Với chức năng nhiệm vụ tuyên truyền các chính sách, các thông tin kỹ thuật liên quan cho nông ngư dân tham gia trong lĩnh vực sản xuất thủy sản, trong những năm qua Trung tâm Khuyến ngư (TTKN) đã tích cực xây dựng các mô hình nuôi trồng thủy sản (NTTS) nước mặn, lợ, ngọt có hiệu quả. Từ đó, TTKN xây dựng các quy trình kỹ thuật để phổ biến cho bà con nhân rộng các mô hình nuôi vẹm xanh, ốc hương, ếch, cá mú thương phẩm, cá rô phi đơn tính...
Nuôi tôm hùm lồng kết hợp với vẹm xanh là mô hình khuyến ngư sẽ được triển khai tại Phú Yên Ảnh: L.KHA
Từ nguồn giống mua ở cơ sở sản xuất giống của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III Nha Trang (thuộc Bộ Thủy sản), TTKN đã triển khai thực hiện 2 mô hình đầu tiên về nuôi ốc hương ở vùng biển thôn Từ Nham, xã Xuân Thịnh, huyện Sông Cầu. Kết quả sau 4 tháng nuôi, cả 2 mô hình này đều đạt hiệu quả kinh tế cao. Ông Mai Văn Sắc, một ngư dân ở Từ Nham tham gia mô hình nuôi ốc hương cho biết “Nhờ TTKN trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật nuôi, xử lý môi trường... nên ốc sinh trưởng và phát triển nhanh, tỷ lệ hao hụt thấp. Ốc hương thương phẩm tiêu thụ được giá, bình quân từ 120.000đ – 160.000đ/kg, do vậy tôi thu lãi trên 38 triệu đồng”. Hiện nay, đã có trên 20 hộ đầu tư nuôi ốc hương ở khu vực này và có gần 20 hộ thả nuôi ở khu vực Vũng Rô.
Tuy nhiên, ốc hương chỉ thích nghi môi trường nước mặn, nền đáy cát, khu vực nuôi kín gió, vì thế khu vực nuôi được ốc hương ở ven biển Phú Yên không nhiều. Mô hình nuôi cá mú thương phẩm bằng bè được triển khai cho hộ ông Nguyễn Văn Ý, tại xã Xuân Thịnh, huyện Sông Cầu. Qui mô lồng bè nuôi là 40m3, với số lượng giống là 2.000 con, cỡ giống 150gr/con, nguồn giống tự nhiên. Qua thời gian 7 tháng nuôi, mô hình này đạt hiệu quả kinh tế, thu lãi 31.500.000đ. Điểm hạn chế trong phát triển nuôi cá mú là còn sử dụng thức ăn tự chế biến và cá tươi, chưa có thức ăn công nghiệp thay thế, do đó nếu nuôi tập trung, mật độ lồng dày sẽ dễ làm ô nhiễm môi trường vùng nuôi khó kiểm soát. Đây là đối tượng nuôi yêu cầu đầu tư vốn lớn, cho nên chỉ có những người có khả năng tiềm lực về kinh tế mới đủ điều kiện phát triển nuôi. Nhìn chung các mô hình nuôi thủy sản nước mặn mang lại hiệu quả kinh tế cao đem lại lợi nhuận 37 – 106% so với tổng vốn đầu tư.
Đối với nước lợ, mô hình nuôi vẹm xanh vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa còn có tác dụng cải tạo môi trường xung quanh. Ông Nguyễn Tư Ly ở xã An Hải, huyện Tuy An cho biết: Từ nguồn giống tự nhiên khoảng 27.000con (cỡ giống: 100con/kg) do TTKN mua ở đầm Nha Phu, xã Ninh Ích, huyện Ninh Hòa, tôi thả nuôi trên 90 cọc gỗ/160m2 trong thời gian 6 tháng thu lãi được 7.822.500đồng. Mô hình đạt hiệu quả kinh tế là nhờ tuân thủ kỹ thuật nuôi và chọn vùng nuôi thích hợp đặc điểm sinh học của vẹm. Đây là đối tượng dễ nuôi, chi phí vốn đầu tư ban đầu thấp, phù hợp với điều kiện các hộ nghèo sống ven đầm vịnh. Đến nay các Phòng Kinh tế Tuy An, Sông Cầu đã hỗ trợ cho dân thả nuôi hơn 4.000kg giống tại đầm ÔLoan, Vịnh Xuân Đài, Đầm Cù Mông. Mô hình nuôi cá rô phi dòng GIFT được thực hiện trên ao nuôi tôm sú thương phẩm sau nhiều năm thua lỗ do dịch bệnh thôn Hòa Hội, xã Xuân Cảnh (Sông Cầu), với thời gian nuôi hơn 7 tháng. Qui mô thả trên diện tích 3.500m2, số lượng giống 12.500con cỡ 2 – 3cm. Kết quả thu hoạch 3.000kg cỡ cá trung bình 320gr/con, lãi 13.725.000đ. Thông qua mô hình này có thể khẳng định có cá rô phi đơn tính phát triển được trong môi trường nước lợ, mặn. Đến nay một số hộ nuôi trong tỉnh đã áp dụng hình thức nuôi ghép tôm sú – cá rô phi nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Có thể áp dụng mô hình này với hình thức nuôi 1 vụ tôm 1 vụ cá với mật độ thưa nhằm giảm bớt lượng chất thải hữu cơ do hoạt động nuôi tôm gây ra.
Đối với nước ngọt, các mô hình nuôi thử nghiệm cá chim trắng, cá rô phi dòng gift, cá chình trong ao đất không đạt hiệu quả. Nguyên nhân do kỹ thuật nuôi, môi trường, mùa vụ… chưa phù hợp. Riêng mô hình cá lóc bông đạt hiệu quả cao, lợi nhuận gần bằng 50% trên tổng vốn lưu động. Hộ ông Nguyễn Công Chánh ở thị trấn Củng Sơn, huyện Phú Hòa làm chủ mô hình này, với qui mô thả trên diện tích 2.000m2, trong thời gian 5 tháng đạt sản lượng 2.800kg, lãi 23.340.800đ. Tuy nhiên do vốn đầu tư lớn, đầu ra cho sản phẩm còn khó khăn nên hiện nay người nuôi chưa mạnh dạn đầu tư nhân rộng. Hiện nay nhiều bà con ở vùng đồng bằng, vùng sâu, vùng xa đã biết tận dụng các thủy vực, đào ao, hồ nuôi cá. Nhiều hộ ở Xuân Phước – Đồng Xuân, Sơn Thành – Tây Hòa, mô hình nuôi cá – lúa ở Phú Hòa phát triển tốt, có thu nhập khá
Đối với mô hình khuyến ngư hỗ trợ người nghèo, TTKN thực hiện mô hình nuôi cá lóc lai đen trong ao đất cho 3 hộ tại các huyện Đồng Xuân, Phú Hòa, Sông Hinh với tổng diện tích 900m2. Kết quả thu hoạch 3.350kg cỡ 400 – 600gr/con, lãi 28.135.600đ. Đây là mô hình nuôi có vốn đầu tư lớn, tuy nhiên nhờ có sự hỗ trợ vốn thực hiện chương trình cao hơn so với các mô hình khuyến ngư khác (mức hỗ trợ: 100% tiền giống, 50% tiền thức ăn và 50% thuốc và hóa chất phòng trị bệnh), nên hiệu quả kinh tế mang lại tương đối cao.
Từ những kết quả đạt được, từ năm 2007 – 2010, TTKN sẽ thực hiện các mô hình nuôi tôm hùm lồng kết hợp với vẹm xanh, rong rụn nhằm làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường; nuôi cá mú sử dụng thức ăn công nghiệp, thức ăn chế biến; nuôi cá hồng, cá giò; nuôi cua xanh thương phẩm; nuôi tôm sú kết hợp với vẹm xanh, cá rô phi, rong câu chỉ vàng; nuôi thủy sản nước ngọt; nuôi cá lóc lai đen, cá lóc bông; nuôi cá thác lác; nuôi cá ba ba; nuôi cá bống tượng. Đồng thời tiếp tục xây dựng nhiều mô hình phục vụ người nghèo; xây dựng các trạm quan trắc môi trường và chẩn đoán bệnh tại các vùng NTTS trọng điểm giúp người nuôi hạn chế dịch bệnh và ổn định sản xuất.
CHẾ BÁ HÙNG
Giám đốc TTKN Phú Yên
