Hệ thống thủy nông Tam Giang thuộc địa bàn huyện Tuy An đang bị hư hỏng nặng, có thể ảnh hưởng đến việc tưới cho nhiều diện tích lúa 2 vụ. Tuy nhiên, đơn vị quản lý khai thác hệ thống này là Công ty TNHH một thành viên thủy nông Đồng Cam hàng năm chỉ có thể dọn đất đá bị đổ xuống kênh. Do vậy công trình cần sớm được quan tâm đầu tư nâng cấp.

Đoạn kênh sau đập Bà Câu thuộc địa bàn xã An Cư, huyện Tuy An bị hư hỏng nghiêm trọng - Ảnh: HOÀI TRUNG

 

Theo ông Nguyễn Văn Lam, Trạm trưởng Trạm thủy nông Tuy An thuộc Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam, hệ thống tưới Tam Giang gồm 6 tuyến kênh có chiều dài khoảng 30km. Trước đây các tuyến kênh bằng đất nhưng năm 2002 nó đã được kiên cố hóa bằng đá xây thông qua dự án hoàn thiện và nâng cấp hệ thống tưới Tam Giang do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư. Thế nhưng sau khi đưa vào sử dụng chưa được bao lâu, các tuyến kênh đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Dọc theo chiều dài 6 tuyến kênh, các viên đá chẻ được liên kết với nhau bằng xi măng cứ lần lượt tuột xuống lòng kênh, lấp cả dòng chảy. Trong đó, 3 tuyến kênh chính số 1, số 3 thuộc địa bàn xã An Thạch, thị trấn Chí Thạnh và kênh sau đập Bà Câu thuộc xã An Cư hư hỏng nặng hơn cả với một khối lượng lớn đá chẻ bị đổ trong khoảng vài trăm mét chiều dài các kênh. Để có thể thông kênh, Năm nào Trạm thủy nông Tuy An  cũng phải tổ chức nạo vét, bốc lớp đá chẻ dưới lòng kênh nhưng làm được chỗ này thì chỗ khác lại tiếp tục hư. Nếu có dịp đi dọc theo tuyến kênh số 1, số 3 và kênh sau đập Bà Câu, người ta có thể phát hiện những đoạn kênh bị nước xoáy rỗng mạch hồ, hổng chân khay, chỉ chực chờ đổ xuống nước. Ở những chỗ chỉ còn bờ đất, nước cũng làm bờ kênh xói lở nghiêm trọng, một số chỗ bị phá, đơn vị quản lý kênh phải dùng đất lấp lại.

Ông Nguyễn Văn Lam cho biết, có nhiều nguyên nhân làm hệ thống tưới Tam Giang bị hư hỏng nặng. Hàng năm, cứ vào mùa mưa lụt, nhiều tuyến kênh bị ngập chìm trong nước lâu ngày nên đá chẻ dần dần tuột khỏi bờ kênh bằng đất, nhất là những nơi mặt kênh hình chữ nhật (cạnh đứng). Thêm vào đó, công trình còn bị phá hoại bởi bàn tay con người khi một số người sống gần các tuyến kênh chăn thả trâu, bò trên bờ kênh hoặc tự ý đục phá một đoạn kênh để dẫn nước vào ruộng của mình cho gần. Một nguyên nhân khác làm hệ thống tưới Tam Giang của huyện Tuy An mau xuống cấp là chất lượng công trình không đảm bảo. Dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 23 tỉ đồng nhưng vào năm 2006, khi thanh tra dự án, thanh tra tỉnh đã phát hiện nhiều sai phạm trong khâu kiểm tra, giám sát chất lượng, trong đó có việc thi công không đúng thiết kế được duyệt, sử dụng vật liệu không đúng quy cách, thi công thiếu kích thước… làm khối lượng quyết toán cao hơn thực tế thi công với số tiền hơn 1,4 tỉ đồng. Trước những sai phạm nêu trên, Chủ tịch UBND tỉnh đã yêu cầu Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn kiểm điểm, xử lý những người có liên quan, đồng thời buộc các nhà thầu có sai phạm nộp lại số tiền hơn 1,4 tỉ đồng.

Theo ông Nguyễn Văn Lam, hệ thống tưới Tam Giang cung cấp nước tưới cho 1360 ha lúa 2 vụ ở các xã cánh bắc của huyện Tuy An. Hệ thống này bị hư hỏng nặng  đe dọa đến năng suất lúa của các hộ nông dân. Hiện giải pháp bờ kênh đổ đến đâu thì dọn đến đó của đơn vị quản lý gây tốn kém rất nhiều tiền của Nhà nước. Do vậy, hệ thống tưới Tam Giang cần được quan tâm đầu tư nâng cấp bằng một dự án nào đó sử dụng nguồn vốn khá lớn của Chính phủ. Nếu không sớm thực hiện, thì công trình sẽ ngày càng xuống cấp nghiêm trọng.

HOÀI TRUNG