Chủ trương kiện toàn thành phần kinh tế tập thể, HTX bắt đầu từ hơn 20 năm nay. Đến nay, nhiều đơn vị nhận ra bản chất nền tảng của kiện toàn chính là nâng cao năng lực để hòa nhập vào sự phát triển chung.

Đáp ứng yêu cầu khách hàng giúp sản phẩm của HTX ngày một chuyên nghiệp. Trong ảnh: Sản phẩm Gạo thơm Hoa Vàng của HTX Nông nghiệp An Nghiệp (huyện Tuy An) được trưng bày, giới thiệu tại hội nghị HTX điển hình tiên tiến của tỉnh. Ảnh: MINH DUYÊN

Góc nhìn quản lý

Liên minh HTX tỉnh vừa đưa 20 sản phẩm OCOP của 12 đơn vị gồm tổ hợp tác, HTX, doanh nghiệp tham gia Hội chợ Thương mại khu vực miền Bắc tại Hà Nội. Mục đích là giúp các đơn vị này quảng bá, kết nối giao thương, giới thiệu sản phẩm nông sản, tiểu thủ công nghiệp tiêu biểu ở các làng nghề của tỉnh. Chính trong môi trường có nhiều điều kiện giống nhau về sản phẩm, tiêu chuẩn hình thành, các đơn vị của tỉnh mới nhìn ra điểm yếu của mình.

Theo ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, sản phẩm của HTX từ trước tới nay chủ yếu bán lẻ tại địa phương, rất ít sản phẩm tiếp cận được thị trường lớn với tầm quốc gia, quốc tế. Hội chợ này quy tụ sản phẩm đặc trưng của 63 tỉnh, thành cả nước với nhiều đối tác quốc tế tham dự, giúp HTX được mở rộng thêm.

Điểm yếu trong sản phẩm của HTX vẫn ở bao bì, mẫu mã, nhãn hiệu hàng hóa; thiếu truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý và các giấy tờ chứng minh đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm... Các HTX bị đánh giá thiếu tính chuyên nghiệp trong hình thành yếu tố thương mại trên sản phẩm nên khả năng cạnh tranh giảm.

Cả nước hiện có 52/63 tỉnh, thành đã thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX (Quỹ HTX); trong đó không có tỉnh Phú Yên. Hiện đề án này vẫn vướng ở khâu nhân sự, cụ thể bằng cấp của cán bộ quản lý quỹ phải có chuyên ngành về vốn, tín dụng...

Nhìn ở góc độ toàn tỉnh, ông Đặng Kim Ba, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT chia sẻ: 20 tỉ đồng là yêu cầu về vốn tối thiểu để quỹ hoạt động. Điều này không khó, nên về cơ bản Liên minh HTX tỉnh hoàn chỉnh nhân sự nữa là khoảng tháng 9 này có thể đưa ra HĐND tỉnh thông qua. Tuy nhiên, điểm lấn cấn của các cơ quan quản lý nằm ở khả năng thu hồi vốn.

“Quỹ HTX về cơ bản là quỹ cho vay. Giống một số quỹ của tỉnh hiện nay như môi trường, hỗ trợ trồng rừng, phát triển đất... cho vay thì dễ mà thu hồi vốn rất khó, thậm chí không thu hồi được. Với Quỹ HTX, về mặt lý, 52 tỉnh, thành làm được, không lẽ Phú Yên không làm được? Trong khi mục tiêu chính của quỹ là hỗ trợ vốn để HTX nâng cao hoạt động, từ đó hỗ trợ cộng đồng thông qua hỗ trợ kinh tế hộ.

Để đề án này được thông qua, Liên minh HTX tỉnh cần nghiên cứu kỹ trên cơ sở khảo sát thực tế hoạt động của các quỹ địa phương khác về tính hiệu quả, phương án cho vay, thu hồi và phát triển vốn...”, ông Ba nhấn mạnh.

Từ phía HTX

Sản phẩm Gạo thơm Hoa Vàng của HTX Nông nghiệp An Nghiệp (huyện Tuy An) là 1 trong 20 sản phẩm tham gia Hội chợ Thương mại khu vực miền Bắc năm 2024. Không phải bây giờ mà tại nhiều hội chợ những năm trước, HTX này đã nhận thấy hạn chế của mình trong xây dựng sản phẩm.

Giám đốc HTX Trần Tấn Khoa nhớ lại: Khoảng 5 năm trước khi lần đầu tham gia hội chợ, sản phẩm của HTX đã bị khách hàng chê về mẫu mã bao bì, gian hàng của HTX gần như không có khách mua. Tới ngày cuối cùng, để thử xem chất lượng sản phẩm có đáp ứng yêu cầu khách hàng, HTX đã đi mua nồi cơm điện và nấu thử. Mùi thơm của gạo đã kéo khách nán lại ăn thử, thấy ngon họ mới bắt đầu mua nhiều. Nhờ đó, HTX tự tin sản phẩm của mình vẫn có cơ hội trên thị trường, chỉ là còn yếu khâu mẫu mã. Sau đó, HTX đã khắc phục bằng cách thuê thiết kế sản phẩm và đăng ký mẫu mã độc quyền.

Tới những lần tiếp theo tham gia hội chợ, HTX có cơ hội tiếp cận với những khách hàng lớn là doanh nghiệp và các siêu thị... Chính những đòi hỏi mới từ phía khách hàng đã giúp HTX tiếp tục hoàn thiện sản phẩm thêm một bước đó là đăng ký mã vạch, hoàn tất các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm...

Theo ông Lê Thanh Lam, nâng cao năng lực hoạt động cho các HTX là cả một quá trình, không thể ngày một ngày hai có thể khiến HTX năng động, nhạy bén như mô hình doanh nghiệp. Bởi sự vận động của HTX là sự vận động thống nhất của tập thể nên cần thời gian. 

MINH DUYÊN