Theo Nghị quyết 18 của Chính phủ, đến ngày 30/6/2023, các địa phương phải bàn giao toàn bộ mặt bằng còn lại cho các chủ đầu tư triển khai dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021-2025, đoạn qua địa phận tỉnh Phú Yên (dự án Cao tốc Bắc - Nam). Thời điểm này, trong khi các địa phương đang gấp rút xây dựng các khu tái định cư (TĐC), thì không ít người dân vẫn còn băn khoăn, lo lắng trước khi di dời đến nơi ở mới.

Đồng loạt triển khai

Theo Sở GT-VT, dự án Cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh có tổng chiều dài 90,12km; tổng diện tích đất sử dụng cho dự án khoảng 727ha. Hiện có 5.184 hộ dân và các tổ chức có diện tích đất bị ảnh hưởng, giải tỏa để phục vụ dự án; trong đó 377 hộ dân phải bố trí TĐC đến nơi ở mới. Các địa phương đã bố trí 12 khu TĐC cho người dân, với tổng diện tích 18,33ha. Trong đó, TX Sông Cầu có 5 khu TĐC, huyện Tuy An 3 khu TĐC, huyện Phú Hòa 2 khu TĐC, huyện Tây Hòa 1 khu TĐC và TX Đông Hòa 1 khu TĐC.

Cụ thể, TX Sông Cầu là địa phương có diện tích bị ảnh hưởng dự án Cao tốc Bắc - Nam nhiều nhất tỉnh, với chiều dài 33,82km, diện tích phải giải tỏa là 289,16ha; có 1.050 tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng. Nhằm đảm bảo nơi ở cho 102 hộ dân bị giải tỏa hoàn toàn, địa phương đã triển khai 5 khu TĐC, diện tích 8,39ha. Đến nay, cả năm khu TĐC đã phê duyệt đánh giá tác động môi trường và giá đất cụ thể. TX Sông Cầu đang thi công cả năm khu TĐC. Địa phương này cũng đang khảo sát, lên kế hoạch tạm cư cho một số hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án, có nguy cơ chưa kịp bố trí nơi ở trước khi bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.

Huyện Tuy An cũng là địa bàn có nhiều diện tích ảnh hưởng bởi dự án Cao tốc Bắc - Nam, với 105 hộ dân phải di dời, TĐC. Địa phương đang triển khai xây dựng 3 khu TĐC, với diện tích 5,98ha ở các xã An Định, An Hiệp và thị trấn Chí Thạnh. Ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: Đến nay, cả ba khu TĐC cơ bản đã hoàn thành công tác kiểm đếm, đền bù. Trong đó, khu TĐC xã An Hiệp đã phê duyệt phương án đền bù và giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Đơn vị này cũng đã tập kết máy móc, thiết bị để triển khai công trình. Đối với 2 khu TĐC còn lại cũng đã hoàn thành công tác kiểm đếm, đền bù và công khai cho bà con nhân dân. Trong tuần này, UBND huyện Tuy An sẽ phê duyệt phương án đền bù và bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Từ nay đến 30/6, địa phương sẽ yêu cầu các nhà thầu tập trung mọi phương tiện, nhân lực thi công đồng bộ cả ba khu TĐC nhằm đảm bảo đạt tiến độ bàn giao mặt bằng cho các chủ đầu tư.

Huyện Phú Hòa là địa phương thi công các khu TĐC sớm; tiến độ đạt trên 80% và có khả năng vượt tiến độ bàn giao trước 30/6. Địa phương này đã bố trí 2 khu TĐC, với tổng diện tích 1,5ha để sắp xếp nơi ở cho 75 hộ dân bị ảnh hưởng. Cả hai khu TĐC này đã khởi công từ giữa tháng 3/2023; đến nay đã thực hiện xong phần kè chắn đất; san gạt đất đồi đạt 95% và đang lu nền đường đạt trên 80%. Địa phương nỗ lực hoàn thành và bàn giao cả hai khu TĐC sớm để người dân ổn định cuộc sống.

Khu tái định cư xã Hòa An, huyện Phú Hòa đang được đầu tư, hoàn thiện hệ thống điện để phục vụ người dân. Ảnh: NGÔ XUÂN

Người dân băn khoăn

Cao tốc Bắc - Nam là một dự án trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa rất lớn trong kết nối vùng miền, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Do vậy, dự án này đã và đang nhận được rất nhiều sự quan tâm, đồng thuận trong Nhân dân. Tuy nhiên, đối với các hộ dân phải di dời, TĐC tới các nơi ở mới vẫn không tránh khỏi những băn khoăn, lo lắng...

Bà Trần Thị Út ở thôn Tuy Dương, xã An Hiệp, huyện Tuy An cùng với gia đình của 4 người con đều có diện tích đất cần giải tỏa để phục vụ dự án Cao tốc Bắc - Nam. Mặc dù khá lo lắng, nhưng bà Út vẫn động viên các con mình chấp hành chủ trương của Nhà nước. Bà Út chia sẻ: Gia đình tôi sinh sống ở đây gần 50 năm nên đã quen với bà con chòm xóm. Bây giờ phải đến nơi ở mới, phải xây dựng nhà cửa, gầy dựng lại từ đầu, chẳng biết sẽ mất bao lâu mới ổn định lại cuộc sống. Rồi chúng tôi sẽ ở đâu trong thời gian chưa kịp xây nhà mới? Tôi mong muốn Nhà nước sắp xếp, tạo điều kiện hợp lý để đảm bảo các điều kiện sống cơ bản cho những người dân phải giải tỏa, di dời phục vụ dự án.

Cùng với những nỗi băn khoăn trên, bà Nguyễn Thị Hiệp ở xã An Hiệp cũng khá lo lắng trước ngày chuẩn bị giao đất để phục vụ dự án Cao tốc Bắc - Nam. “Gia đình tôi có hơn 1 mẫu đất, gồm đất nhà và đất sản xuất, chuồng nuôi heo bò đều nằm trong khu vực triển khai dự án. Hiện nay, chúng tôi cũng chưa biết sẽ được đền bù, bố trí diện tích bao nhiêu, nên rất băn khoăn... Khi chuyển đến nơi ở mới, ngoài đất ở, tôi mong muốn được sắp xếp thêm một số diện tích đất phục vụ sản xuất, chăn nuôi để gia đình tôi có thể duy trì cuộc sống, ổn định kinh tế”, bà Hiệp nói.

Đảm bảo đời sống người dân

Ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: Việc xây dựng các khu TĐC đã được các xã, thị trấn tổ chức họp dân, lấy ý kiến về địa điểm cụ thể để đảm bảo đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất thuận lợi nhất cho người dân. UBND huyện cũng chỉ đạo các địa phương gấp rút xây dựng phương án tạm cư để người dân ổn định chỗ ở trong trường hợp các khu TĐC không đáp ứng kịp tiến độ. Cụ thể, địa phương sẽ xây dựng phương án hỗ trợ người dân tạm cư tại gia đình người thân hoặc các công trình công cộng, các nơi phục vụ sản xuất, sinh hoạt có thể đảm bảo được điều kiện sống cho bà con nhân dân.

Tương tự, huyện Phú Hòa cũng dựa trên ý kiến, nguyện vọng của người dân để lựa chọn 2 khu đất có vị trí thuận lợi tại 2 xã Hòa An và Hòa Trị để bố trí làm khu TĐC cho người dân bị ảnh hưởng dự án Cao tốc Bắc - Nam. Đặc biệt, khu TĐC xã Hòa An nằm ngay sát quốc lộ 29, lại gần cụm công nghiệp Hòa An với đầy đủ các tiện nghi về điện, nước, đường giao thông… để người dân làm ăn, phát triển kinh tế. Ông Phan Văn Sanh, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Phú Hòa, cho biết: Địa phương đang đẩy nhanh tiến độ để hoàn tất mặt bằng khu TĐC; sau đó triển khai họp dân, thống nhất phương án phân chia đất để các hộ dân xây dựng nhà ở, sớm ổn định cuộc sống. Việc phân chia đất sẽ dựa trên diện tích đất của người dân bị thu hồi và được thực hiện công khai, minh bạch nhằm tạo sự đồng thuận trong Nhân dân.

Theo ông Huỳnh Gia Hoàng, Phó Giám đốc Sở GT-VT, đến hết ngày 16/5, công tác bàn giao mặt bằng cho các chủ đầu tư dự án Cao tốc Bắc - Nam đạt 87,59%, cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu. Trong thời gian này, các địa phương cần khẩn trương chi trả tiền cho các hộ dân bị ảnh hưởng đã bàn giao mặt bằng; gấp rút tính toán phương án tạm cư đối với các hộ dân phải TĐC; kịp thời giải quyết các phát sinh vướng mắc để người dân đồng thuận, đảm bảo tiến độ bàn giao 100% mặt bằng đến 30/6/2023. 

NGÔ XUÂN