Nhìn lại chặng đường từ năm 2019 đến nay, kinh tế tập thể (KTTT) tỉnh giống như các thành phần kinh tế khác gặp rất nhiều khó khăn do dịch COVID-19. Nhưng cũng chính giai đoạn này ghi nhận sự đổi thay lớn với KTTT, đánh dấu sự gia nhập của thành phần kinh tế này vào nền kinh tế thị trường. Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tạo nên sự thay đổi này cho HTX - thành phần nòng cốt của KTTT.

Thay đổi tư duy sản xuất

Theo Liên minh HTX tỉnh, từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh có 22 sản phẩm của 11 HTX đạt chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao cấp tỉnh. Có được kết quả này phải kể tới quá trình xây dựng chuỗi giá trị nông sản trong hơn chục năm qua của các HTX. Chính quá trình này từng bước thay đổi quy mô sản xuất từ nhỏ lẻ, thụ động sang chủ động.

Ông Trần Tấn Khoa, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Nghiệp (huyện Tuy An), cho biết: Với lúa giống, HTX tăng khả năng bao tiêu từ 5ha/năm lên 30ha/năm. Còn lúa sản xuất gạo thơm Hoa Vàng, HTX bao tiêu 15ha/năm. Đặc biệt, nếu trước kia HTX chỉ bán lúa thô cho các đơn vị chế biến, bao tiêu thông qua liên kết thì nay chính các đơn vị này là kênh tiêu thụ sản phẩm mang thương hiệu HTX. Đồng thời, việc đưa từ sản phẩm lúa giống sang sản xuất gạo chất lượng cao với sản phẩm gạo thơm Hoa Vàng đạt OCOP 3 sao là quá trình HTX nâng tầm nông sản từ vô danh đến có tiếng trên thị trường.

Còn theo ông Nguyễn Thanh Minh, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Đồng (huyện Tây Hòa), xây dựng được thương hiệu độc quyền theo hướng OCOP đã giúp giá trị và khả năng tiêu thụ nông sản tăng, bởi đó chính là phương tiện để mở rộng giao thương tạo niềm tin với khách hàng trên phạm vi rộng. Trong quan hệ sản xuất, HTX với thành viên không còn là quan hệ phụ thuộc mà trở thành đối tác cùng nhau phát triển. HTX để có đủ nguyên liệu cho chế biến sản phẩm bột hạt sen phải khuyến khích thành viên tăng diện tích sản xuất, từ đây sẽ giúp hình thành cánh đồng sản xuất lớn được trồng và chăm sóc bài bản theo đúng quy trình kỹ thuật.

Với thành viên HTX, khi thấy chính nông sản làng quê mình có mặt trên thị trường ngang hàng với các thương hiệu nổi tiếng khác thì nhận ra rằng chỉ cần thay đổi tư duy sản xuất thì việc nâng tầm nông sản là không khó. Bà Nguyễn Thị My ở xã Hòa Thành, chia sẻ: Trước đây, trong một đám ruộng tôi thấy chỗ nào cây có vẻ thấp bé thì rắc thêm ít phân thuốc theo kinh nghiệm và trực giác. Nay để đảm bảo chất lượng cho chế biến, tôi làm theo hướng dẫn kỹ thuật của HTX như sạ thưa, phòng dịch hại tổng hợp, bón phân hữu cơ…

Mở ra cơ hội cho HTX

Theo ông Phạm Đức Hậu, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành (TX Đông Hòa), sản phẩm gạo chất lượng cao Hòa Thành của HTX đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, đánh dấu sự trưởng thành của HTX trong quản lý sản xuất, kinh doanh dịch vụ. Không phải bây giờ mà từ hàng chục năm trước, HTX đã sản xuất kinh doanh các sản phẩm từ cây lúa như lúa giống, gạo các loại. Nhưng chỉ tới khi HTX xây dựng thành công thương hiệu gạo chất lượng cao Hòa Thành thì cái tên HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành mới thực sự có mặt trên thị trường. Từ đây, lòng tin của thành viên và bà con vào HTX được củng cố hơn. Các tổ, đội sản xuất trong HTX cũng được chấn chỉnh và hoạt động quy củ hơn.

Các HTX đang là đơn vị tích cực tham gia xây dựng thương hiệu nông sản theo hướng OCOP và quản lý hiệu quả các thương hiệu này. Từ đây, chính quyền địa phương khuyến khích và tạo điều kiện để các HTX phát triển hơn nữa thương hiệu nông sản quê nhà. Theo ông Phạm Trung Chánh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân, hai sản phẩm dầu đậu phộng và tinh bột nghệ của HTX Xuân Phước và HTX Xuân Sơn Nam đang tạo ra những hiệu ứng tích cực trong việc tăng giá trị nông sản bằng con đường thương mại. Hiện trên địa bàn huyện còn rất nhiều tiềm năng với nông sản truyền thống. 

BẠCH VÂN