Tình hình vận chuyển, mua bán thuốc lá lậu trên địa bàn Phú Yên ngày càng diễn biến phức tạp. Trong khi đó, do lực lượng chức năng mỏng, chế tài còn nhẹ nên “cuộc chiến” chống thuốc lá lậu ngày càng gặp nhiều khó khăn.

 

Chi cục Quản lý thị trường Phú Yên tiêu hủy thuốc lá lậu  – Ảnh: MINH NGUYỆT

 

Từ đầu năm đến nay, các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên đã thu giữ gần 115.000 gói thuốc lá Jet nhập lậu, tăng gần gấp 6 lần so với cả năm 2007.

Tình hình trung chuyển thuốc lá lậu qua địa bàn Phú Yên ngày càng gia tăng, phức tạp, dù Phú Yên không có cửa khẩu. Ông Đặng Văn Họa, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 thuộc Chi cục QLTT Phú Yên, cho biết: “Thủ đoạn vận chuyển thuốc lá lậu ngày càng tinh vi như giấu trong thùng xe, dưới sàn rồi bỏ những hàng hóa khác bên trên; thậm chí người ta còn giấu thuốc lá lậu trong két bia, vỏ bình... nên lực lượng kiểm tra kiểm soát khó phát hiện. Nhờ có lực lượng trinh sát, cơ sở nhân mối cung cấp thông tin giúp những người làm nhiệm vụ chặn đúng biển số xe, ra quyết định khám phương tiện mới phát hiện ra được”.

 

Thực tế, số lượng thuốc lá lậu tiêu thụ trên thị trường ngày càng nhiều. Người tiêu dùng có thể dễ dàng mua được thuốc lá ngoại ở bất kỳ nơi đâu. Theo cơ quan chức năng, do tâm lý nhiều người sử dụng thuốc lá thích dùng hàng ngoại nên đã kích thích nạn nhập, phân phối thuốc lá lậu. Mặt khác, những người bán lẻ dễ dàng tiêu thụ, kiếm lợi nhuận cao với thuốc lá lậu. Ông Phan Ngọc Trang, Chi cục phó Chi cục QLTT Phú Yên, cho biết: “Các điểm bán hàng đã ký cam kết, dán pa nô, áp phích về không mua bán, sử dụng thuốc lá ngoại nhập lậu. Tuy nhiên, hình thức mua bán thuốc lá lậu tại các cửa hàng diễn ra hết sức tinh vi. Nhiều chủ cửa hàng giấu thuốc trong nhà để bán cho khách hoặc nhét thuốc lá lậu lẫn vào trong ruột các cây thuốc lá nội. Thậm chí có cửa hàng còn thiết kế các tủ, kệ, ngăn kéo có hộc kín để che mắt các cơ quan chức năng”. Theo ông Trang, một yếu tố khác là hiện nay chế tài xử lý vi phạm liên quan đến thuốc lá lậu còn quá nhẹ, không đủ sức ngăn ngừa. Ông Trang nói: “Từ khi Việt Nam gia nhập WTO, quy định xử lý của luật pháp về thuốc lá điếu nhập lậu không còn nằm trong danh mục hàng cấm. Do đó, không thể truy tố hình sự đối với các đối tượng buôn lậu thuốc lá; đây cũng chính là một trong những nguyên nhân chính khiến cho tình trạng buôn lậu thuốc lá gia tăng. Bên cạnh đó, sự điều chỉnh của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ngành công nghiệp thuốc lá cũng góp phần làm gia tăng nạn buôn lậu thuốc lá”.

 

Theo các cơ quan chức năng, hiện nay việc bắt giữ, truy tố các đầu nậu – những đối tượng giữ vai trò chính trong đường dây kinh doanh thuốc lá ngoại nhập lậu gặp nhiều trở ngại vì không bắt được quả tang, thiếu chứng cứ. Đa số những người vận chuyển thuốc lá lậu là của người khác thuê trong khi luật pháp không thể truy tố hình sự đối với các đối tượng này. Theo ông Trang, tình hình vận chuyển thuốc lá lậu qua địa bàn Phú Yên ngày một nhiều là do nạn buôn lậu tại các cửa khẩu ở các tỉnh Quảng Trị, Lạng Sơn ngày càng rầm rộ trong khi lực lượng chức năng mỏng nên không thể kiểm tra kiểm soát nổi. Tại Phú Yên, số điểm kinh doanh thuốc lá nhiều trong khi lực lượng thanh tra, kiểm tra ít nên nạn mua bán thuốc lá lậu ngày càng gia tăng. Ông Trang nói rằng để giảm số lượng thuốc lá lậu nhập vào Việt Nam, trước hết cần phải giảm đến mức thấp nhất nhu cầu tiêu thụ nội địa bằng các chế tài mạnh. Chỉ khi nào thị trường nội địa được kiểm soát tốt thì mới hạn chế được tình trạng nhập lậu thuốc lá điếu. Do đó, Chính phủ nên xem xét đưa thuốc lá ngoại nhập lậu vào danh mục hàng cấm để xử lý hình sự.

 

MINH NGUYỆT