Hiện trên địa bàn tỉnh có 175 trang trại chăn nuôi tập trung, trong đó có khoảng 70 trang trại chăn nuôi heo. Đây là cơ hội cho địa phương chuyển đổi từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang quy mô lớn, sử dụng hệ thống chăn nuôi thâm canh, hiện đại, tiên tiến… Tuy nhiên, thời gian qua, các trang trại chăn nuôi tập trung này phát sinh nhiều vấn đề gây ô nhiễm môi trường.

Nhiều cơ sở gây ô nhiễm

Ông Võ Ngọc Thiều ở thôn Hòn Ông (xã Sơn Phước, huyện Sơn Hòa) cho biết: Gia đình tôi ở gần trang trại chăn nuôi heo gia công C.P.F của ông Huỳnh Văn Đức. Mùi hôi thối xuất phát từ trang trại nuôi heo này đã ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh hoạt của người dân ở đây, nhất là mùa nắng nóng. Không chỉ gây ra mùi hôi mà trang trại nuôi heo này còn xả nước thải ra môi trường ảnh hưởng đến đời sống người dân và diện tích sản xuất nông nghiệp…

Theo ông Phan Thế Lựu, Trưởng phòng TN-MT huyện Sơn Hòa, hiện trên địa bàn huyện có 7 trang trại chăn nuôi heo được cấp phép, đến nay có 4 trang trại đang hoạt động. Thời gian qua, một số trang trại này gây ô nhiễm môi trường nên các cơ quan chức năng đã xử phạt. Cụ thể, năm 2021, Công an tỉnh xử phạt chủ trang trại chăn nuôi heo thịt Thanh Trang (ở thôn Suối Cau, xã Sơn Hà) 273 triệu đồng; tháng 7/2022, UBND huyện xử phạt chủ trang trại này 25 triệu đồng, buộc khắc phục và chấm dứt tình trạng xả nước thải ra môi trường. Đầu năm 2022, Công an tỉnh cũng đã xử phạt chủ trang trại chăn nuôi heo gia công C.P.F của ông Huỳnh Văn Đức với số tiền 47,5 triệu đồng, buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường. Năm 2021, Thanh tra Sở TN-MT đã xử phạt chủ trang trại chăn nuôi heo gia công hộ ông Nguyễn Văn Tạo ở thôn Tân Thành, xã Suối Bạc 35 triệu đồng.

Ông Phan Thế Lựu cho biết thêm: Trang trại chăn nuôi heo gia công của Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Khánh Nguyên (ở khu phố Tây Hòa, thị trấn Củng Sơn) nuôi 1.200 heo thịt/lứa. Trang trại này đã lập bản cam kết bảo vệ môi trường và được UBND huyện Sơn Hòa xác nhận năm 2014. Trong quá trình hoạt động, công ty tự ý chuyển hình thức nuôi từ đệm lót sang chăn nuôi chuồng dội nước, phát sinh nước thải và mùi hôi, nhưng không có biện pháp xử lý. Năm 2017, UBND huyện đã xử phạt 6 triệu đồng; năm 2019, Thanh tra Sở TN-MT xử phạt 10 triệu đồng. UBND huyện Sơn Hòa đang kiến nghị cơ quan chức năng thu hồi chủ trương đầu tư dự án nuôi heo này.

Chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra

Mới đây, tại khu vực các trang trại nuôi heo ở 2 xã An Thọ và An Lĩnh (huyện Tuy An) xảy ra sự cố tràn nước thải ra môi trường. UBND huyện Tuy An đã thành lập đoàn kiểm tra, xác minh, làm rõ những sai phạm. Theo ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, trên địa bàn 2 xã An Thọ và An Lĩnh có 5 trang trại nuôi heo tập trung, quy mô lớn. Ngày 18/9, các cơ quan chức năng của huyện và địa phương tiến hành kiểm tra, phát hiện ống dẫn xả nước thải từ hầm số 3 của trại chăn nuôi heo ông Dương Văn Phức đến hầm số 4 của trại chăn nuôi heo của ông Phạm Văn Thành bị bể, dẫn đến sự cố tràn nước thải ra môi trường xung quanh và tại suối Cái ở thôn Vĩnh Xuân, xã An Lĩnh. Huyện đã yêu cầu các chủ trại nuôi heo này chấm dứt hoạt động chăn nuôi heo, tập trung khắc phục sự cố xả thải ra môi trường và yêu cầu địa phương không để phát sinh việc xây dựng trang trại nuôi heo trái phép ở khu vực này.

Qua kiểm tra, tháng 2/2021, ông Dương Văn Phức tự ý san gạt, xây dựng trang trại nuôi heo ở thôn Kim Sơn (xã An Thọ) có diện tích khoảng 3,2ha. UBND xã An Thọ ban hành 3 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi tự ý chuyển mục đích đất rừng sản xuất sang mục đích khác và san gạt, xây dựng trái phép đối với ông Phức 12 triệu đồng. UBND huyện đã xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực môi trường đối với ông Phức 2,5 triệu đồng. Tháng 5/2021, ông Phạm Văn Thành tự ý san gạt, xây dựng trang trại nuôi heo khoảng 4,1ha, tại thôn Kim Sơn, UBND xã An Thọ đã xử phạt 4 triệu đồng; UBND huyện xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực môi trường 35 triệu đồng. Cuối năm 2021 và đầu năm 2022, ông Nguyễn Duy Phi tự ý xây dựng trang trại nuôi heo khoảng 2,3ha tại thôn Quảng Đức, xã An Thọ. UBND xã An Thọ đã xử phạt ông Phi 8 triệu đồng và UBND tỉnh cũng đã xử phạt ông Phi về lĩnh vực môi trường 175 triệu đồng.

Năm 2021, ông Nguyễn Văn Khoa tự ý xây dựng trang trại nuôi heo khoảng 30,3ha, tại thôn Tư Thạnh, xã An Lĩnh. UBND xã An Lĩnh xử phạt ông Khoa 4 triệu đồng và UBND tỉnh xử phạt ông Khoa về lĩnh vực môi trường 175 triệu đồng. Năm 2015, ông Đỗ Văn Thành có xây dựng trại nuôi heo với diện tích 1.100m2 tại thôn Kim Sơn, xã An Thọ và đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường được UBND huyện Tuy An phê duyệt. Tháng 9/2021, UBND xã An Thọ phát hiện ông Đỗ Văn Thành cơi nới, mở rộng diện tích mặt bằng trại nuôi lên 10.000m2, đồng thời xây dựng thêm trại nuôi 1.500m2. UBND xã An Thọ đã xử phạt 4 triệu đồng và UBND huyện xử phạt về lĩnh vực môi trường 3 triệu đồng đối với ông Đỗ Văn Thành.

Ông Nguyễn Văn Hoàng cho biết: Các chủ trại nuôi heo trên lợi dụng thời điểm dịch COVID-19 bùng phát, tiến hành thuê phương tiện cơ giới san gạt mặt bằng để xây dựng các trại nuôi heo thịt với quy mô lớn. Việc xây dựng các trại nuôi heo trên địa bàn xã An Thọ và An Lĩnh đều chưa được cấp có thẩm quyền cho phép và không đúng mục đích sử dụng đất. Ngày 26/9/2022, UBND huyện đã hoàn thiện các thủ tục chuyển toàn bộ hồ sơ các trường hợp trên cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tuy An thụ lý, giải quyết.

Cần thẩm định kỹ

Theo ông Lê Ngọc Hải, Trưởng phòng TN-MT huyện Sông Hinh, trên địa bàn huyện hiện có 11 cơ sở chăn nuôi heo với quy mô trang trại, có trang trại đến 6.000 con. Thời gian qua, một số cơ sở chăn nuôi trên địa bàn thực hiện không tốt công tác bảo vệ môi trường như các trại chăn nuôi heo ở xã Đức Bình Đông. Ô nhiễm phổ biến là gây mùi hôi, xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Các cơ quan chức năng cấp tỉnh, cấp huyện thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở, đến nay cơ bản đã khắc phục, nhưng vẫn chưa có cách giải quyết triệt để mùi hôi.

Thời gian qua, Sở TN-MT đã phối hợp với các địa phương thường xuyên theo dõi, giám sát, kiểm tra công tác bảo vệ môi trường của các cơ sở chăn nuôi. Mặc dù các cơ sở chăn nuôi cơ bản đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải, công nghệ xử lý theo hồ sơ môi trường nhưng có lúc vẫn còn xảy ra tình trạng xử lý chưa đạt quy chuẩn môi trường về nước thải chăn nuôi, để nước thải chảy tràn ra, bốc mùi hôi ảnh hưởng đến các khu dân cư xung quanh. Chủ cơ sở nuôi heo chưa nhận thức được và xem nhẹ vấn đề môi trường, do vậy không chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, không vận hành hệ thống xử lý nước thải.

Ông Nguyễn Thái Hòa, Phó Giám đốc Sở TN-MT cho biết: Hiện trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tại các huyện miền núi như Sông Hinh, Sơn Hòa, Đồng Xuân đang thu hút rất nhiều dự án chăn nuôi heo với quy mô lớn. Mặc dù các cơ sở này phù hợp với quy hoạch chăn nuôi, thực hiện các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm và khoảng cách đảm bảo an toàn theo quy định nhưng thực tế vẫn phát sinh nhiều nước thải, mùi hôi… gây ảnh hưởng đến môi trường. Mặt khác, các địa điểm đầu tư rất gần với sông, suối đầu nguồn nên tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nguồn nước nếu chủ đầu tư thiếu ý thức về vận hành công trình xử lý nước thải. Sở KH-ĐT cần chú trọng công tác kiểm tra, rà soát, xem xét trước khi tham mưu UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư đối với dự án chăn nuôi heo. 

ANH NGỌC