HTX được hỗ trợ xây dựng thương hiệu cùng hạ tầng máy móc cho sản xuất, chế biến sản phẩm nông sản, nhưng không phải HTX nào cũng thụ hưởng được. Nguyên nhân chính từ HTX và cũng do sự thiếu quan tâm của các đơn vị quản lý.

HTX Hòa Quang Nam đang nỗ lực xây dựng sản phẩm gạo chất lượng cao để góp phần xây dựng nông thôn mới nâng cao ở địa phương. Ảnh: MINH DUYÊN

Có hướng dẫn nhưng gặp khó khi thực hiện

HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Quang Nam (HTX Hòa Quang Nam) ở huyện Phú Hòa vừa ký hợp đồng cung cấp dịch vụ với Công ty CP Phát triển dược khoa (gọi tắt là công ty) ở Hà Nội với tổng giá trị 29 triệu đồng. Trong đó, công ty hoàn thiện hồ sơ tham gia chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cho sản phẩm gạo chất lượng cao Hòa Quang Nam, với các phần việc gồm hệ thống truy xuất nguồn gốc, đăng ký mã số, mã vạch, thiết kế website, xây dựng câu chuyện sản phẩm… Những phần việc này, về mặt chủ trương, các HTX được hướng dẫn miễn phí. Đặc biệt, HTX Hòa Quang Nam từng xây dựng thành công thương hiệu lúa giống. Nếu HTX tự đi làm chi phí chỉ khoảng 10 triệu đồng. Ông Phan Văn Thuận, Giám đốc HTX Hòa Quang Nam, cho biết: Sau khi tham khảo kinh nghiệm của nhiều HTX đã từng làm, thấy rằng để hoàn tất từng ấy hạng mục cho tới khi được công nhận sản phẩm OCOP mất quá nhiều thời gian (nhanh cũng phải 1 năm). Trong khi đây là sản phẩm đặc trưng của xã và việc sản phẩm được chứng nhận sẽ hỗ trợ cho địa phương trong quá trình hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới nâng cao. Cũng theo ông Thuận, sở dĩ nếu tự làm sẽ mất thời gian vì hướng dẫn của cơ quan quản lý chỉ dừng lại ở việc thông báo nghị định nào, thông tư bao nhiêu hoặc gửi mẫu đơn nên HTX phải đi lại nhiều.

HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (HTX Hòa Mỹ Tây) ở huyện Tây Hòa được cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm gạo chất lượng cao Hòa Mỹ Tây. HTX muốn phát triển sản phẩm theo hướng OCOP nhưng không có kinh phí để đầu tư. Trong khi đó, theo Nghị quyết 33 của HĐND tỉnh quy định mức hỗ trợ đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Phú Yên và Nghị quyết 03 của HĐND tỉnh quy định nội dung và mức hỗ trợ chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh Phú Yên, HTX có thể được nhận từ 10-90 triệu đồng. Dù đã hỏi nhưng HTX chưa được hướng dẫn để thụ hưởng. Theo ông Phùng Minh Tuấn, Giám đốc HTX này, các cơ quan chức năng sớm hướng dẫn để HTX có nguồn kinh phí hoàn thiện sản phẩm, đưa nông sản ra thị trường, hỗ trợ tiêu thụ cho bà con.

Còn ông Nguyễn Thanh Minh, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Đồng (huyện Tây Hòa), chia sẻ: HTX được chọn tham gia đề án Nhân rộng mô hình HTX kiểu mới giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh theo Kế hoạch 98 của UBND tỉnh. Đến nay đã là những tháng cuối năm 2022 mà chưa thấy có động tĩnh gì triển khai…

Cần tự chủ

Cũng là xây dựng thương hiệu sản phẩm theo chương trình OCOP, HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din (huyện Phú Hòa) đã được hỗ trợ hơn 100 triệu đồng và có tới 9 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP. Ông Nguyễn Hoàng Chương, Giám đốc HTX này, cho biết: Hồ sơ thiếu, làm chưa đúng thì làm lại, một lần không được thì 2-3 lần, thậm chí 9-10 lần cho tới khi hoàn chỉnh. HTX xác định dù không được hỗ trợ vẫn phải làm nên luôn chủ động. Những sản phẩm đầu tiên làm hồ sơ mất thời gian vì chưa có kinh nghiệm, các sản phẩm sau nhanh, gọn hẳn.

Ông Nguyễn Đức Thắng, Chi cục trưởng Chi cục PTNT (Sở NN-PTNT), cho biết: Đơn vị hướng dẫn mẫu biểu cho UBND cấp huyện mà trực tiếp là các phòng nông nghiệp hoặc phòng kinh tế hạ tầng để hướng dẫn lại cho các HTX có yêu cầu. Cùng với đó, trên website của Sở NN-PTNT cũng đưa các chủ trương, chính sách kèm hướng dẫn chi tiết điều kiện và các bước hoàn tất hồ sơ thụ hưởng. Không chỉ vậy, đơn vị còn lập nhóm zalo mang tên HTX PY. Từ đây, các chủ trương chính sách, biểu mẫu hồ sơ được công khai trao đổi trực tiếp. HTX nào quan tâm và cần hướng dẫn cụ thể có thể hỏi trên nhóm hoặc hỏi riêng zalo của cán bộ phụ trách. Như vậy, ngoài kênh hành chính là đường công văn thì nhóm zalo này cũng là một kênh để HTX không phải mất thời gian đi lại. Cũng có thể nhóm mới được thành lập nên nhiều HTX chưa biết, chưa tham gia, khiến việc tiếp cận chính sách còn chậm. Nhưng trên hết, các HTX cần chủ động tìm tòi và hỏi để được hướng dẫn cụ thể.

Còn ông Đặng Kim Ba, Phó Giám đốc Sở KH-ĐT, cho biết: Năm 2021, Sở KH-ĐT được giao là đơn vị quản lý Nhà nước về kinh tế tập thể (KTTT), HTX. Đến nay, không riêng gì Kế hoạch 98 mà nhiều chủ trương, chính sách cho KTTT, đơn vị còn lấn cấn trong triển khai. Một phần vì thành phần kinh tế này có những vấn đề chỉ có thể chờ quyết định từ trung ương như xóa nợ, giải thể; cùng với đó năng lực cán bộ HTX yếu, còn cán bộ Sở KH-ĐT chủ yếu kiêm nhiệm, không thể hướng dẫn cho từng HTX...

BẠCH VÂN