Giảm thiểu chất thải nhựa ra môi trường, khuyến khích sản xuất, tiêu dùng bền vững… là những cách làm được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, người dân quan tâm; là giải pháp thực hiện tiêu dùng xanh hiệu quả trong những năm qua.

Thay đổi nhận thức, thói quen tiêu dùng

Tiêu dùng xanh là nội dung quan trọng được đề cập trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến 2050 của Việt Nam. Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã phát động phong trào nói không với rác thải nhựa trên phạm vi toàn quốc. Tiếp đó, các bộ, ngành, địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch, hành động giảm thiểu rác thải nhựa, đặc biệt là sản phẩm nhựa dùng một lần và chất hữu cơ khó phân hủy… để giảm thiểu, chống ô nhiễm do rác thải nhựa. Cũng từ đây, nhiều chủ trương, chính sách được ban hành; phong trào chống rác thải nhựa cũng được phát động ở nhiều địa phương và lan tỏa ra cộng đồng. Các doanh nghiệp sản xuất, phân phối, bán lẻ cũng chung tay loại bỏ dần thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy ra khỏi hệ thống thương mại.

Theo Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh, nhằm bảo vệ môi trường, kích cầu tiêu dùng xanh, nỗ lực chung tay giảm rác thải nhựa, hạn chế sử dụng túi nilon, những năm qua, các siêu thị, cửa hàng kinh doanh thương mại, dịch vụ tại Phú Yên đã có những hành động cụ thể như hạn chế sử dụng đồ dùng khó phân hủy, túi nilon; khuyến khích người tiêu dùng sử dụng đồ dùng nhiều lần bằng nhiều hình thức. Những cách làm này đã góp phần bảo vệ môi trường, tạo sự ảnh hưởng và giúp người dân dần thay đổi thói quen tiêu dùng.

Bà Huỳnh Thị Trúc Ly, nhân viên Siêu thị Co.opmart Tuy Hòa cho biết: Siêu thị đã sử dụng phương pháp bọc hàng hóa, sản phẩm bằng lá chuối thay thế dần túi nilon trong nhiều năm qua; trưng bày túi nilon tự hủy và túi môi trường để phục vụ khách có nhu cầu. Một số sản phẩm nhựa tiện lợi, dùng một lần như ống hút, ly, chén, đĩa nhựa… đã được chúng tôi loại bỏ khỏi danh mục hàng hóa, thay vào đó là các sản phẩm bằng chất liệu giấy, gạo, tre. Siêu thị cũng khuyến khích khách hàng không sử sụng sản phẩm nilon, có thể mang theo túi môi trường hay các vật dụng khác đến siêu thị để chứa hàng hóa, thực phẩm… bằng cách thực hiện chương trình khuyến mãi tích điểm thưởng cho khách hàng.

Ngay từ khi mở quán cà phê Noon Concept (phường 7, TP Tuy Hòa), chủ quán này đã không sử dụng ống hút nhựa mà chỉ sử dụng ống hút tre; nếu khách có nhu cầu mua mang về thì ly giấy là lựa chọn duy nhất của quán. Theo chị Võ Thị Ngọc Huyền, nhân viên pha chế của Noon Concept, hiện ly giấy vẫn được quán dùng chứa thực phẩm để khách mang về. Hầu hết các vật dụng được dùng để phục vụ khách tại quán đều bằng sứ, thủy tinh, inox; đồng thời quán không dùng túi nilon để chứa thực phẩm.

Bảo vệ môi trường bền vững

Phát biểu tại hội nghị khoa học về đánh giá tác hại của chất thải nhựa, đại diện Viện Công nghệ Môi trường (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam) nhận định, Việt Nam là một trong những nước có tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế nhanh chóng, kéo theo sự gia tăng mạnh về sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm nhựa. Sự tiện lợi, giá thành rẻ của nhựa cùng với văn hóa lạm dụng sản phẩm nhựa một lần và khả năng quản lý rác thải kém khiến tình trạng rác thải nhựa rò rỉ ra môi trường ngày càng tệ hơn. Vấn đề cấp bách hiện nay là nâng cao nhận thức cộng đồng để thay đổi hành vi về việc tiêu thụ sản phẩm nhựa dùng một lần.

“Tôi nghĩ cần có thời gian để người dân thay đổi thói quen tiêu dùng, nhất là với các sản phẩm sản xuất từ những nguyên liệu thân thiện với môi trường. Tôi cũng đang cố gắng thay đổi, bằng cách mua túi thân thiện môi trường, hạn chế tối đa việc sử dụng túi nilon chứa thực phẩm”, chị Nguyễn Thanh Tuyền, phường 5, TP Tuy Hòa chia sẻ.

Theo bà Tô Thị Hòa, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh, để giảm thiểu tác động của vi nhựa đến môi trường, hệ sinh thái và đời sống con người, các tổ chức, cá nhân hãy nghiêm túc thực hiện những chính sách đã ban hành. Các ngành chức năng, tổ chức, người dùng cũng cần có những biện pháp xử lý rác thải nhựa theo hướng bền vững; hay phân loại rác ngay từ nguồn thải để rác thải nhựa dễ xử lý, không gây hại cho môi trường. Song song với các cơ chế, chính sách của Nhà nước, chương trình khuyến khích đến từ các nhà bán lẻ…, thì ý thức của mỗi người dân rất quan trọng. Và những hành động bảo vệ môi trường cần được thực hiện thường xuyên, liên tục để môi trường được bảo vệ bền vững.

VÕ PHÊ