Trước việc đưa nhân dân buôn Bầu (xã Ea Bá, huyện Sông Hinh) đến khu tái định cư được xây dựng tại buôn Chao không thành công, UBND tỉnh Phú Yên đã chỉ đạo huyện Sông Hinh xây dựng khu tái định cư mới tại buôn Bầu. Vấn đề đặt ra là huyện Sông Hinh có kịp hoàn thành khu tái định cư mới này, tổ chức di dời trước khi hồ thủy điện Sông Ba Hạ tích nước phục vụ việc phát điện?
XÂY DỰNG KHU TÁI ĐỊNH CƯ BUÔN BẦU MỚI
Để đưa người dân buôn Bầu ra khỏi vùng ngập thuộc lòng hồ thủy điện Sông Ba Hạ, Ban quản lý dự án thủy điện 7, nay là Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ, đã thống nhất với huyện Sông Hinh đầu tư xây dựng một khu tái định cư đặt tại buôn Chao (Ea Bá) cách buôn Bầu gần 10 km về hướng tây bắc. Khu tái định cư này được xây dựng trên mặt bằng 18ha, có đủ các công trình hạ tầng thiết yếu như đường nội vùng, lưới điện, giếng nước, trường học, nhà văn hóa. Đồng thời san ủi 44,3ha thành đồng ruộng để cấp cho dân sản xuất lúa nước hai vụ, sử dụng nước từ đập dâng buôn Chao được xây dựng trước đó. Tuy nhiên, khi khu tái định cư này hoàn thành vào đầu năm 2007, huyện Sông Hinh lại gặp khó khăn trong việc tổ chức di dời dân. Sau nhiều lần vận động, thuyết phục, chỉ có 13 trong số 67 hộ dân chấp nhận dời đến khu tái định cư ở buôn Chao. Số đông kiên quyết không chịu rời buôn vì họ cho rằng sau khi hồ thủy điện tích nước vẫn còn đất sản xuất tại chỗ (bình quân 3ha/hộ), cuộc sống, điều kiện sinh hoạt, học hành của con em thuận lợi hơn nơi ở mới. Ngày 11/8 vừa qua, UBND tỉnh Phú Yên đã có cuộc họp tại huyện Sông Hinh nhằm đánh giá, kiểm điểm công tác tái định cư cho người dân buôn Bầu trong thời gian vừa qua. Ngày 20/8, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên Phạm Ngọc Chi đã ký thông báo chấp thuận giao cho UBND huyện Sông Hinh đầu tư xây dựng khu tái định cư mới nhằm đáp ứng nguyện vọng của dân buôn Bầu, đồng thời bảo đảm yêu cầu tích nước giai đoạn hai của công trình thủy điện Sông Ba Hạ.
Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh Đặng Đình Toại cho biết, huyện Sông Hinh đang khẩn trương chuẩn bị xây dựng khu tái định cư buôn Bầu mới. Lần này, việc chọn địa điểm xây dựng khu tái định cư mới được đưa ra bàn bạc và tạo được sự đồng thuận của người dân trong buôn. Theo đó, khu tái định cư mới sẽ được xây dựng trên diện tích gần 10ha, cách buôn cũ khoảng 1km về phía tây nam, nằm cạnh tuyến giao thông liên xã từ ĐT 645 đến Ea Bá và Ea Lâm (huyện Sông Hinh). Dự án khu tái định cư này đã được huyện lập xong phương án đầu tư tổng thể với kinh phí 5,4 tỉ đồng. Trên khu tái định cư sẽ bố trí đất ở 1.000 m2/hộ, có đường giao thông, lưới điện, giếng nước, trường học, nhà văn hóa. Ngày 21/8 vừa qua, huyện Sông Hinh đã chi trả tiền đền bù thu hồi đất xây dựng khu tái định cư với giá trị 450 triệu đồng, sẵn sàng cho việc thi công san ủi mặt bằng.
CÒN NHIỀU KHÓ KHĂN
Đối với huyện Sông Hinh, dự án này đang đặt ra những thách thức không nhỏ. Trước hết, vốn đầu tư cho dự án tái định cư chưa thu xếp ổn thỏa. Đây là dự án phục vụ cho việc xây dựng công trình thủy điện Sông Ba Hạ, lẽ ra chủ đầu tư là Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ phải có trách nhiệm đầu tư. Tuy nhiên, do thỏa thuận trước đó với huyện Sông Hinh, chủ đầu tư đã đầu tư xây dựng khu tái định cư tại buôn Chao. Việc di dời buôn không thành thuộc về trách nhiệm của huyện nên không thể yêu cầu Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ tiếp tục đầu tư xây dựng khu tái định cư lần thứ hai. Yêu cầu thi công nhanh và số kinh phí không nhỏ để đầu tư cho khu tái định cư mới này là những thách thức đối với một huyện miền núi, ngân sách còn khó khăn như Sông Hinh. Để giải quyết khó khăn đó, UBND tỉnh Phú Yên đã cho phép huyện Sông Hinh lồng ghép các nguồn vốn khác để đầu tư; đồng thời giao Sở Kế hoạch - Đầu tư, Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Ban Dân tộc tỉnh Phú Yên xác định cụ thể nguồn vốn lồng ghép đó. Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh Y Thông cho biết, để cân đối được vốn cho dự án này, huyện đang cố gắng lồng ghép dự án định canh định cư, các chương trình 134, 135 trên địa bàn. Song cũng không thể có ngay được số vốn đáp ứng yêu cầu thi công trước mắt, nên đang đề nghị sự hỗ trợ của Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ, của tỉnh và Trung ương.
Một thách thức khác là áp lực về tiến độ thi công dự án. Đến thời điểm này, UBND tỉnh mới chấp thuận cho UBND huyện Sông Hinh triển khai dự án khu tái định cư mới buôn Bầu. Về mặt trình tự, thủ tục đầu tư sẽ mất rất nhiều thời gian, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án. Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh Đặng Đình Toại, Sông Hinh cũng đã lường trước khó khăn này nên chuẩn bị đầy đủ các thủ tục cần thiết cho dự án. Về nguyên tắc, UBND tỉnh Phú Yên cũng đã cho phép vừa thiết kế vừa thi công các hạng mục của dự án này nhằm đáp ứng yêu cầu tích nước giai đoạn hai của công trình thủy điện Sông Ba Hạ. Ông Toại cho rằng: Công việc cấp bách lúc này là làm sao san ủi nhanh mặt bằng khu tái định cư để vừa bố trí dân tái định cư, vừa thi công các hạng mục bức thiết như đường nội vùng, giếng nước. Nếu công việc thuận lợi thì đến giữa tháng 9 này có thể tổ chức di dời dân và tiếp tục hoàn thiện các công trình khác sau đó.
Tuy nhiên, khi đến buôn Bầu tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của người dân, chúng tôi được biết, đến thời điểm này số hộ thuộc diện di dời chưa chịu nhận tiền đền bù. Anh Ma Hảo ở buôn Bầu bày tỏ: “Giá cả nhiều mặt hàng tăng vọt, như giá gỗ tăng gấp rưỡi năm trước mà đền bù vẫn theo giá cũ, không đủ làm lại nhà nên bà con đòi tăng thêm”. Nhân dân chưa chịu nhận tiền đền bù đồng nghĩa với việc họ chưa sẵn sàng di dời nhà cửa đến khu tái định cư. Đây cũng là một thách thức đối với huyện Sông Hinh và Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ.
Vừa qua Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ đã phát động đợt thi đua nước rút phấn đấu phát tổ máy số 1 của công trình thủy điện Sông Ba Hạ vào đầu tháng 11 năm nay. Theo kế hoạch, việc tích nước giai đoạn hai của hồ thủy điện phải thực hiện vào giữa tháng 10 tới. Đó cũng là mốc thời gian phải hoàn tất việc di dời dân buôn Bầu đến khu tái định cư mới.
NGUYÊN TRƯỜNG
Một góc buôn Bầu (Ea Bá) sẽ bị ngập trong lòng hồ cần phải di dời Ảnh: N.T
