Không kể tình trạng kinh doanh đĩa lậu tràn lan ở các cơ sở kinh doanh băng, đĩa mà sự kiểm tra của cơ quan chức năng chỉ như “ném đá ao bèo”, hiện nay, hình thức sạp bán đĩa VCD và DVD di động đang là “mảnh đất rộng” cho đĩa lậu mặc sức tung hoành. “Địa chỉ thường trú” của đĩa lậu không chỉ ở chợ trung tâm TP Tuy Hoà mà len lỏi vào các vùng nông thôn, ở đây đĩa lậu nằm xen lẫn với hàng vải, rau, thịt…
Cơ quan chức năng bắt quả tang một vụ trữ đĩa lậu - Ảnh: Dương Thanh Xuân
“LẬU” …CÔNG KHAI
Trước đây đĩa lậu chỉ bán một cách lén lút tại các cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh văn hoá phẩm, nhưng nay thì chúng xuất hiện công khai khắp nơi. Đĩa lậu còn “theo chân” những người bán dạo, di động đến mọi “hang cùng ngõ hẻm” để phục vụ nhu cầu của “thượng đế”.
Khó có thể thống kê được con số chính xác các “quầy di động” kiểu này trên thị trường Phú Yên. Họ thường chỉ cần một chiếc xe máy, một túi lớn đựng “hàng”, vậy là có “quầy” đĩa lậu di động. Họ thường xuyên thay đổi địa chỉ “chạy chợ” về các vùng nông thôn để tránh sự kiểm soát chặt chẽ của các đội quản lý thị trường và các lực lượng chức năng khác, đồng thời luôn tìm cách mở rộng phạm vi bán của mình. Điều đáng nói ở đây là giá bán các loại đĩa rẻ đến bất ngờ. Mỗi đĩa “luộc” chỉ với giá từ 4000 – 5000 đồng, trong khi giá đĩa gốc từ 25.000 – 35.000 đồng/đĩa. Nếu mua từ 5 đĩa trở lên, khách hàng được giảm tới 20% giá bán. Tuy nhiên, “tiền nào của nấy”, chất lượng đĩa lậu rất kém. Những người bán hàng cho biết, tất cả các loại đĩa đều bán rất nhanh, vì phần đông khách hàng đều ở tuổi thanh thiếu niên, trước những gì được coi là mới, lạ họ đều muốn xem thử để biết. Không chỉ hấp dẫn người mua bằng giá thành mà người bán còn hấp dẫn người mua bằng khả năng đáp ứng nhu cầu cao. Một buổi chợ tại phường Phú Lâm (TP Tuy Hoà), sau một hồi hỏi han rồi lựa chọn chúng tôi không mua một đĩa lậu nào nhưng chủ hàng không hề khó chịu, mà chị còn vui vẻ hẹn: “Vài hôm nữa em quay lại, hàng mới về chắc chắn sẽ có những đĩa mà em yêu cầu”. Chúng tôi ngược lên chợ thị trấn Hai Riêng (huyện miền núi Sông Hinh) để “mục sở thị”. Tình hình buôn bán đĩa lậu ở đây cũng nhộn nhịp không kém các chợ đồng bằng, thành phố. Cả chợ có đến 2 – 3 “quầy di động” với hàng trăm CD-VCD lậu đựng đầy trong các rổ nhựa lớn công khai bày bán xen lẫn với nhiều mặt hàng khác. Một chủ hàng tỏ ra “áy náy” vì hôm nay còn ít hàng, không đáp ứng được nhu cầu của chúng tôi!
CHƯA CÓ GIẢI PHÁP HỮU HIỆU
Khi tìm hiểu thực tế, hầu như người bán đĩa lậu “lưu động” nào cũng hiểu rằng kiểu kinh doanh của họ là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, do hám lời, dễ đáp ứng nhu cầu thị trường họ nhắm mắt làm ngơ. Một chủ “quầy di động” đĩa lậu ở chợ Hòa Vinh (Đông Hòa) cho hay: Nếu lấy hàng tận gốc ở TP Hồ Chí Minh, người bán lãi từ 2000 – 3000 đồng/đĩa. “Chịu khó “ngồi chợ”, trung bình mỗi ngày có thể bán được 20 – 30 đĩa, thu nhập cao hơn nhiều so với làm các công việc khác” anh này nói.
Tình trạng bán đĩa lậu tràn lan như hiện nay, cơ quan chức năng liệu có kế hoạch gì để chấn chỉnh? Ông Võ Trọng Tâm, Chánh thanh tra Sở Văn hóa – Thông tin Phú Yên cho biết: “Chúng tôi thường xuyên chỉ đạo các đội 814 (đội kiểm tra liên ngành) ở các xã, phường, huyện, thành phố tiến hành công tác kiểm tra nạn buôn bán trái phép này. Tuy nhiên do các thành viên của đội 814 đều là những người kiêm nhiệm, nên không có thời gian kiểm tra thường xuyên được. Vì vậy, công việc kiểm tra băng, đĩa lậu chỉ thực hiện từng đợt, như “đá ném ao bèo”. Đáng chú ý là người bán ngày càng có nhiều thủ đoạn đối phó với các cơ quan chức năng. Nhiều người bán tỏ ra khôn ngoan hơn khi chọn những điểm bán cạnh những sạp quần áo, giày dép, thịt cá… để dễ che mắt và dễ tẩu tán khi lực lượng quản lý thị trường đi kiểm tra”.
Có thể nói rằng, chính quyền địa phương biết rất rõ tình trạng buôn bán đĩa lậu trên địa bàn, nhưng chưa tìm ra biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn. Trong quản lý nhà nước trên lĩnh vực văn hoá, nếu chỉ một mình ngành văn hoá thông tin thì không thể bao quát được. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam chính thức tham gia vào Công ước Bern về bản quyền trong lĩnh vực sản xuất – xuất bản – ghi âm việc tuyên truyền rộng rãi những quy định của Công ước và tăng cường các biện pháp quản lý nhằm ngăn chặn tình trạng buôn bán băng, đĩa lậu trở nên vô cùng quan trọng.
NGUYỄN QUANG
