Theo cơ chế lãi suất mới, các ngân hàng thương mại (gọi tắt là các tổ chức tín dụng - TCTD) chỉ được phép cho vay với lãi suất tối đa 18%/năm. Thế nhưng, trên thực tế, quy định này vẫn không giảm được gánh nặng cho người đi vay vốn vì tiền lãi và phí phải trả cho ngân hàng vẫn còn quá cao.

Các TCTD không thiếu vốn nhưng vẫn khống chế tăng trưởng tín dụng ở mức 30% - Ảnh: N.QUANG

Theo Quyết định 16 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất cho vay của các TCTD được xác định theo lãi suất cơ bản, nhưng không được vượt quá 150% lãi suất cơ bản do NHNN công bố. Như vậy, với mức lãi suất cơ bản hiện nay là 12%/năm, thì lãi suất cho vay của các TCTD được giới hạn mức tối đa là 18%/năm. 

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Phú Yên, hầu hết các TCTD trên địa bàn tỉnh đều chấp hành quy định lãi suất cho vay giới hạn tối đa 18%/năm. Nhưng một số TCTD đã tăng thêm các loại phí với nhiều tên gọi khác nhau như: phí bảo quản tín dụng, phí thu xếp vốn, phí thẩm định, phí quản lý...

Ông L.T.V ở phường 8 (TP Tuy Hòa) cho biết: Do có nhu cầu sửa chữa nhà ở, ông V đã liên hệ với một TCTD để vay số tiền 100 triệu đồng. Mặc dù ông Vđề nghị vay kỳ hạn 12 tháng, nhưng TCTD chỉ xét cho vay kỳ hạn 6 tháng với lãi suất 1,5% tháng (18%/năm) cộng với phí thẩm định, quản lý tín dụng 0,3%/tháng (3,6%/năm). Nhẩm tính, số tiền lãi và phí phải trả của ông V lên đến 1,8%/tháng (tương đương 21,6%/năm). Ông V bức xúc: “Tưởng rằng với cơ chế lãi suất mới sẽ giảm bớt gánh nặng cho người vay, ai dè...”.

Theo các TCTD, lãi suất huy động hiện dao động ở mức 14 - 15%/năm, trong khi các khoản dự trữ bắt buộc, tín phiếu, trích các quỹ… ít nhất là 2%, cộng với chi phí hoạt động khác thì tổng chi phí trên 3%. Lãi suất đầu ra khống chế ở mức 18%/năm,  các TCTD chỉ có đường… lỗ. Và để bù lỗ, không còn cách nào khác là các TCTD phải tính phí vào khoản vay. Phí được tính theo tổng vốn vay hoặc tính theo năm tùy từng TCTD. Đại diện Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) chi nhánh tại Phú Yên cho biết: Không phải đến bây giờ Sacombank mới áp dụng thu các loại phí “cộng thêm”, mà ngân hàng đã thực hiện từ lâu và tùy theo từng đối tượng khách hàng.  

Thông tin từ NHNN chi nhánh tại Phú Yên cho biết, việc công bố lãi suất cơ bản căn cứ theo Luật NHNN và Bộ luật Dân sự, còn vấn đề phí thuộc phạm vi điều chỉnh của văn bản pháp luật khác. Kể từ ngày 19/5/2008, lãi suất ghi trên hợp đồng tín dụng vượt 18%/năm là vi phạm luật, nhưng mức lãi suất này không bao gồm các phí liên quan.

Giám đốc một TCTD chi nhánh tại Phú Yên “tiết lộ”: Nhằm huy động vốn, các TCTD phải áp dụng lãi suất tiền gửi “thực dương”, phổ biến ở mức từ 14% - 15%/năm. Nếu tính đúng các chi phí nghiệp vụ, chi phí để duy trì hoạt động thường xuyên thì lãi suất huy động thực tế đã xấp xỉ 18%/năm, tức là chạm ngưỡng trần lãi suất cho vay. Vì vậy, để “sống” được, các TCTD phải “lách” luật bằng cách cộng các loại phí vào lãi suất cho vay.

Thông tin mới nhất chúng tôi có được, NHNN đang xây dựng một văn bản về thu phí để quản lý và làm cơ sở giám sát việc cho vay của các TCTD nhằm đảm bảo quyền lợi khách hàng đi vay vốn. Thế nhưng, trước khi văn bản này được ban hành, dư luận đang ngờ vực rằng, bên cạnh việc khống chế tăng trưởng tín dụng không quá 30% theo chỉ đạo của Chính phủ, có phải các TCTD đưa ra một “tổng lãi suất” cao ngất như vậy (gồm lãi suất cho vay đụng trần 18%/năm cộng với nhiều loại phí) thực chất nhằm tạo “rào cản” không muốn cho khách hàng vay, bởi các TCTD đang cần vốn để giải ngân cho các hợp đồng tín dụng cũ và duy trì các hoạt động khác, hạn chế cho vay những trường hợp mới(?)

NHÓM PV KINH TẾ