Những năm gần đây, khẩu hiệu được dùng nhiều cho mục tiêu phấn đấu xây dựng các thành phố đó là: Xây dựng thành phố đáng sống - ham sống; thành phố xanh - sạch - đẹp; thành phố thân thiện - hiện đại... Thực chất đó là xây dựng một thành phố sống tốt, dưới đây là góc nhìn đô thị học: Tuy Hòa - thành phố sống tốt.
Điều kiện tự nhiên mang lại
Thành phố sống tốt không phụ thuộc vào quy mô dân số, diện tích đất lớn hay nhỏ, mà cần đạt được các tiêu chí: Đó là sự trong sạch về môi trường, trong đó vấn đề lưu thông không khí trong lòng thành phố là hàng đầu. Như chúng ta biết, con người có thể nhịn ăn, nhịn uống vài ngày chứ không thể nhịn thở một vài phút; mỗi người hít thở 18kg không khí, trong khi thực phẩm chỉ dùng 1,1kg và nước uống cần 1,2kg trong 1 ngày.
TP Tuy Hòa có cánh đồng lúa bao la, có biển Đông rộng lớn, có dòng sông Ba trong lòng thành phố; có núi Nhạn, sông Chùa, núi Chóp Chài to cao. Đây được coi như các công viên khổng lồ đem lại chất lượng không khí trong lành cho thành phố có giá trị chỉ số chất lượng không khí (AQI) từ 0-50 được xếp bảng màu xanh lá, không ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Tuy Hòa lại có nguồn nước ngọt dồi dào, chất lượng tốt do sông Ba, hệ thống thủy nông Đồng Cam cung cấp; nước và không khí trong sạch là hai tài nguyên vô giá, là điều kiện tự nhiên hàng đầu cho một thành phố sống tốt.
 |
| Tháp Nhạn nằm giữa lòng TP Tuy Hòa. Ảnh: VÂN NGUYÊN |
Do con người tạo ra
Tuy Hòa có các đường phố rộng, các tuyến đường đông - tây đều hướng về biển để đón gió và nắng. Đường phố không chỉ đơn thuần cho giao thông, mà còn là hành lang tạo lưu thông không khí trong lòng đô thị.
Gần đây TP Tuy Hòa chú trọng đầu tư xây dựng các công viên cây xanh tập trung để đạt tiêu chuẩn 8-10m2/người, cùng với hệ thống cây xanh đường phố, cây xanh trong sân vườn các dự án, công trình kiến trúc, cây xanh các tiểu cảnh, đem lại màu xanh tươi mới. Cây xanh đô thị che chắn khói bụi, tiếng ồn, ban ngày thải khí ô xy, hút khí cacbon làm cho không khí trong sạch; cây xanh đem lại sức sống cho đô thị, tạo không gian sinh động, là tiêu chí hàng đầu cho thành phố xanh - sạch - đẹp.
Một thành phố sống tốt còn phải có môi trường sống an toàn, nhất là an ninh, ở đó không có các tệ nạn xã hội như trộm cắp, ma túy; không có ùn tắc xe, tai nạn về giao thông; không có lo âu, căng thẳng về tinh thần. Thành phố có mạng lưới xã hội tốt, là sự giao tiếp thân thiện của các hội đoàn thể, những nhóm người theo lứa tuổi, theo nghề nghiệp trong khu dân cư; an sinh xã hội tốt, mỗi người, mỗi nhà là một tế bào hòa nhập với cộng đồng.
Một thành phố có hoạt động về thể chất phong phú, có các phong trào tập luyện thể dục - thể thao cho mọi lứa tuổi, như: phong trào đi bộ, tắm biển mỗi buổi sáng; tập thể dục tại các công viên; trong năm có nhiều hoạt động lễ hội thể thao và văn hóa, đem lại đời sống tinh thần cho người dân.
Thành phố sống tốt ở đó phải có nhiều công dân năng động và có đóng góp cho thành phố, đó là những giám đốc của các doanh nghiệp, các hộ buôn bán cá thể giỏi giang, mọi người trong độ tuổi đều có việc làm ổn định; trẻ thơ được nuôi dưỡng và học tập; người già được nghỉ dưỡng và tôn kính; mỗi công dân đều có ý thức, trách nhiệm của mình đối với nơi sinh ra, lớn lên và đang sống, họ có quyền tự hào về thành phố của mình.
Một thành phố sống tốt trong quá trình quy hoạch xây dựng cần tôn trọng các truyền thống tốt đẹp của địa phương, quá trình phát triển phải có tính liên tục, tính kế thừa, tạo ra sự đồng thuận về mặt xã hội, tránh sự chắp vá khập khiễng trong quá trình phát triển của đô thị. Một thành phố có đồ án quy hoạch tốt và thực thi tốt theo quy hoạch.
Thành phố sống tốt phải có sự độc đáo, đa dạng, khác biệt. Tuy Hòa có núi Nhạn, sông Đà, có 3 cầu dài nhất khu vực Nam Trung Bộ, có núi Chóp Chài, có công viên biển, có đường ven sông, có ruộng đồng, kênh rạch ngay trong lòng thành phố, đó là nền tảng để xây dựng một đô thị có bản sắc riêng.
Một thành phố sống tốt ở đó nền kinh tế địa phương giữ vai trò chủ đạo, trong thành phố có nhiều siêu thị nhỏ lẻ, các mô hình như siêu thị gia đình, bách hóa xanh, các cửa hàng tiện lợi... trong khu dân cư thuận tiện cho việc mua bán, phát huy mạnh hình thái mua bán trực tuyến. Tuy Hòa đã và đang làm rất tốt vấn đề này. Nội và ngoại thị có mối quan hệ, hỗ trợ lẫn nhau về lương thực, thực phẩm, việc làm... nền kinh tế của thành phố ít lệ thuộc vào kinh tế toàn cầu, khi thế giới đang có nhiều biến động lớn như: suy thoái về kinh tế, chiến tranh khu vực, dịch bệnh COVID-19…
KTS HOÀNG XUÂN THƯỞNG
