Thời gian qua, hoạt động khai thác khoáng sản, đặc biệt là khoáng sản cát trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp và còn nhiều bất cập. UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, bổ sung quy hoạch, hoàn chỉnh các quy định, phương án để đấu giá quyền khai thác cát.

Theo quy hoạch về thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (VLXDTT) và than bùn trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, Phú Yên có 215 mỏ khoáng sản, trong đó có 68 mỏ đá xây dựng, 54 mỏ cát xây dựng, 20 mỏ đất sét làm gạch ngói, 67 mỏ đất san nền và 6 mỏ than bùn.

Còn nhiều tồn tại, vướng mắc

Thời gian qua, hoạt động khai thác khoáng sản làm VLXDTT (nhất là cát) trên địa bàn tỉnh khá phức tạp, một số đơn vị chưa chấp hành nghiêm theo giấy phép và theo quy định của Luật Khoáng sản nên có nhiều trường hợp vi phạm. Ông Mai Kim Lộc, Phó Giám đốc Sở TN-MT cho biết: 54 mỏ cát mà tỉnh đã quy hoạch có diện tích hơn 816ha, trong đó trữ lượng đến năm 2020 là hơn 6,3 triệu m3, giai đoạn 2021-2030 khoảng 2,3 triệu m3. Từ tháng 9/2011 đến nay, Sở TN-MT đã tham mưu UBND tỉnh cấp gần 80 giấy phép khai thác khoáng sản cát làm VLXDTT.

Qua các đợt kiểm tra, Sở TN-MT đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm, thiếu sót như khai thác không đúng vị trí, chiều sâu, công suất và một số quy định khác về hoạt động khai thác mỏ. Sở TN-MT, Công an tỉnh, các địa phương đã xử phạt và tham mưu cho UBND tỉnh xử phạt nhiều trường hợp. Đồng thời, Sở TN-MT đã yêu cầu các đơn vị khai thác khoáng sản phải khắc phục sai phạm và thực hiện nghiêm các biện pháp bảo vệ môi trường theo đúng nội dung, hồ sơ đã được duyệt; triển khai các phương án cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến môi trường, không làm cản trở dòng chảy…

Để tăng cường công tác quản lý, chấn chỉnh các hoạt động vi phạm nói trên, tỉnh đã xây dựng kế hoạch và triển khai công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, công tác này đến nay vẫn còn chậm, quá trình triển khai còn gặp vướng mắc. “Năm 2018, UBND tỉnh ban hành kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát làm VLXDTT trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Sở TN-MT đã phối hợp với các sở, ngành chức năng cùng một số địa phương khảo sát, lựa chọn 4 khu vực cát làm VLXDTT đưa vào đấu giá quyền khai thác. Cả bốn khu vực được lựa chọn chủ yếu cát lòng sông Ba gồm tại xã Sơn Hà (huyện Sơn Hòa) khoảng 9ha, trữ lượng khoảng 315.000m3; tại xã Hòa Bình 1 (huyện Tây Hòa) khoảng 10ha, với trữ lượng khoảng 340.000m3; tại xã Hòa Thành (huyện Đông Hòa) có 2 khu vực, khu vực thứ nhất khoảng 9ha, trữ lượng khoảng 234.000m3 và khu vực thứ hai khoảng 8ha, với trữ lượng khoảng 208.000m3. Tuy nhiên, Ban quản lý Khu kinh tế Phú Yên kiến nghị không nên đấu giá 2 khu vực mỏ thuộc xã Hòa Thành vì nằm trong phạm vi dự án Khu đô thị Nam sông Ba”, ông Mai Kim Lộc nói.

Rà soát mỏ cát để đưa ra đấu giá

Theo ông Mai Kim Lộc, để đảm bảo vật liệu phục vụ nhu cầu xây dựng trên địa bàn, năm 2019, Sở TN-MT đề xuất 4 điểm mỏ tại các huyện Tây Hòa (1 điểm mỏ), Sông Hinh (1 điểm mỏ) và Đồng Xuân (2 điểm mỏ) đưa vào đấu giá quyền khai thác. Ngoài ra, sở cũng đề xuất đưa 19 mỏ cát làm VLXDTT vào danh mục đấu giá quyền khai thác. Đối với 19 mỏ cát này, UBND tỉnh đã cấp giấy phép thăm dò, phê duyệt trữ lượng, Sở TN-MT đang tham mưu UBND tỉnh lập thủ tục đưa các mỏ cát này ra khỏi danh mục khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản và lập thủ tục phê duyệt các mỏ cát này vào kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Ông Nguyễn Duy Dương, Giám đốc Sở TN-MT, cho biết: Sở TN-MT đã phối hợp với Sở Xây dựng và các ngành liên quan rà soát tất cả các mỏ cát làm VLXDTT để thực hiện đấu giá quyền khai thác. Việc rà soát này chủ yếu là tính toán vị trí, diện tích, trữ lượng của các mỏ và phải đảm bảo tính ổn định dòng chảy, tránh nguy cơ sạt lở, mất ổn định bờ sông, ảnh hưởng đến môi trường, dân sinh… Sở TN-MT sẽ tham mưu UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản trong tháng 12/2019 và dự kiến tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản trong quý II/2020.

Liên quan đến vấn đề nói trên, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Nguyễn Chí Hiến giao Sở TN-MT rà soát lại các mỏ cát đã được UBND tỉnh phê duyệt đưa vào đấu giá quyền khai thác có diện tích trùng lắp với dự án Khu đô thị Nam sông Ba. Sở TN-MT khẩn trương triển khai các thủ tục tiếp theo để sớm tổ chức đấu giá quyền khai thác đối với 8 mỏ cát đã đề xuất, trong đó tập trung lấy ý kiến các sở, ban ngành, địa phương liên quan, lưu ý vấn đề vận chuyển cát ra ngoài tỉnh.

Sở TN-MT phối hợp với các đơn vị, địa phương nghiên cứu, tham mưu, đề xuất lắp đặt trang thiết bị phục vụ việc theo dõi, giám sát tại các mỏ khoáng sản đang hoạt động và tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động khai thác khoáng sản. UBND tỉnh yêu cầu Sở Xây dựng phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan rà soát và quy hoạch các điểm mỏ đất san lấp để đảm bảo sử dụng hiệu quả khoáng sản làm VLXDTT. Sở Xây dựng phối hợp với Sở TN-MT tham mưu, đề xuất khu vực, lộ trình đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát trên địa bàn tỉnh và lộ trình hạn chế sử dụng cát tự nhiên để san lấp mặt bằng. UBND tỉnh giao Sở Tài chính tham mưu, đề xuất điều chỉnh bảng giá tính thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh, đảm bảo cho nguồn thu ngân sách.

ANH NGỌC