Hai năm qua, tình hình mưa bão thất thường khiến hệ thống cây xanh đường phố thiệt hại nặng; sự cố cây ngã đổ, rơi gãy nhánh thường xuyên xảy ra. Do đó, UBND TP Tuy Hòa đã triển khai nhiều giải pháp quản lý, phát triển cây xanh đô thị theo hướng bền vững, góp phần tạo không gian kiến trúc xanh cũng như bảo vệ môi trường sống.

Cắt tỉa cây xanh dọc đường phố Tuy Hòa. Ảnh: HỒ NHƯ

Nhiều tồn tại

Theo UBND TP Tuy Hòa, hiện địa phương đã cơ bản xây dựng được hệ thống cây xanh dọc theo các tuyến đường, tạo nên mảng xanh phục vụ lợi ích cộng đồng. Hệ thống cây xanh của thành phố đa dạng về chủng loại. Trên một số tuyến đường có các loại cây chiếm đa số, mang tính đặc trưng như đường Nguyễn Huệ trồng muồng hoàng yến, đường Trần Hưng Đạo có bằng lăng, đường Hùng Vương là phượng vỹ... Nhờ vậy, mỗi con đường có được nét riêng.

Tuy nhiên, trên một số con đường ở TP Tuy Hòa, người ta có thể bắt gặp một vài cây “lạc loài” so với các cây được trồng dọc theo dãy phố. Tình trạng cây xanh phát triển lệch tán, nghiêng góc, không đúng vị trí trên các tuyến đường vẫn còn phổ biến. Việc buôn bán tự phát trên các công viên dẫn đến cây xanh, thảm cỏ bị dẫm đạp, phá hoại chưa được khắc phục.

Tình trạng trồng cây dọc hai bên tại nhiều tuyến đường còn mang tính tự phát, cây đa chủng loại, kích thước không đều, nhiều loài cây có cành nhánh giòn, dễ gãy, lá rụng nhiều, rễ ăn nổi, không có trong danh mục cây trồng đô thị. Đường Hùng Vương là một điển hình. Dù đây là tuyến đường được quy hoạch để trồng phượng vỹ nhưng trên một số đoạn của đường này, để tô điểm cho vỉa hè theo ý thích của mình, nhiều người lợi dụng vị trí một số cây bị chết để trồng mới bằng cây lộc vừng, cau cảnh…

Một trường hợp nữa khá phổ biến là người dân tự ý trồng cây không theo mật độ chung. Theo quy định, khoảng cách giữa 2 cây trên vỉa hè là 10m nhưng một số người muốn tạo thêm bóng mát trước nhà nên đã tự ý trồng thêm cây, làm vỉa hè trở nên rậm rạp, mất sự thông thoáng. Một số cây rễ ăn nông trên bề mặt, bị hạn chế không gian dinh dưỡng do bê tông hóa sát gốc.

Mặt khác, do ý thức hạn chế của một số người nên nhiều gốc cây bị biến dạng u bướu, bong vỏ do bị đục đẽo; trên thân cây thường bị găm đinh, biển quảng cáo, dây điện. Điều này phần nào làm mất mỹ quan đô thị và gây khó khăn cho đơn vị quản lý.

Theo Phòng Quản lý đô thị TP Tuy Hòa, việc người dân tham gia trồng và chăm sóc cây xanh đường phố là rất đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, việc làm này cũng dẫn đến nguy cơ phá vỡ quy hoạch cây xanh đường phố và ảnh hưởng đến hạ tầng kỹ thuật đô thị. Về lâu dài, việc người dân tự trồng một số loại cây xanh đường phố còn ảnh hưởng đến an toàn của hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị như hệ thống cấp thoát nước, điện sinh hoạt và chiếu sáng công cộng, thông tin, viễn thông.

Từng bước chỉnh trang

Thay vì quản lý cây xanh bằng phần mềm Excel, các bản vẽ tay hoặc thiết kế trên máy một cách rời rạc, TP Tuy Hòa đã ứng dụng hệ thống thông tin quản lý (GIS) số hóa bản đồ cây xanh. Bộ lý lịch cây xanh gồm mã số cây, vị trí cây ở đường nào, trước mặt nhà ai, trồng năm nào, tình trạng cây, tọa độ địa lý… được lưu trữ và cập nhật thường xuyên để so sánh. Qua theo dõi quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, cơ quan quản lý sẽ có kế hoạch chăm sóc, bảo dưỡng, trồng cải tạo phù hợp với cảnh quan theo quy hoạch.

Ông Võ Ngọc Kha, Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, cho biết: Việc chỉnh trang lại hệ thống cây xanh thành phố là rất cần thiết trong quá trình phát triển đô thị. Thành phố có quy hoạch cây xanh đường phố và đang triển khai gói thầu cải tạo cây xanh. Các cây chết và bị bệnh, không còn khả năng sinh trưởng sẽ được thay mới.

Trước mắt, trong năm nay, thành phố tập trung thay thế cây hoa sữa trồng trên đường Lê Trung Kiên và Lê Lợi bằng cây lim xẹt, sau đó sẽ triển khai trên các tuyến đường khác. Đối với tuyến đường mới, các đơn vị chức năng của thành phố lựa chọn những cây phù hợp với tiêu chuẩn cây xanh đường phố theo quy định và phù hợp với địa chất khí hậu của địa phương.

Cũng theo ông Kha, để chấm dứt tình trạng lộn xộn trong việc trồng cây xanh, nhằm giữ cho Tuy Hòa có một hệ thống cây xanh đường phố đồng bộ theo đúng quy hoạch và đảm bảo mỹ quan, UBND thành phố đã chỉ đạo Phòng Quản lý đô thị phối hợp với các xã, phường rà soát lại quy hoạch cây xanh đô thị, từ đó có những điều chỉnh hợp lý, tuân thủ theo quy chuẩn, tiêu chuẩn do tỉnh và Nhà nước ban hành.

Đồng thời, thành phố cũng ban hành các văn bản quy định thống nhất và phổ biến cho người dân về chủng loại, quy cách trồng trên một số tuyến đường chính; kiên quyết cấm trồng đối với những loại cây xanh không phù hợp trong phạm vi thành phố. Địa phương tăng cường kiểm tra, kịp thời ngăn chặn các trường hợp người dân tự trồng cây trên hè phố sai vị trí và không đúng với chủng loại cây theo quy hoạch, nhất là trên các phố chính.

NHƯ THANH