Đầm Ô Loan được Bộ VH-TT-DL công nhận Di tích thắng cảnh cấp quốc gia vào năm 1996. Thế nhưng thời gian qua, do công tác quản lý chưa chặt chẽ, thiếu kiểm tra nên việc khai thác thủy sản mang tính hủy diệt, lấn chiếm di tích thắng cảnh này ngày càng trở nên nghiêm trọng, khiến nguồn lợi thủy sản ở đây ngày càng cạn kiệt.
Khó xử lý
Theo UBND huyện Tuy An, đầm Ô Loan tiếp giáp với các xã An Cư, An Hiệp, An Hòa, An Hải và An Ninh Đông, có diện tích khoảng 1.570ha. Hiện có khoảng 420 hộ lấn chiếm đất ven đầm để xây dựng nhà ở, lán trại và các công trình trái phép khác với tổng diện tích hơn 37.460m2; khoảng 375ha mặt nước của đầm bị lấn chiếm để nuôi trồng thủy sản trái phép (chiếm gần 1/4 diện tích mặt nước đầm Ô Loan). Ngoài ra, có hơn 665 hộ ngư dân sống ven đầm sử dụng lờ bóng Thái Lan, làm nghề đăng, đáy để khai thác thủy sản trái phép và hơn 120ha đất mặt nước tại đầm dùng cọc tre, cây gỗ, lưới mùng tạo thành que đăng để nuôi vẹm cháy. Việc khai thác và nuôi thủy sản trái phép đã làm môi trường đầm Ô Loan bị ô nhiễm nặng, gây hại tới nguồn lợi thủy sản.
Ông Lê Văn Hải ở xã An Ninh Đông, cho biết: Nguồn lợi thủy sản ở đầm Ô Loan vốn rất phong phú và dồi dào, trong đó có nhiều loài là đặc sản có giá trị kinh tế rất cao. Trước đây, ngư dân sống ven đầm thường sử dụng các ngư lưới cụ truyền thống để khai thác, nên thủy sản không cạn kiệt, thu nhập ổn định. Nhưng hiện nay, nhiều ngư cụ mới phát sinh, khai thác cạn kiệt nguồn lợi thủy sản trong đầm, nhất là lờ bóng Thái Lan và xung điện, lưới điện. Các loại dụng cụ này đã hủy diệt nhiều loại thủy sản trong đầm. Ngoài ra, các ao hồ nuôi thủy sản ven đầm cũng làm môi trường nước bị ô nhiễm, môi trường sống của các loài thủy sản cũng ảnh hưởng.
Ông Tiếu Văn Cừ, Chủ tịch UBND xã An Cư, thừa nhận: Tình trạng lấn chiếm đầm Ô Loan đã xảy ra nhiều năm nay, một phần là do chính quyền địa phương buông lỏng quản lý, không kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm. Từ năm 2016 đến nay, xã lập biên bản nhiều trường hợp lấn chiếm đất, mặt nước đầm Ô Loan, nhưng việc xử lý gặp nhiều khó khăn, do vi phạm đất di tích thắng cảnh cấp quốc gia, khung mức phạt cao, thuộc thẩm quyền cấp trên.
Trả lại môi trường sống cho đầm
Trước tình trạng này, UBND huyện Tuy An vừa huy động lực lượng tiến hành giải tỏa, thu giữ và xử lý các loại ngư cụ khai thác thủy sản mang tính hủy diệt trên đầm Ô Loan. Trước khi thu giữ và xử lý các dụng cụ khai thác thủy sản trái phép, huyện Tuy An tuyên truyền, vận động người dân tự di dời, tháo dỡ, tuy nhiên rất ít hộ tự giác thực hiện chủ trương này. Tại 5 xã ven đầm, chính quyền địa phương cử lực lượng, có sự hỗ trợ của huyện tập trung giải tỏa, tháo dỡ, thu giữ và xử lý toàn bộ các loại ngư cụ khai thác thủy sản mang tính hủy diệt, gây ô nhiễm môi trường và tổ chức tiêu hủy tại chỗ.
Ông Trần Xuân Định ở xã An Cư, cho biết: Chủ trương của huyện là đem lại môi trường sống và cảnh quan trong lành cho đầm Ô Loan, người dân chúng tôi rất ủng hộ. Việc giải tỏa này sẽ góp phần khôi phục và tái tạo nguồn lợi thủy sản ở đầm Ô Loan. Còn ông Võ Chí Tình, Chủ tịch UBND xã An Hiệp, cho hay: Theo thống kê, xã An Hiệp có khoảng 70 hộ dân làm nghề đăng và bóng Thái Lan. Địa phương đã tổ chức tuyên truyền, yêu cầu các hộ này ký cam kết không sử dụng các ngư cụ cấm để khai thác thủy sản trên đầm Ô Loan. Thời gian tới, UBND xã An Hiệp tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân không được lấn chiếm mặt nước đầm Ô Loan để nuôi trồng thủy sản. Đồng thời, địa phương sẽ cử lực lượng thường xuyên kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm, tái phạm…
Ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, nói: Huyện đã tổ chức nhiều cuộc họp với quyết tâm xử lý dứt điểm tình trạng sử dụng ngư cụ cấm trong khai thác thủy sản và việc lấn chiếm đầm Ô Loan để nuôi thủy sản trái phép; đã chỉ đạo chính quyền các địa phương ven đầm Ô Loan tăng cường công tác tuyên truyền các quy định về nuôi trồng, khai thác thủy sản và nâng cao nhận thức của người dân về mối nguy hiểm, tác hại của các loại ngư cụ khai thác mang tính hủy diệt. Thường xuyên kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, tái phạm nhằm góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản và trả lại môi trường sống cho thủy sản tại đầm Ô Loan. Đồng thời tiếp tục vận động ngư dân thực hiện hiệu quả hoạt động nuôi trồng, khai thác thủy sản mang tính bền vững.
ANH NGỌC
