Sau khi gia nhập WTO, sự cạnh tranh theo cơ chế thị trường của các doanh nghiệp (DN) diễn ra quyết liệt. Điều đó không những đòi hỏi bản thân DN, doanh nhân phải phấn đấu vươn lên mà còn yêu cầu Nhà nước phải tạo môi trường thuận lợi cho DN mở rộng sản xuất kinh doanh (SXKD), phát triển. Chính quyền nên xây dựng và thực hiện chính sách, thể chế kinh tế “đồng hành cùng DN” với thái độ phục vụ chân thành, cởi mở.
May hàng xuất khẩu ở Công ty Cổ phần An Hưng (TP Tuy Hòa) - Ảnh: MINH NGUYỆT
DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN
Những năm qua, số lượng DN ở Phú Yên ngày càng gia tăng đáng kể. Vốn SXKD của DN cũng tăng nhiều. Năm 2002, vốn bình quân của một DN chưa tới 0,5 tỉ đồng, thì năm 2007, đã tăng lên hơn 2 tỉ đồng/DN, riêng các công ty cổ phần có vốn bình quân hơn 10 tỉ đồng/công ty. Nếu so sánh với quy mô vốn của các DN ở Tây nguyên, thì vốn bình quân SXKD của một DN Phú Yên gấp 2 lần. Nếu so sánh với các tỉnh Trung bộ thì vốn bình quân của DN Phú Yên đạt mức khá. Đây là một điều kiện để hiện đại hóa DN, mở rộng quy mô SXKD.
Hoạt động SXKD của các DN Phú Yên ngày càng đa dạng, mở rộng ở tất cả các lĩnh vực: kinh tế công nghiệp chế biến, nông nghiệp, thủy hải sản, lâm sản, du lịch, nhất là 12 lĩnh vực dịch vụ. Nếu trước đây hoạt động của các DN chủ yếu ở lĩnh vực thương mại và xây dựng với quy mô nhỏ, thì nay có nhiều DN đầu tư vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp, chế biến hàng xuất khẩu, đầu tư hạ tầng kinh doanh dịch vụ. Đây chính là một tiêu chí của việc chuyển dịch cơ cấu SXKD theo hướng bền vững của DN và của cả nền kinh tế tỉnh Phú Yên trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Sự phát triển nhanh về số lượng, quy mô vốn và thị trường SXKD của DN tỉnh Phú Yên đã giải quyết việc làm cho hàng vạn người lao động trên địa bàn tỉnh và các nơi có DN Phú Yên đến SXKD. Sự phát triển SXKD của DN Phú Yên cũng góp phần quyết định trong tăng trưởng GDP của tỉnh, làm biến đổi từng bước bộ mặt kinh tế – xã hội tỉnh từ tự cung tự cấp, sản xuất hàng hóa nhỏ sang sống trong nền kinh tế thị trường, có sản xuất hàng hóa cho thị trường trong nước và thế giới...
GẶP NHIỀU KHÓ KHĂN
Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên thương trường cũng như hội nhập WTO đã đặt các DN Phú Yên vào môi trường kinh doanh mới với nhiều thách thức, khó khăn phải vượt qua để tồn tại và phát triển. Cụ thể như yêu cầu của khách hàng về chất lượng, tính đa dạng, tính năng, công dụng, độ an toàn khi sử dụng sản phẩm… ngày càng cao. Điều này đòi hỏi DN Phú Yên phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ. DN cần tổ chức tốt SXKD, có chiến lược chăm lo xây dựng thương hiệu, đảm bảo uy tín đối với khách hàng, nếu không sẽ thất bại trong SXKD. Đó là những yêu cầu sống còn của các DN trong tiến trình Việt
Hiệu quả cuối cùng trong SXKD của DN Phú Yên chưa cao, nhất là các DN nhà nước, nhiều chi phí bất hợp lý vẫn chiếm một tỷ lệ cao trong tổng chi phí nên đã làm cho giá thành, giá bán cao, làm giảm sức cạnh tranh. Nhiều DN tư nhân (chiếm 20%, một tỷ lệ khá cao), bộ máy mang tính gia đình (chồng làm giám đốc, vợ kế toán, con nhân viên...) đã bộc lộ nhược điểm thiếu năng động, thiếu nhân viên chuyên nghiệp, không có chiến lược SXKD vì vậy hoạt động cầm chừng, kinh doanh thời vụ... nên sẽ có nguy cơ phá sản rất lớn.
Có một thực tế là số lượng DN ở Phú Yên tuy đông, tiềm lực lớn, SXKD trên thị trường rộng lớn nhưng sự liên kết các điểm mạnh đó, tập trung năng lực đó thành một sức mạnh tổng thể lại chưa có. Do đó, DN dễ bị thất bại trên thị trường phẳng, bởi vì trong một thị trường phẳng không một DN nào phát triển được nếu như thiếu sự liên kết, liên doanh trong một hiệp hội.
Phần lớn DN Phú Yên còn có quy mô nhỏ, các DN còn kinh doanh rời rạc, ý thức cộng đồng và tính liên kết chưa cao. Trong khi đó các tổ chức đoàn hội, các cơ quan quản lý nhà nước chưa thực sự làm tốt công tác tập hợp, hỗ trợ để nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DN Phú Yên với các DN khác trong khu vực và cả nước. Trong sự khốc liệt của thương trường, các DN của Phú Yên vẫn “tự bơi” là chính.
Các DN bán lẻ chưa làm chủ được thị trường Phú Yên, đây sẽ là nguy cơ về cạnh tranh, khi mà các tập đoàn bán lẻ nước ngoài lần lượt vào Việt Nam để kinh doanh. Họ có thế mạnh nên rất có thể sẽ làm chủ thị trường bán lẻ Phú Yên.
Tuy giới doanh nhân của tỉnh tăng nhanh về số lượng song phần nhiều chưa được đào tạo bài bản, kỹ năng quản lý có được chủ yếu từ tích lũy kinh nghiệm trong hoạt động thực tiễn, đây là hạn chế trong quản trị DN hiện đại. Số lượng DN SXKD đạt hiệu quả chưa nhiều, một số doanh nhân còn hạn chế về năng lực quản lý, về hiểu biết pháp luật, thiếu chiến lược phát triển DN bền vững. Các DN nhỏ cũng gặp không ít khó khăn trong việc quảng bá thương hiệu, trong học tập nâng cao kỹ năng quản lý, trình độ ngoại ngữ.
GIẢI PHÁP
Bản thân doanh nhân cần phải nỗ lực khắc phục những hạn chế trong quản lý, điều hành DN; tăng cường liên kết, hỗ trợ nhau trong SXKD, cạnh tranh lành mạnh, tạo uy tín, hình ảnh của DN. Các DN tư nhân trước hết cần xây dựng cho mình một chiến lược phát triển 10 năm, từ đó tổ chức lại bộ máy, tính toán lại nguồn lực, nhất là nhân sự, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch hàng năm.
Để DN Phú Yên ngày càng phát triển, vai trò không thể thiếu được của chính quyền địa phương là tạo cơ chế, chính sách, thiết lập môi trường kinh doanh thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc giải quyết các thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, địa phương nên có sự ưu đãi đầu tư, mặt bằng sản xuất, thuế, vốn vay, xuất – nhập khẩu, đẩy mạnh công tác hỗ trợ sau đầu tư, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao cung cấp cho các DN.
Tỉnh cũng tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật, thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo, nâng cao kỹ năng và năng lực quản lý điều hành cho DN. Đồng thời, tỉnh cũng có chính sách hỗ trợ cho các DN trong việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường công tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm đối tác, thị trường và động viên, khen thưởng, biểu dương kịp thời các DN có thành tích xuất sắc trong hoạt động.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ ĐÀO DUY HUÂN
Phó Tổng biên tập tạp chí Phát triển kinh tế, Trường Đại học kinh tế TP HCM
