Nhiều năm liền, mặc dù cơ quan chức năng đã trả lời những vướng mắc trong hoạt động, song các HTX vẫn chưa đồng thuận. HTX cho rằng các đơn vị này thực hiện máy móc theo luật chứ chưa đưa ra giải pháp phù hợp thực tế. Cho đến nay, thông qua thảo luận trực tiếp, các HTX đã có phương án giải quyết triệt để những khó khăn.
Khó khăn nhiều năm
Năm 2014, ông Trần Công Lũy, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp 1 phường 9 (TP Tuy Hòa), đã kiến nghị muốn được quản lý đồng chăn thả vịt. Nguyên do, HTX quản lý diện tích sản xuất của bà con, gắn liền với đó là điều tiết nước kênh mương, làm đất lên lịch thời vụ cũng như gặt lúa nên khi không được quản lý đồng chăn thả vịt đã khiến đơn vị gặp khó khi triển khai những công việc này.
Ông Trần Công Lũy cho biết: Trước thu hoạch phải cắt nước trong ruộng từ 10-15 ngày để chân ruộng khô, cứng thì máy gặt mới vào đồng được. Nhưng nhiều hộ chăn vịt lại tự ý tháo nước vào đồng khiến máy không thể vào, buộc các hộ thành viên phải thuê gặt thủ công, chi phí cao hơn gặt máy.
Sau thu hoạch cũng vậy, ruộng cần “nghỉ” để tái tạo màu chuẩn bị chất dinh dưỡng cho vụ sau thì lại bị các chủ chăn vịt tận dụng phụ phẩm vỗ béo vịt. Nguy hiểm hơn, quá trình chăn vịt trên đồng có thể để lại nhiều mầm bệnh gây hại cho lúa khi vào vụ. Đồng thời, vịt thả rông ngoài đồng thường làm sạt lở bờ mương. Hàng năm, HTX phải bỏ kinh phí sửa chữa. HTX muốn can thiệp với các hộ này cũng khó vì họ đã nộp phí đồng chăn cho UBND phường.
Từ đó đến năm 2017, năm nào ông Lũy cũng kiến nghị, các cấp cũng đã có câu trả lời song ông Lũy cho là không thỏa đáng. Ông Lũy cho biết thêm: Thời điểm đó, UBND phường 9 trả lời rằng, từ năm 2005 UBND tỉnh giao quản lý đồng cho UBND các xã, phường, thị trấn, để các đơn vị này khống chế kịp thời an toàn dịch bệnh, đặc biệt là dịch cúm trên đàn vịt. Nhưng tôi cho rằng, các HTX đủ khả năng chịu trách nhiệm về dịch bệnh trên đồng, thêm nữa khi có dịch bùng phát, HTX vẫn đủ lực lượng để phối hợp với đơn vị thú y dập dịch kịp thời.
Những năm sau đó, tôi tiếp tục kiến nghị, các cơ quan chuyên môn trả lời rằng Nhà nước không cho phép chính quyền thu phí các hộ chăn vịt đồng. Vì vậy, phí các hộ này nộp cho UBND xã, phường, thị trấn chỉ là kinh phí hỗ trợ khắc phục thiệt hại xảy ra trong mùa chăn thả.
Đối với dịch vụ thu gom rác thải tại các HTX cũng vậy; 3 năm nay, các HTX này đều phản ánh, đây là dịch vụ công ích “lấy thu bù chi” nên việc phải nộp thuế giá trị gia tăng như đối với các dịch vụ kinh doanh khác là không hợp lý.
Ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An), cho biết: Cơ quan thuế đã giải trình với các HTX rằng, khác với những năm trước, từ năm 2014 luật quy định dịch vụ thu gom rác thải phải chịu thuế 10%. Sở dĩ như vậy vì làm dịch vụ này không chỉ có các HTX mà còn cả các đơn vị thuộc thành phần kinh tế khác. Những đơn vị đó nhập khẩu máy móc, trang thiết bị và để được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đối với tổng kinh phí bỏ ra thì họ đã kiến nghị để dịch vụ này phải chịu thuế (luật quy định những dịch vụ chịu thuế mới được khấu trừ). Tuy nhiên, chúng tôi thấy rằng như vậy là không công bằng với HTX, vì Nhà nước ưu tiên cho thành phần kinh tế tập thể, không thu thuế đối với các dịch vụ công ích phục vụ thành viên như dịch vụ thu gom rác thải…
Cùng thảo luận giải quyết
Đầu năm nay, những kiến nghị này của các HTX lại tiếp tục được đưa ra. Các HTX cho rằng với những vấn đề này, những năm trước chính quyền các cấp và các cơ quan chuyên môn đã trả lời theo đúng quy định của pháp luật. Nhưng các HTX vẫn kiến nghị bởi họ mong muốn các cơ quan này đưa ra giải pháp phù hợp với thực tế hoạt động của HTX.
Bà Nguyễn Thị Huệ, Phó Trưởng Phòng Tổng hợp dự toán (Cục Thuế tỉnh), cho biết: Luật không tính thuế với những dịch vụ công ích mà HTX phục vụ chính thành viên của mình. Tuy nhiên, dịch vụ được gọi là dịch vụ công ích khi HTX không thu tiền của người sử dụng hoặc thu có thỏa thuận với người sử dụng ở mức đủ chi phí duy trì dịch vụ đó. Trong khi đó, tại các HTX không thể hiện được điều này, tức là không phân định được đâu là thành viên mà HTX có trách nhiệm phải phục vụ công ích, đâu là khách hàng ngoài sử dụng dịch vụ phải trả tiền. Còn các cơ quan thuế tính thuế trên doanh thu thể hiện ở hóa đơn mà HTX “xé” cho khách hàng.
Đưa ra giải pháp cho vấn đề đồng chăn thả vịt, ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: Tại địa phương, các HTX quản lý lịch thời vụ trên đồng, kênh mương thủy lợi thì cũng quản lý cả đồng chăn thả vịt. UBND huyện không chỉ đạo các HTX thu phí đồng chăn mà đây chỉ là thỏa thuận hợp tác giữa HTX với các hộ có nhu cầu chăn thả, nhằm bổ sung một phần kinh phí cho HTX tu sửa kênh mương nội đồng. Việc giao cho các HTX có thuận lợi là thống nhất được quản lý trên đồng, không bị chồng chéo hay đổ lỗi trách nhiệm khi có chuyện xảy ra.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo Đổi mới phát triển kinh tế tập thể tỉnh Trần Hữu Thế, mong muốn của các HTX là giải quyết các vấn đề theo thực tế địa phương và đơn vị mình. Còn chính quyền các cấp và các cơ quan chuyên môn lấy pháp luật và những căn cứ văn bản để thực thi. Vì vậy, nhiều năm qua, mặc dù đã có văn bản trả lời cụ thể song những vấn đề này vẫn chưa được giải quyết triệt để. Cách giải quyết triệt để nhất chính là bên cạnh trả lời bằng văn bản, HTX và các cơ quan cần thảo luận trực tiếp trên tinh thần hiểu và cùng nhau hợp tác đưa ra phương án giải quyết phù hợp và đúng pháp luật.
MINH DUYÊN
