Vừa qua, tại các xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân), Hòa Thắng (huyện Phú Hòa) xảy ra bệnh lở mồm long móng (LMLM) trên đàn bò. Để ngăn chặn bệnh lây lan, ngành chức năng khuyến cáo người chăn nuôi không vận chuyển gia súc, sản phẩm gia súc ra khỏi vùng. Tuy nhiên tại nhiều địa phương có dịch LMLM, phân bò được tập kết ven đường rồi chất lên xe tải chở đi bán các nơi.

Mua bán phân bò ở vùng bò bị bệnh

Mới đây, tại thôn Thạnh Đức, xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân), có nhiều con bò bị bệnh LMLM, tình trạng dịch bệnh lây lan tại khu vực này rất nhanh. Ông Nguyễn Phi Long, một nông dân ở thôn Thạnh Đức, cho hay: Nhà tôi có 4 con bò bị bệnh LMLM. Tôi hái lá giang, trái khế chua nấu rồi tự xử lý bằng cách rửa chân, sơ lưỡi, nay bò hết đi cà nhắc, ăn mạnh. Tuy nhiên, tôi thấy bò đang bị bệnh nhưng quanh vùng phân bò vẫn chất tràn lan bên đường, xe tải chở đi chảy nước, rơi phân dọc đường nên bệnh LMLM rất dễ lây lan.

Cũng theo ông Long, ban đầu bò bị bệnh LMLM ở khu vực Thạnh Thượng, do chuyên chở phân bò từ trên xuống nên lây lan nhanh sang khu vực Thạnh Trung, nơi ông đang nuôi bò, vì vậy đàn bò nhà ông bị bệnh theo. Còn ông Nguyễn Văn Vịnh cũng ở thôn Thạnh Đức phân trần: Nhà tôi có 5 con bò bị bệnh LMLM. Tôi gọi thú y đến tiêm thuốc nhưng không khỏi, có 2 con nằm một chỗ hiện đang sưng hầu. Tôi rất lo lắng, nếu 2 con bò chết sẽ mất 20 triệu đồng.

ÔngPhạm AnVương, cán bộ thú y xã Xuân Quang 3, cho hay: Bò bị bệnh LMLM rải rác ở các thôn Thạnh Đức, Phước Nhuận (xã Xuân Quang 3), ngành Thú y tiến hành phun thuốc tiêu độc khử trùng bao vây khống chế nên tình hình bò bệnh đã giảm. Tuy nhiên, cũng tại khu vực này đang rộ lên phong trào mua bán... phân bò tại các điểm tập kết phân bò. Tôi đã làm việc trực tiếp với các chủ điểm thu mua phân bò, đề nghị không vận chuyển phân bò trong thời gian bò có bệnh LMLM.

Điều đáng lo ngại là việc vận chuyển bò và sản phẩm từ bò được quản lý nghiêm ngặt đối với vùng có bò mắc bệnh LMLM số lượng lớn đủ điều kiện công bố dịch, ngành chức năng cấm biển cảnh báo khu vực có dịch, nghiêm cấm vận chuyển gia súc, sản phẩm gia súc ra khỏi vùng dịch, trong khi đối với khu vực thôn Thạnh Đức do bò mắc bệnh LMLM số lượng chưa đủ điều kiện công bố dịch nên phân bò được tự do vận chuyển. Ngành Thú y chỉ nhắc nhở, nên nguy cơ lây lan bò bệnh LMLM từ vùng này sang vùng khác là rất lớn.

Tại xã Hòa Thắng (huyện Phú Hòa), vừa qua có dịch bệnh LMLM, tình trạng mua bán phân bò lén lút vẫn xảy ra, phân bò từ vùng dịch vận chuyển tập kết qua các xã giáp ranh chờ chở đi bán. Ông Nguyễn Trung ở xã Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), cho rằng, thời gian gần đây người buôn chở phân bò từ xã Hòa Thắng qua xã Hòa Quang Nam tập kết ven đường, chờ gom đủ xe tải trên 15 tấn chở lên Gia Lai, Đắk Lắk bán cho người trồng cà phê, cao su.

Đáng lo ngại hiện nay không chỉ ở các huyện Đồng Xuân, Phú Hòa mà trên địa bàn các huyện khác trong tỉnh cũng đang rộ lên phong trào mở đại lý mua bán... phân bò. Phân bò cho vào bao tải chất đống nối dài chờ xe tải đến chở. Để có sản phẩm đi tiêu thụ, các đại lý không ngần ngại lùng sục đến tận các xã vùng cao như Ea Trol, Ea Bar (huyện Sông Hinh), Sơn Long, Sơn Định (huyện Sơn Hòa) mua phân bò. Phân bò chứa trong các bao tải tập kết tại các điểm chờ bốc lên xe, có những bao bị rách, phân bò rơi vãi, gặp trời mưa chảy tràn ra đường không chỉ gây mất vệ sinh công cộng mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Tăng cường giám sát, quản lý

Theo Chi cục Thú y Phú Yên, gia súc mắc bệnh LMLM thải virus trong nước bọt, sữa, tinh dịch, phân, nước tiểu và hơi thở. Virus có thể sống sót bên ngoài vật chủ trong vài tháng. Virus truyền từ nơi này sang nơi khác nhờ bám vào xe cộ, quần áo. Trong điều kiện khí hậu mát và ẩm, virus có thể theo gió đi rất xa. Vì vậy, việc mua bán phân bò trong vùng dịch, vùng giáp ranh dẫn đến nguy cơ lây lan bệnh rất cao. Trong khi đó, bò bị bệnh LMLM không chữa khỏi thì thiệt hại kinh tế rất cao.

Theo ông Nguyễn Văn Lâm, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Chăn nuôi và Thú y Phú Yên, theo Luật Thú y, khi gia súc, gia cầm đang bệnh hoặc có triệu chứng nhiễm bệnh, người dân tuyệt đối không được giết mổ, mua bán, vận chuyển vật nuôi ra khỏi vùng bệnh. Vì vậy, người chăn nuôi phải tuân thủ việc nuôi nhốt, không chăn thả gia súc ra đồng, lên rẫy để hạn chế lây nhiễm bệnh. Vật nuôi bị chết phải được chôn lấp, tiêu hủy và xử lý bằng vôi bột hoặc thuốc sát trùng theo quy định. Vừa qua, Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã chỉ đạo Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Phú Hòa phối hợp cùng chính quyền địa phương đến các hộ có bò bệnh yêu cầu chủ hộ cam kết không bán gia súc ra khỏi vùng bệnh. Chính quyền địa phương phải tăng cường giám sát, quản lý, tuyên truyền vận động nhân dân không bán chạy gia súc để tránh phát tán, lây lan bệnh ra ngoài.

LÊ TRÂM