Chính phủ vừa ban hành nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 2/2017, trong đó một nội dung quan trọng được đặt ra là yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Bộ NN-PTNT và các bộ ngành liên quan hoàn thiện pháp lý để triển khai gói tín dụng 100.000 tỉ đồng dành cho vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNUDCNC).
Theo đó, Chính phủ giao NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại (NHTM) - chủ lực là các NHTM nhà nước dành ít nhất 100.000 tỉ đồng từ nguồn vốn huy động của các ngân hàng để thực hiện chương trình cho vay đối với lĩnh vực NNUDCNC, nông nghiệp sạch với lãi suất phù hợp (thấp hơn lãi suất thị trường). Song song với chỉ đạo trên, Chính phủ giao Bộ NN-PTNT phải hoàn thành bộ tiêu chí xác định chương trình, dự án NNCNC, danh mục CNC trong lĩnh vực nông nghiệp và tiêu chí xác định nông nghiệp sạch trước ngày 15/3. Chính phủ cũng yêu cầu ngay trong tháng 3/2017, các bộ ngành cần nghiên cứu sửa đổi quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất, hướng dẫn chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp, trong đó bao gồm tài sản hình thành trên đất của các dự án NNCNC, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm vay vốn ngân hàng.
Như vậy, có thể hiểu nghị quyết tháng 2/2017 của Chính phủ hàm ý rất rõ về lộ trình triển khai gói tín dụng 100.000 tỉ đồng cho nông nghiệp sạch. Theo đó, chỉ khi nào các pháp lý liên quan đến lĩnh vực cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất và tài sản gắn liền với đất nông nghiệp, các thủ tục về xác định doanh nghiệp NNCNC, các ưu đãi khác về thuế đất, thuế nhập khẩu cho doanh nghiệp nông nghiệp được cụ thể hóa, hệ thống ngân hàng mới có thể phối hợp triển khai gói tín dụng cho vay lĩnh vực này.
Thực tế hiện nay, nhiều NHTM đã sẵn sàng tham gia gói tín dụng 100.000 tỉ đồng như LienVietPostBank đã cam kết 10.000 tỉ đồng, Agribank 50.000 tỉ đồng. Thậm chí, ngay cả trước khi Thủ tướng Chính phủ yêu cầu mở rộng gói 50.000 tỉ đồng lên 100.000 tỉ đồng, các NHTM đã giải ngân được khoảng 300 tỉ đồng cho vay các dự án nông nghiệp sạch với lãi suất thấp hơn từ 0,5-1,5% lãi suất thông thường. Tuy nhiên, những nút thắt về xác định, định giá tài sản đảm bảo cũng như quy trình công nhận dự án NNCNC vẫn khiến các NHTM phải dè dặt khi đầu tư vốn cho các dự án lĩnh vực nông nghiệp nông thôn.
Các NHTM cho biết việc tính toán cả giá trị các tài sản gắn liền với đất nông nghiệp như nhà kính, kho chứa vào giá trị tài sản đảm bảo nợ vay thực chất chỉ có ý nghĩa tượng trưng. Bởi theo Luật Đất đai 2013, các tài sản như nhà kính, lán trại chưa được thừa nhận quyền sở hữu, mặc dù giá trị đầu tư của một số công trình có thể lên tới hàng tỉ đồng. Một số NHTM còn cho rằng, giống như các tài sản gắn liền với đất nông nghiệp, việc thế chấp các tài sản đảm bảo bổ sung như ao cá, lượng cá, tôm dưới ao nuôi (bên cạnh tài sản thế chấp chính là bất động sản sở hữu của doanh nghiệp) cần được quy định cụ thể về cách thức định giá. Bởi hiện nay, các doanh nghiệp vay vốn từ chương trình thí điểm theo chuỗi giá trị nông nghiệp và các doanh nghiệp vay theo chương trình NNCNC đều được ưu đãi về lãi suất và tỉ lệ vay tín chấp. Đây đều là những công ty lớn, có quan hệ tín dụng lâu dài với các NHTM trên địa bàn các tỉnh, thành phố, nên ngay cả khi chưa triển khai các chương trình ưu đãi cho vay theo các chương trình tín dụng đặc thù, họ vẫn được các NHTM cấp hạn mức tín dụng hàng năm. Nay, nếu tiếp tục cho vay vốn theo các chương trình phát triển NNCNC hoặc cho vay theo chuỗi có thể sẽ xảy ra hiện tượng xâm lấn hạn mức tín dụng.
Tài sản đảm bảo cho các khoản vay của doanh nghiệp hầu như không tăng lên nhưng các NHTM lại phải gia tăng cho vay theo tỉ lệ tín chấp để tăng cấp vốn cho các chương trình, dự án nông nghiệp. Điều này tạo ra rủi ro rất lớn cho các NHTM, nhất là việc xử lý hậu quả nếu chẳng may trong quá trình vay vốn, các DN làm ăn thua lỗ, phải thanh lý các tài sản thế chấp mà vốn không được pháp luật thừa nhận.
Theo Thời báo Ngân hàng
