Thời tiết nắng nóng kéo dài, lượng nước trên các hồ, đập, sông giảm mạnh khiến một số hệ thống tưới tự chảy của Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam (Công ty Đồng Cam) “tê liệt” làm cho diện tích khô hạn tăng cao. Hiện đơn vị này đã lập nhiều trạm bơm dã chiến, tập trung bơm nước chống hạn cho lúa.

Diện tích hạn tăng cao

Tại khu đồng rộng hơn 1.100ha thuộc xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa), cây lúa đang vào giai đoạn phân hóa đòng nhưng nhiều ngày nay do thiếu nước tưới, nhiều cánh đồng mặt ruộng khô nứt nẻ. Bà Lê Thị Lời có 3 sào (500m²/sào) ruộng thuộc khu đồng Gò Chòi, cho hay: “Giai đoạn làm đòng là quan trọng nhất trong quá trình sinh trưởng của cây lúa bởi đây là thời điểm quyết định cho năng suất và chất lượng của lúa. Để cây lúa phát triển, trổ đòng đạt thì đòi hỏi lúc nào trong ruộng cũng có nước. Theo lịch tưới thì khoảng 5-7 ngày khu đồng sẽ được cấp một lần nước nhưng hơn 10 ngày trôi qua vẫn chưa có lứa nước nào, hiện mặt ruộng đã khô nứt, lúa đang ngả vàng, chúng tôi rất nóng lòng”. Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Trị 2 Nguyễn Hữu Hồng cho biết: Vụ hè thu năm nay, HTX quản lý 650ha lúa. Hiện lúa đang vào kỳ làm đòng nên nhu cầu nước tưới tăng cao. Tuy nhiên, do khu đồng nằm cuối cấp kênh nên lưu lượng nước về rất yếu không đủ tưới khiến đồng bị khô hạn. Trước tình hình này, HTX đã kiến nghị và được Công ty Đồng Cam cho lập trạm bơm dã chiến tại bầu Đăng với 2 máy bơm dầu để bơm nước từ bầu bổ sung vào kênh N5 chống hạn cho lúa.

Tương tự tại các khu đồng Bầu, Mã Tài, Vườn Đào, An Thổ, Kỳ Xanh, La Hai Bắc… thuộc các xã An Thạch, An Dân và An Cư với diện tích rộng hơn 30ha cũng đang khô hạn do thiếu nước. Gia đình ông Trần Thanh Hòa có 4 sào ruộng ở khu đồng Mã Tài thuộc xã An Thạch, sợ ảnh hưởng đến năng suất lúa, nhiều ngày nay gia đình ông và nhiều hộ khác đã phải lắp đặt ống bơm chuyển nước từ giếng trong làng ra tưới dặm cho lúa để cầm cự chờ nước về. Ông Bùi Ngọc Hùng, Trạm Phó phụ trách Trạm Thủy nông Tuy An, nói: Từ ngày 18/7 đến nay, nước trên sông Tam Giang hạ thấp, mực nước đo được tại đập Hà Yến giảm xuống còn 3,38m/3,65m (mực nước thiết kế) khiến cho nước không còn khả năng tự chảy được nữa. Các đập Đồng Kho, Tam Giang “ăn” nước từ các nhánh sông này cũng “tê liệt” theo. Theo ông Hùng, vụ hè thu 2016, Trạm Thủy nông Tuy An cấp nước tưới cho gần 1.400ha lúa của huyện Tuy An và chủ yếu “ăn” nước từ các con đập này. Khi sông cạn, nước không thể tự chảy qua đập nên các khu đồng rơi vào cảnh thiếu nước trầm trọng, diện tích hạn mở rộng.

Ông Huỳnh Dục, Trưởng Phòng Quản lý nước Công ty Đồng Cam, cho biết: Hiện nay, trên toàn hệ thống do đơn vị quản lý đã có khoảng 2.400ha lúa phải bơm chống hạn, trong đó 1.400ha thuộc Trạm Thủy nông Tuy An, 500ha thuộc Trạm Thủy nông kênh Bắc và 500ha thuộc Trạm Thủy nông kênh Nam. Trong thời gian tới, nếu thời tiết tiếp tục không có mưa và nắng gắt thì khả năng diện tích khô hạn sẽ tăng thêm.

Bơm nước chống hạn tại khu đồng thuộc xã An Thạch (Tuy An) - Ảnh: THỦY TIÊN

Dồn sức cứu lúa

Trước tình hình này, Công ty Đồng Cam đang tập trung bơm chống hạn để cứu lúa. Tại Trạm Thủy nông Tuy An, đơn vị này đang cho chạy 14 máy bơm đặt tại các đập Đồng Kho, Hà Yến và Tam Giang để bơm nước từ sông đổ trực tiếp vào cống đầu kênh dẫn nước về đồng. Ông Bùi Ngọc Hùng cho hay: Tính đến nay, trạm đã cho chạy máy bơm hỗ trợ được hơn 1 tuần. Nếu mực nước trên sông Tam Giang tiếp tục ở mức thấp như hiện nay thì từ giờ đến cuối vụ, toàn bộ diện tích lúa của trạm phải nhờ vào nước bơm hỗ trợ mới sống nổi.

Trên hệ thống kênh Bắc, hiện các khu đồng thuộc xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa), Hòa Kiến, Bình Kiến và phường 9 (TP Tuy Hòa) cũng đang được Công ty Đồng Cam cho bơm chống hạn. Theo ông Phạm Xuân Thi, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Trị 1, trong 500ha lúa do HTX quản lý hiện có khoảng 45ha thuộc đồng Gò Chòi và đồng Móc là bị hạn nặng. Hiện HTX đã lắp đặt 2 máy bơm dã chiến, cho người trực để bơm suốt ngày đêm giải hạn cho lúa. Còn trên kênh Nam có khoảng 500ha lúa thuộc thị trấn Hòa Hiệp Trung, thị trấn Hòa Vinh, xã Hòa Đồng và phường Phú Lâm đang bị thiếu nước. Trạm Thủy nông kênh Nam đã cho khởi động các trạm bơm chống hạn Đồng Bò, Hòa Mỹ Đông, 19/5 và 3/2; lắp đặt thêm một số trạm bơm dã chiến tại đồng Phẩn, đồng Dừa, đồng Phú Hòa để bơm bổ sung nước từ các giếng khoan hỗ trợ chống hạn.

THỦY TIÊN