Những ngày cuối năm, làng nghề thúng chai truyền thống thôn Phú Mỹ, xã An Dân (huyện Tuy An) rộn ràng làm ra sản phẩm ngày giáp tết. Hàng trăm thuyền thúng thành phẩm đang được người dân dựng bên hiên nhà, trước sân. Bên cạnh đó, hàng trăm tấm mê cũng đang chờ được lận vành, hoàn thiện để xuất bán.
Từ bao đời nay, người dân thôn Phú Mỹ giữ nghề làm thúng chai truyền thống. Nghề này làm hoàn toàn bằng thủ công từ khâu vót nan đến đan mê (phần bụng thúng). Trước đây, mỗi gia đình làm ra nguyên sản phẩm, rồi bán lại cho thương lái. Những năm gần đây, người dân làng nghề này “phân ra” nhiều công đoạn. Họ nhận tre từ cơ sở sản xuất thúng chai, phụ nữ “tay yếu chân mềm” gia công phần vót nan, phơi 4-5 nắng rồi mới giao hàng cho người khác nhận đan mê, lận vành. Bà Trần Thị Tình, một người dân làng nghề, cho biết: Vót nan tính ra ngày công theo từng bổn nan: bổn nhất, bổn nhì, bổn ba (kích cỡ nan dài, ngắn). Bổn nhất, bổn nhì vót 60 nan với giá 40.000 đồng, bổn ba 40 nan thì giá 20.000 đồng. Mỗi ngày, mỗi chị vừa tranh thủ thời gian vót nan vừa lo cơm nước cho gia đình, nhưng thu nhập cũng được 80.000 đồng. Một gia đình có 2 người đảm nhận khâu vót nan, tính ra một tháng cũng được vài triệu đồng, có trang trải cuộc sống gia đình. Ngày gần tết cố gắng làm “năng” để kiếm thêm tiền mua sắm vật dụng trong gia đình.
Đàn ông “sức dài vai rộng” thì lận thúng chai trong hầm đất, nức vành. Đây là một công đoạn khó, quyết định độ chắc chắn của thúng chai, nên bình quân mỗi ngày những người làm công việc này thu nhập 120.000 đồng. Ông Trần Văn Tiến, một thợ chuyên lận vành thúng chai, cho hay: Nghề này tuy không làm giàu, nhưng giúp người dân nơi đây có cái ăn, có việc làm quanh năm. Những ngày gần tết này nhà nào cũng tranh thủ làm, bất kể trưa hay chiều tối để kiếm tiền mua quần áo cho con và sắm sửa vật dụng trong gia đình.
Cũng theo ông Tiến, đan thúng chai là nghề khó, đòi hỏi người thợ phải có đôi tay khéo léo, khỏe mạnh, có kinh nghiệm và kỹ thuật tốt. Do vậy, người làm thúng chai phải giữ uy tín của mình bằng cách sản phẩm làm ra phải bền, đẹp.
Bà Nguyễn Thị Mai, chủ một cơ sở sản xuất thúng chai ở xã An Dân, cho biết cơ sở của bà tạo nhiều việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động, với mức thu nhập bình quân trên 3 triệu đồng/người/tháng. Có gia đình 5-6 công lao động dồn sức vào làm nghề. Đan thúng chai cần sự phối hợp của nhiều người, từ người vót nan, đan mê, lận nức vành đến quét dầu rái…
Thúng chai Phú Mỹ được ngư dân các tỉnh miền Trung và một số tỉnh miền Nam sử dụng để đánh bắt hải sản gần bờ như câu mực, lặn sò, kéo lưới. Trước đó, làng nghề được đặt hàng “xuất ngoại” sang Thái Lan, Thụy Sĩ, càng làm cho nhiều người dân vui mừng say nghề hơn. Dọc theo làng nghề, hàng trăm thúng chai vừa hoàn thành công đoạn cuối cùng chờ xuất bán. Hiện mỗi cái thúng, tùy kích cỡ số nan có giá từ 600.000 đến 3 triệu đồng.
Theo ông Trần Hữu Hiệu, Chủ tịch UBND xã An Dân, làng nghề thúng chai của xã có gần 40 cơ sở, với trên 120 lao động. Thời gian qua, xã cũng có những mô hình đào tạo, hỗ trợ vay vốn cho người dân phát triển làng nghề. Thời gian trước, do sự cạnh tranh của thúng composite, thúng chai bán không được nên nhiều người bỏ nghề, chuyển sang làm việc khác. Nay thị trường thúng chai đang hồi phục, lại được hỗ trợ vay vốn nên nhiều người trở lại với nghề. Dịp tết này nhiều người nhờ làm thúng chai mà có thêm thu nhập, mua sắm nhiều vật dụng trong nhà.
TRÂM TRÂN
