Đại diện Bộ Công thương đã nhận định như vậy tại hội nghị “Phổ biến thông tin về một số hiệp định thương mại tự do (FTA) mới ký kết hoặc vừa kết thúc đàm phán” vừa được tổ chức tại Hà Nội.

NHIỀU CƠ HỘI

Theo đánh giá, các FTA vừa được ký kết và sắp ký kết sẽ tạo ra nhiều cơ hội mới cho xuất khẩu, các ngành công nghiệp và thương mại của Việt Nam. Tuy nhiên, việc hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng sẽ tạo ra không ít thách thức trong công tác quản lý, điều hành… đối với tất cả các cơ quan quản lý nhà nước.

Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên (Bộ Công thương), Phó Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ về kinh tế và thương mại quốc tế chia sẻ, Hiệp định TPP và Hiệp định Việt Nam - EU có lộ trình rất cao về hội nhập. Trước đây, tính chủ động trong việc lựa chọn đối tác hội nhập không cao. Hiện nay nền kinh tế Việt Nam đã phát triển hơn, chúng ta có thể chủ động hơn trong việc lựa chọn, đàm phán với các đối tác; trong đó Nhật Bản là đối tác đã kết thúc đàm phán và ký hiệp định song phương đầu tiên với Việt Nam.

Giới thiệu về cách mở cửa ngành dịch vụ và đầu tư trong Hiệp định TPP, ông Lương Hoàng Thái cho biết, khi tham gia Hiệp định TPP thì cách tiếp cận về vấn đề này đã có sự thay đổi hoàn toàn so với khi chúng ta đàm phán gia nhập Tổ chức Thương mại quốc tế. Đó là chúng ta ghi vào đó những lĩnh vực cấm hoặc có điều kiện kinh doanh, còn lại toàn bộ những lĩnh vực khác thì được áp dụng như các quy định đang áp dụng với các doanh nghiệp trong nước.

Về FTA Việt Nam - EU, ông Lương Hoàng Thái nhận định: Thị trường EU rất lớn, chiếm tới 24% GDP toàn cầu, đặc biệt thị trường của khu vực này có dung lượng rất cao đối với nhiều mặt hàng mà Việt Nam quan tâm, cho nên dự kiến cơ hội thị trường cho Việt Nam là tương đối lớn. Thậm chí, một số lĩnh vực EU còn yêu cầu cao hơn Hiệp định TPP như vấn đề mua sắm công, mua sắm Chính phủ. Tuy nhiên, tiêu chuẩn chính về tự do hóa thương mại, đầu tư thì Hiệp định tự do Việt Nam - EU và Hiệp định TPP có mức độ tương tự.

Đánh giá về tác động của các hiệp định này đối với Việt Nam, ông Lương Hoàng Thái cho rằng, chưa thể đánh giá chính xác được tác động khi các hiệp định này chưa đưa vào thực thi. Nhưng có thể nhận định một cách tổng quan là các hiệp định này sẽ có tác động tích cực đối với cộng đồng doanh nghiệp. Cơ hội mở rộng thị trường của Việt Nam là rất lớn, đặc biệt việc mở cửa thị trường sẽ mạnh hơn, đồng thời các hiệp định này mang tính ràng buộc các bên rất cao, từ đó cũng sẽ tạo ra tính ổn định cho cộng đồng doanh nghiệp.

Là một trong những nước đầu tiên trong khu vực ký kết được FTA Việt Nam - EU và với các nước trong Hiệp định TPP, trong đó có Hoa Kỳ, Việt Nam sẽ có lợi thế đáng kể trong thị trường này.

NHƯNG LẮM THÁCH THỨC

Nhận định về những khó khăn, thách thức mà các hiệp định này tác động đối với thị trường và các doanh nghiệp Việt Nam, ông Lương Hoàng Thái cho rằng, đó là thách thức về sự cạnh tranh gay gắt hơn đối với cộng đồng doanh nghiệp trong nước. Các cơ quan quản lý nhà nước cũng phải có những điều chỉnh, thay đổi tư duy trong quản lý và tư duy trong xây dựng các chính sách điều hành kinh tế vĩ mô.

Ông Hà Huy Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài chính) cho biết, các hiệp định trước đây chủ yếu là hiệp định ASEAN ký với các đối tác. Sau này Việt Nam mới ký các hiệp định song phương như Nhật Bản, Chile, TPP, EU, Việt Nam - Hàn Quốc, Việt Nam - Liên minh thuế quan và Việt Nam với 4 nước Bắc Âu, hiện đang đàm phán hiệp định RCEP (ASEAN + 6) và ASEAN - Hồng Kông. Xu hướng này chứng minh cho lượng thông tin và các cam kết rất phức tạp; doanh nghiệp muốn tận dụng được cần nắm bắt thông tin thật kỹ. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn yếu về vấn đề này.

Tại hội nghị, các đại biểu đều đánh giá, 4 FTA mà Việt Nam ký kết trong năm 2015 là những hiệp định thương mại thế hệ mới, có những tiêu chuẩn cao và nội dung chưa từng được đề cập trong các thỏa thuận tự do thương mại trước đó. Việc đàm phán và ký kết các FTA với các thị trường lớn sẽ tạo ra những cơ hội lớn cho các ngành hàng của Việt Nam gia tăng xuất khẩu, qua đó giảm dần nhập siêu. Quan trọng hơn, hàng hóa tại các thị trường mà Việt Nam vừa ký kết đều có tính bổ sung cho nhau mà không cạnh tranh trực tiếp. Bên cạnh đó, với những đối tác quan trọng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ..., việc ký kết các hiệp định đòi hỏi mang tầm chiến lược, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nguyên vật liệu sản xuất của Việt Nam cũng như tạo động lực cho xuất khẩu.

Q.THUẦN (tổng hợp)