Thời gian qua, các HTX trên địa bàn tỉnh gặp lúng túng trong việc chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012. Từ khi Liên minh HTX tỉnh xây dựng thành công 6 mô hình hoạt động, những khó khăn trong quá trình chuyển đổi HTX cơ bản được khắc phục.

NHỮNG KHÓ KHĂN

Khi Luật HTX 2012 có hiệu lực, ngoài các dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp như thủy lợi nội đồng, khuyến nông, vật tư nông nghiệp…, các dịch vụ kinh doanh còn lại tại các HTX đều gặp khó khi chuyển đổi hoạt động.

Trước hết là việc các HTX khó đáp ứng đúng tỉ lệ cung ứng sản phẩm, nhất là với các HTX vận tải hành khách. Ông Nguyễn Diễn, Giám đốc HTX Dịch vụ vận tải khách du lịch Yên Phú (TP Tuy Hòa), cho biết: Thành viên HTX là những chủ xe, trước chạy đơn lẻ nay tập hợp lại thành HTX. Doanh thu của HTX có được chủ yếu từ phục vụ khách hàng bên ngoài. Trong khi đó, Luật HTX 2012 quy định HTX chỉ được tiêu thụ từ 32% đến 50% tổng sản phẩm cho khách hàng không phải thành viên. Với quy định này, HTX lúng túng không biết sẽ chuyển đổi như thế nào.

Các HTX còn gặp khó về vốn khi chọn thành lập doanh nghiệp trực thuộc làm hướng đi. Theo ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An), HTX có 2.971 thành viên góp vốn, ở mức195.000 đồng/định suất, tính ra vốn điều lệ của HTX gần 600 triệu đồng. Theo luật, để HTX thành lập doanh nghiệp trực thuộc thì chỉ được sử dụng 30% vốn góp thành viên. Khi đó, hoạt động kinh doanh xăng dầu của HTX được đầu tư 180 triệu đồng. Với số vốn này, HTX không thể làm được gì, vì để mở một cây xăng thì chỉ tính riêng vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ban đầu đã từ 300 triệu đồng đến 500 triệu đồng.

HƯỚNG KHẮC PHỤC

Như vậy, nếu chỉ áp dụng thụ động nội dung của luật thì các HTX trên địa bàn tỉnh không đủ điều kiện chuyển đổi. Để khắc phục những khó khăn này, Liên minh HTX tỉnh đã xây dựng 6 mô hình hoạt động mở, giúp các HTX chủ động thích ứng với yêu cầu của luật. Các mô hình này gồm mở rộng hoạt động dịch vụ nông nghiệp tổng hợp, giải quyết việc làm cho người lao động, hoạt động thương mại dịch vụ khai thác và quản lý chợ nông thôn, dịch vụ phục vụ kinh tế hộ thành viên, mở rộng liên doanh liên kết, HTX chuyên ngành nghề trong nông nghiệp.

Thực hiện theo các mô hình nói trên, cửa hàng xăng dầu tại các HTX sẽ giảm được tỉ lệ góp vốn cho thành viên khi mở rộng liên doanh liên kết với các đơn vị bên ngoài. Ông Nguyễn Ngọc Linh, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phú (huyện Tây Hòa), cho biết: Nhờ mở rộng liên doanh liên kết, HTX đã mở được cây xăng và chuyển đổi hoạt động của đơn vị sang Luật HTX 2012. Theo đó, HTX kêu gọi DNTN Xây dựng Phong Phú Hòa cùng góp vốn theo tỉ lệ HTX góp 51%, còn doanh nghiệp 49%. Tổng đầu tư cho cây xăng hơn 2 tỉ đồng, HTX góp hơn 1 tỉ đồng. Với hơn 1.728 hộ thành viên, HTX không gặp khó khi góp số tiền này.

Còn các HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải có thể áp dụng mô hình giải quyết việc làm cho người lao động. Hợp đồng lao động chính là căn cứ cho tỉ lệ cung ứng dịch vụ. Ông Lương Tấn Thái, Giám đốc HTX Tân Hòa Bình (huyện Tây Hòa), cho biết: Sản phẩm mỹ nghệ của HTX từ trước tới nay chủ yếu phục vụ xuất khẩu nên thành viên HTX gần như không sử dụng. Nếu lấy tỉ lệ sử dụng sản phẩm làm điều kiện chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012 thì HTX không thể chuyển đổi được. Trong khi đó, lao động được đào tạo và có việc làm tại HTX duy trì từ 100 lao động đến hơn 1.000 lao động, tùy thời điểm. Từ năm 2012 đến nay, kinh doanh dòng sản phẩm gỗ mỹ nghệ xuất khẩu, HTX đòi hỏi lao động có tay nghề cao hơn nên đã đào tạo thêm 100 lao động nữa cùng 50 lao động cho các sản phẩm khác theo nhu cầu thị trường. Như vậy, nếu căn cứ vào tỉ lệ cung ứng lao động thì HTX đủ điều kiện chuyển đổi.

BẠCH VÂN