Ngành NN-PTNT Phú Yên đang thực hiện dự án Đầu tư sản xuất lúa giống cấp siêu nguyên chủng và nguyên chủng tỉnh Phú Yên, giai đoạn 2010-2015, nhằm tiến đến xây dựng cánh đồng lúa Tuy Hòa chất lượng cao.

MÔ HÌNH LÚA CHẤT LƯỢNG

Theo ông Nguyễn Thành, Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư Phú Yên, vụ hè thu năm 2015, đơn vị này triển khai mô hình xây dựng cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa chất lượng trên diện tích 10ha, tại xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân). Kết quả năng suất lúa đạt 70 tạ/ha, cao hơn lúa đối chứng từ 5 đến 7 tạ/ha, lợi nhuận đạt 12,8 triệu đồng, cao hơn so với ruộng đối chứng 4 đến 6 triệu đồng/ha.

Cũng theo ông Thành, trước đó, vụ đông xuân năm 2014-2015, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư triển khai mô hình cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa chất lượng với giống cấp xác nhận là ML48, PC6, TBR45… quy mô 35 ha, trong đó tại xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa) 15ha, Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa) 20ha. Kết quả của mô hình là năng suất lúa bình quân giống TBR45 đạt trên 70 tạ/ha, giống ML48 đạt trên 75 tạ/ha, lợi nhuận đạt trên 25 triệu đồng/ha. Mô hình cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa chất lượng không chỉ mang lại kinh tế cho người sản xuất, mà còn tạo hiệu quả lớn cho xã hội. Đây là phương pháp canh tác lúa cải tiến, giảm lượng giống sạ, sử dụng nước tưới vừa đủ không lãng phí, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và lượng phân đạm, giảm thất thoát sau thu hoạch, góp phần tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng theo tiêu chuẩn VietGAP…

Đây là năm thứ 4 liên tiếp Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư Phú Yên xây dựng mô hình cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa chất lượng gắn với liên kết 4 nhà. Trong đó, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư là cầu nối gắn kết nông dân với các doanh nghiệp từ cung ứng vật tư đến tiêu thụ sản phẩm, nhằm hỗ trợ cho nông dân sản xuất lúa, hướng đến tạo ra thương hiệu gạo Phú Yên.

Cùng với đó, thời gian qua, Trung tâm Giống và Kỹ thuật cây trồng Phú Yên đã phối hợp với các HTX Hòa Thành Tây (huyện Đông Hòa), Hòa Phong (huyện Tây Hòa), Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), Nam An Hiệp (huyện Tuy An) và Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân) sản xuất các giống lúa ĐV108, CH133, ML49 và TH6, ML213 và OM 2695-2… Theo đó, vụ hè thu năm 2015, trên cánh đồng rộng 2ha của HTX Hòa Quang Nam sản xuất lúa cấp siêu nguyên chủng ĐV108, gié lúa dài đóng hạt dày, độ đồng đều cao, cứng cây nên chống đổ ngã tốt, hạt mẩy, ít lép. Cuối vụ năng suất đạt 75 tạ/ha, cao hơn giống lúa đối chứng 10 tạ/ha. Ông Nguyễn Văn Tính, nông dân tham gia mô hình trồng giống lúa cấp siêu nguyên chủng, cho hay: Vụ lúa năm nay, các cánh đồng đều chịu chung yếu tố thời tiết bất lợi. Nhờ tham gia sản xuất giống lúa cấp siêu nguyên chủng và tập huấn kỹ thuật, nông dân chúng tôi tăng cường bón phân kali, lân kết hợp với sạ thưa nên cây lúa sinh trưởng tốt. Từ khi lúa vừa ra lá non đến khi làm đòng, lá xanh mượt, không phải phun thuốc trừ sâu. Cuối vụ, hạt lúa mẩy, màu sáng đẹp.

Ông Dương Văn Minh, Phó giám đốc HTX Kinh doanh dịch vụ Hòa Quang Nam, cho hay: Mô hình sản xuất giống lúa cấp nguyên chủng chỉ cần sạ 5kg/sào với hình thức sạ hàng, sạ thưa, chi phí đầu tư giảm, trong khi đó giá bán cao hơn lúa thường từ 800 đến 1.000 đồng/kg nên nông dân thu lãi cao hơn sản xuất lúa thịt từ 6 đến 7 triệu đồng/ha.

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Theo Sở NN-PTNT, từ năm 2000 đến năm 2010, đơn vị này đã nhập các giống OMCS 96, OMCS97, OMCS2000, OM3536, MTL250, đáp ứng nhu cầu giống trong sản xuất. Trong đó, giống lúa thơm OM3536 gắn liền với vùng đất xã Hòa Quang Bắc (huyện Phú Hòa) một thời gian dài nên được mệnh danh là “lúa thơm Hòa Quang”. Loại lúa này được các thương lái mua với giá cao hơn từ 500 đến 1.000 đồng/kg so với các giống lúa khác. Tuy nhiên, do không được phục tráng, du nhập giống mới nên giống này dần thoái hóa.

Từ năm 2010 đến nay, ngành Nông nghiệp Phú Yên triển khai mô hình “Cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa chất lượng và mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP” tại các huyện Đông Hòa, Phú Hòa, Tây Hòa, Đồng Xuân và TP Tuy Hòa. Theo phân tích của các nhà khoa học, Phú Yên có diện tích trồng lúa nước tập trung lớn trong khu vực Nam Trung Bộ. Mỗi vụ, Phú Yên gieo sạ từ 24.000 đến 26.000ha. Một số điểm yếu cần khắc phục hiện nay là trên cánh đồng, nông dân trồng nhiều giống lúa khác nhau, không thực hiện theo khuyến cáo của cán bộ khoa học nên năng suất, chất lượng thấp. Vì vậy, mục tiêu của chương trình khảo nghiệm các giống lúa mới trong thời gian đến nhằm hướng bà con nông dân tới việc chú trọng sử dụng giống lúa chất lượng, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Ngành Nông nghiệp định hướng sẽ xây dựng cánh đồng lúa Tuy Hòa chất lượng cao với quy mô 10.000ha tại các huyện Phú Hòa, Tây Hòa, Đông Hòa và TP Tuy Hòa. Đây là vùng sản xuất trọng điểm của tỉnh có hệ thống thủy lợi khá hoàn chỉnh, năng suất lúa ổn định từ 12 đến 13 tấn/ha/năm. Trước mắt, Sở NN-PTNT kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến gạo xuất khẩu nhằm đảm bảo đầu ra hạt gạo, mang lại lợi nhuận cho nông dân, góp phần tạo ra sản phẩm sạch. TS Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết: Vừa qua, Công ty TNHH SX-TM Hoàng Long Vina có chủ trương xây dựng nhà máy chế biến gạo xuất khẩu, công suất 100 tấn lúa/ngày tại KCN Hòa Hiệp 1 (huyện Đông Hòa). Nhà máy được xây dựng với công nghệ hiện đại, khép kín, không gây ô nhiễm môi trường. Sở cũng đã quy hoạch cánh đồng lúa chất lượng cao để có nhà máy thu mua chế biến gạo xuất khẩu. Việc tìm kiếm thị trường, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa cho cánh đồng lúa Tuy Hòa chất lượng cao, trong đó doanh nghiệp đảm nhận các khâu cung cấp lúa giống với giá ổn định, hướng dẫn kỹ thuật canh tác để đảm bảo chất lượng hạt gạo, từ đó xây dựng được mắt xích cuối cùng trong chuỗi sản xuất là tìm đầu ra cho sản phẩm.

LÊ TRÂM