Hiện nay, các HTX nông nghiệp luôn dành 2ha để sản xuất giống nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng. Mô hình này đã được áp dụng nhiều năm nay nhằm thay đổi tập quán sử dụng lúa thịt làm giống của nông dân.

Tạo ra các loại giống nguyên chủng, đáp ứng nhu cầu sản xuất của bà con là mục tiêu của các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh - Ảnh: M.DUYÊN

NÂNG CAO NHẬN THỨC TỪ THỰC TẾ

Mô hình sản xuất lúa giống trên diện tích 2ha được duy trì tại các HTX của tỉnh gần 5 năm nay nhằm giúp người dân thay đổi thói quen sản xuất lạc hậu. Bà con được mắt thấy, tai nghe, tay làm và tự kiểm chứng hiệu quả để từ đó làm theo. Ông Nguyễn Phước, Giám đốc HTX Nông nghiệp Kinh doanh dịch vụ Hòa Thành Tây (huyện Đông Hòa), cho biết: Người dân trong xã thường dùng lúa thịt hoặc lúa giống xác nhận cấp 3, cấp 4 trong nội bộ thành viên để gieo trồng cho vụ sau. Đây là giống đã bị lẫn tạp nhiều, chứa nguồn gen thoái hóa nên năng suất và chất lượng không cao. Trong 2 năm (2014, 2015), HTX đã xây dựng mô hình sản xuất lúa giống cấp siêu nguyên chủng và nguyên chủng ở cả hai vụ hè thu và đông xuân, thu hút 36 hộ tham gia. HTX phối hợp với Trung tâm Giống và kỹ thuật cây trồng Phú Yên tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật để nông dân nắm vững quy trình, từ khâu làm đất, chọn giống, thời vụ, mật độ gieo sạ đến phương pháp bón phân, chăm sóc, khử lẫn, thu hoạch… Sản phẩm làm ra được bán trong nội bộ thành viên, làm nguồn giống nguyên chủng đưa vào gieo cấy cho vụ sau.

Bà Nguyễn Thanh Thủy ở xã Hòa Thành, cho biết: So với ruộng đối chứng, ruộng mô hình gia đình tôi tham gia cùng HTX cho hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn. Tính trên 1 sào (500m²), tổng chi phí gồm phân bón, công lao động, giống... chỉ hết 812.000 đồng, thấp hơn 82.000 đồng. Giống siêu nguyên chủng cho năng suất 80 tạ/ha, cao hơn 5 tạ/ha so với giống thường. Nhờ vậy, gia đình tôi có doanh thu cao hơn 3 triệu đồng. Tôi đã thấy được hiệu quả của việc sử dụng giống nguyên chủng, siêu nguyên chủng nên từ nay sẽ chọn loại giống này vào sản xuất.

Tại vùng miền núi, khi điều kiện sản xuất lúa không thuận lợi, người dân đa phần sống bằng nghề nông thì việc thay đổi tập quán canh tác để nâng cao năng suất, giá trị hạt lúa là cách để các HTX ở đây phát triển kinh tế hộ. Ông Nguyễn Ngọc Tài, Giám đốc HTX Sản xuất Kinh doanh dịch vụ Xuân Quang 2 (HTX Xuân Quang 2) ở huyện Đồng Xuân, cho biết: Từ năm 2012, tôi đã cùng Hội đồng quản trị triển khai mô hình sản xuất lúa giống trên diện tích 2ha. Thông qua mô hình sản xuất lúa giống 2ha, HTX đã đưa kỹ thuật sản xuất lúa giống tới các hộ, hình thành mô hình sản xuất giống nông hộ. Người dân vừa tạo được nguồn giống tại chỗ, phục vụ cho sản xuất của gia đình vừa có thể tiêu thụ trên thị trường với giá cao.

TẠO THƯƠNG HIỆU LÚA GIỐNG HTX

Việc cung ứng lúa giống của các HTX đã có từ hơn chục năm nay, nhưng ở hình thức nhập giống của các công ty, trung tâm giống về phân phối lại. Hiện với mô hình sản xuất lúa giống, HTX thu mua nguồn giống chất lượng của các hộ thành viên tham gia mô hình sản xuất, sau đó sơ chế, đóng gói để bán lại cho các công ty.

Ngoài sản phẩm lúa giống của HTX Nông nghiệp Kinh doanh tổng hợp Hòa Quang Nam, HTX Nông nghiệp Kinh doanh dịch vụ Hòa Phong… thì thương hiệu lúa giống của HTX Nông nghiệp Nam An Nghiệp (huyện Tuy An) cũng đã đứng vững trên thị trường từ hơn chục năm nay. Ông Trần Tấn Khoa, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nam An Nghiệp, cho biết: HTX sản xuất lúa giống từ năm 2003, theo chương trình giống nông hộ do Chính phủ Canada tài trợ. Đến nay, HTX mở rộng diện tích sản xuất mỗi vụ từ 40ha đến 50ha. Sản phẩm của HTX được Công ty TNHH Nông - Lâm - Nghiệp TBT (tỉnh Quảng Ngãi) hợp đồng tiêu thụ. HTX cũng hợp tác với Trung tâm Giống và kỹ thuật cây trồng Phú Yên theo hình thức mỗi bên góp vốn 50% (HTX Nam An Nghiệp chịu toàn bộ khâu sản xuất, chế biến lúa giống; Trung tâm Giống và kỹ thuật cây trồng Phú Yên tiêu thụ). Trung bình mỗi năm, HTX bán gần 400 tấn lúa giống, cho thu nhập trên 60 triệu đồng/ha/năm, lãi gần 40 triệu đồng/năm. Hiện 80% thành viên HTX đều qua tập huấn, nắm vững quy trình sản xuất lúa. Mặc dù vậy, mỗi vụ, HTX vẫn dành diện tích 2ha để làm mô hình thử nghiệm các loại giống siêu nguyên chủng mới. Vụ hè thu năm 2015, HTX đưa vào sản xuất giống ĐV108, sau thu hoạch đạt năng suất 81,2 tạ/ha, cao hơn 3 tạ/ha so với ruộng đối chứng. Đây là nguồn giống mới để HTX chào hàng với các doanh nghiệp tiêu thụ.

BẠCH VÂN