Chuyện mập mờ trong việc đặt tên sản phẩm, ghi danh nhà sản xuất, nơi sản xuất cũng như các thành phần của sản phẩm đã khiến không ít người tiêu dùng bị lừa khi mua hàng. Tình trạng này liệu có chấm dứt khi các cơ quan chức năng siết chặt việc ghi nhãn hàng hóa?

MẬP MỜ ĐÁNH LỪA NGƯỜI TIÊU DÙNG

Sự mập mờ trong ghi nhãn hàng hóa khiến người tiêu dùng khó nhận biết giá trị thực của sản phẩm - Ảnh: N.Q

 

Theo Thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ Phú Yên, phần lớn các mặt hàng hiện đang lưu thông trên thị trường không đạt yêu cầu về ghi nhãn hàng hóa. Đứng đầu là ngành hàng hóa chất với tỉ lệ vi phạm 96%, tiếp đến là mỹ phẩm (76%), thực phẩm (46%) và dược phẩm (17%)… Sự mập mờ trong việc ghi nhãn hàng hóa đã khiến không ít người tiêu dùng bị thiệt hại, vì sản phẩm mua về hoàn toàn trái với tên gọi ghi trên bao bì. Thực tế, có những sản phẩm ghi là “xúc xích bò” nhưng lại chứa khoảng 70-80% bột bắp, còn lại chất tạo giòn, hương vị tổng hợp… trong khi thịt bò chỉ chiếm một lượng rất nhỏ, thậm chí dưới 5%. Trong trường hợp này, người tiêu dùng đã bị mắc lừa, phải trả tiền mua xúc xích bột bắp với giá xúc xích thịt bò.

Ông Lại Văn Ty, Trưởng phòng Quản lý nhãn hiệu hàng hoá, Cục Quản lý chất lượng hàng hóa (Bộ Khoa học - Công nghệ) cho biết: Theo Thông tư 09 hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 89 về ghi nhãn hàng hóa do Bộ Khoa học - Công nghệ vừa ban hành, sẽ có ba phương án ghi tên cho một sản phẩm. Nếu sản phẩm mang tên xúc xích bò thì phải ghi định lượng thịt bò ngay cạnh tên hàng hoá: xúc xích thịt bò (30% thịt bò), hoặc ghi ở nội dung thành phần “thịt bò không ít hơn 30%”, hoặc ghi riêng trên nhãn: “30% thịt bò”. Ông Ty cho biết thêm hiện một số doanh nghiệp không muốn ghi nơi sản xuất trên nhãn hàng hoá vì cho rằng, tâm lý người tiêu dùng chỉ muốn mua sản phẩm được sản xuất ở các thành phố lớn và “lờ” luôn việc chú thích xuất xứ trên nhãn hàng. Đó là sự ngụy biện của doanh nghiệp. Theo ông Ty, mục đích của Thông tư 09 là chấn chỉnh những hành vi lách luật, cố tình làm ngơ về ghi nhãn mác hàng hóa của một số doanh nghiệp. Theo thông tư này, nội dung nhãn hàng hoá phải bảo đảm ba thông tin: xuất xứ, tên hàng hoá và thành phần định lượng. Cụ thể, xuất xứ hàng hoá có thể được ghi: “sản xuất tại…”, “chế tạo tại…” hoặc “xuất xứ” phải kèm tên nước hay vùng lãnh thổ sản xuất ra hàng hoá đó.

Thông tư mới cũng quy định rõ: Tên hàng hoá ghi trên nhãn do tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh hàng hoá tự đặt, sẽ do chính họ tự chịu trách nhiệm về tất cả những thông tin ghi trên nhãn.

GHI NHÃN “KIỂU MỚI”, LỢI CẢ ĐÔI ĐƯỜNG

Căn cứ theo Thông tư 09, hầu hết các nhãn hàng doanh nghiệp hiện đang sử dụng sẽ không phải sửa chữa quá nhiều. Nhãn hàng không phải là khâu kiểm tra về chất lượng sản phẩm mà chỉ là một trong các phương pháp quản lý. Việc ghi nhãn cũng giúp nhà sản xuất quảng bá cho sản phẩm của mình và các cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát thuận lợi hơn.

Theo ông Ty, chi tiết bắt buộc ghi xuất xứ sản phẩm sẽ rất có lợi cho nhà sản xuất chứ không khiến khách hàng “e ngại” như biện bạch của doanh nghiệp. Bởi trong trường hợp nếu sản phẩm có dấu hiệu vi phạm chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ quan chức năng sẽ căn cứ vào nơi xuất xứ, ngày sản xuất để khoanh vùng kiểm tra lô sản phẩm ngày hôm đó tại nơi sản xuất. Trong trường hợp doanh nghiệp không ghi rõ xuất xứ cụ thể, cơ quan chức năng sẽ đình chỉ lưu hành tất cả sản phẩm mang thương hiệu đó trên toàn quốc.

Theo quy định, việc xử phạt đối với các doanh nghiệp vi phạm ghi nhãn hàng hóa: Vi phạm ghi nhãn hàng hóa mới chỉ bị xử lý hành chính, với mức phạt 3 triệu đồng. Mức phạt này hiện không còn phù hợp với tình hình hiện nay. Hiện Bộ Khoa học - Công nghệ đang xây dựng chế tài xử lý với các vi phạm trong việc ghi nhãn hàng hóa. Khung hình phạt mới dự kiến sẽ “mạnh tay” và sát với thực tế hơn. Điều này sẽ giúp hàng hóa bày bán trên thị trường trong nước theo đúng thông lệ lưu thông hàng hóa, bảo đảm quyền lợi cho cả người bán và người mua.