1. Kỹ thuật và cách chăm sóc: Đậu đũa là loại rau ăn quả phổ biến ở thị trường châu Á, thuộc nhóm cây thân leo, có thể trồng quanh năm. Có 2 nhóm giống là đậu lùn và đậu leo. Đậu lùn: cây cao 50 đến 70cm, chiều dài quả 20 đến 30cm, hạt dày, thịt quả chắc, ăn ngon, sai quả, thu hoạch tập trung. Nhóm đậu lùn thu ít lứa, thời gian sinh trưởng ngắn và năng suất thấp hơn đậu leo. Đậu leo: thân sinh trưởng vô hạn, khi trồng phải làm giàn, chiều dài quả 40 đến 70cm, hạt thưa, thịt quả xốp, ăn nhạt hơn đậu lùn. Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại giống có năng suất cao, có tính kháng bệnh cao, thích hợp trồng các mùa trong năm.
Đậu đũa có thể trồng được quanh năm, vụ đông xuân gieo hạt tháng 1, vụ xuân hè gieo hạt tháng 3, vụ hè thu gieo hạt tháng 5, vụ thu đông gieo hạt tháng 8, 9 dương lịch. Đậu đũa không kén đất, nhưng yêu cầu đất phải thoát nước, tơi xốp, tốt nhất là đất thịt nhẹ, nhiều chất hữu cơ, độ pH 6-7. Đất được cày rồi phơi ải ít nhất một tuần. Bón vôi bột với lượng 800 đến 1.000kg/ha, đồng thời xử lý đất bằng thuốc Basudin 10H rải đều trước khi phay đất để hạn chế sâu hại từ đất. Sau đó, tiến hành làm tơi đất, nhặt sạch cỏ dại. Luống trồng cao hay thấp phụ thuộc vào tầng đất mặt, mực nước ngầm và thời vụ gieo trồng. Những chân ruộng có mực nước ngầm cao, thời vụ mưa nhiều thì lên luống cao hơn để chống úng. Thông thường, độ cao của luống vụ hè thu là 30cm, vụ thu đông 25cm, vụ đông xuân và xuân hè từ 18 đến 20cm. Mặt luống rộng từ 90 đến 100cm, rãnh rộng từ 30 đến 40cm.
Cần bón lót trước khi gieo hạt, mỗi ha bón từ 10 đến 15 tấn phân chuồng hoai mục hoặc từ 1 đến 1,5 tấn phân hữu cơ vi sinh Biogro, 250kg lân, 50kg kali clorua. Gieo 2 hàng trên luống, hàng cách hàng từ 60 đến 65cm, hạt cách hạt từ 10 đến 15cm. Gieo xong phủ đất kín hạt dày 1cm, sau đó tưới nhẹ trên mặt luống. Lượng hạt giống từ 25 đến 35 kg/ha phụ thuộc vào giống và tỉ lệ nảy mầm của hạt giống. Nếu kích thước hạt to, tỉ lệ nảy mầm thấp thì cần tăng lượng hạt giống. Hạt giống trước khi gieo nên ngâm vào nước ấm (2 sôi, 3 lạnh) khoảng 1 giờ, sau đó vớt ra, ủ vào khăn ẩm. Mỗi ngày kiểm tra hạt một lần và phun nước bổ sung rồi tiếp tục ủ cho đến khi hạt nứt nanh thì đem gieo. Lưu ý, tránh tưới quá nhiều sau khi gieo, hạt hút nước nhanh làm rách vỏ hạt, hạt không mọc được.
Đối với các giống đậu đũa thân leo, khi trồng cần làm giàn. Khi cây có từ 6 đến 9 lá thật, ngọn bắt đầu vươn dài (có tua cuốn) thì cắm giàn cho cây leo. Dùng cọc tầm vông hoặc cây nứa, cây dóc cắm giàn chữ A cao từ 1,5 đến 1,8m; khoảng cách từ 0,5 đến 0,6m; sau đó giăng dây để đậu leo lên giàn. Khi cây ra hoa cần tỉa bớt lá già, lá bị sâu bệnh nhằm tạo cho ruộng thông thoáng, hạn chế sự lây lan của sâu bệnh. Khi cây mọc, cứ 2 ngày tưới 1 lần cho đất thường xuyên ẩm, độ ẩm đất khoảng 70%, nhất là thời kỳ cây ra hoa, tạo quả. Lượng phân bón tính cho 1ha gồm: lần 1 sau trồng 10 ngày, bón 13kg đạm urê, 50kg NPK loại 16:16:8; lần 2 sau trồng 25 ngày, bón 25kg đạm urê, 50kg NPK loại 16:16:8; lần 3 sau trồng 40 ngày, khi cây ra hoa rộ, bón 25kg đạm urê, 50kg kali clorua, 75kg NPK loại 16:16:8. Cách bón, hòa tan phân vào nước rồi tưới hốc. Nên bón vào buổi sáng hoặc chiều mát. Bón phân nên kết hợp với làm cỏ và xới vun gốc để tránh thất thoát phân bón do sự cạnh tranh dinh dưỡng của cỏ dại cũng như do bốc hơi hoặc rửa trôi.
2. Phòng trừ sâu bệnh: Đậu đũa thường bị các loại sâu bệnh hại chính như sâu vẽ bùa, bọ phấn, sâu đục quả, bệnh héo vàng, gỉ sắt… Trong đó, sâu đục quả là đối tượng khó phòng trị nhất. Để hạn chế sâu bệnh hại, cần thực hiện tốt khâu vệ sinh đồng ruộng, cắt tỉa lá già, áp dụng quy trình quản lý dịch hại tổng hợp IPM, đặc biệt lấy phòng bệnh là chính, phun thuốc trừ kịp thời khi sâu bệnh chớp xuất hiện. Trong giai đoạn thu hoạch, cần sử dụng các loại thuốc có thời gian phân hủy nhanh như Vertimex, Match, Proclaim và các thuốc có nguồn gốc thảo mộc để phun phòng trừ sâu bệnh.
NGỌC NHƯ (tổng hợp)
