Đổi mới công nghệ là mối quan tâm rất lớn hiện nay của các doanh nghiệp nhằm tăng sức cạnh tranh. Từ tầm quan trọng này, vừa qua, Học viện Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo (VISTI) mở lớp tập huấn Đổi mới công nghệ và thẩm định công nghệ các dự án đầu tư tại Phú Yên, thu hút 63 tỉnh, thành cả nước tham dự.

Công ty CP PYMEPHARCO ứng dụng các máy móc thiết bị hiện đại vào sản xuất. Ảnh: THÁI HÀ

Xu hướng tất yếu

Đổi mới công nghệ, cải tiến kỹ thuật là một trong những biện pháp hàng đầu giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, hiệu quả, khả năng cạnh tranh và cũng là xu hướng phát triển tất yếu của doanh nghiệp trước thời đại của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Theo bà Hoàng Thu Hiền (VISTI, Bộ KH-CN), hiện nay, KH-CN đã trở thành yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế của một quốc gia. KH-CN tác động mạnh mẽ và sâu rộng đến mọi mặt đời sống của con người từ sản xuất, chính trị, đến văn hóa, xã hội. Nhiều quốc gia coi phát triển KH-CN là “đầu tư cho tương lai” và hướng chính sách vào việc ứng dụng nhanh chóng, hiệu quả những thành tựu mới nhất của KH-CN.

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải không ngừng tự hoàn thiện và làm mới phù hợp với quy luật phát triển chung. Và một trong những yếu tố quan trọng là cần đầu tư công nghệ nhằm thúc đẩy năng suất lao động, chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Thực tế đã chứng minh, việc đầu tư vào đổi mới công nghệ sẽ đem lại những giá trị gia tăng cho sản phẩm; đồng thời nghiên cứu ứng dụng KH-CN, đổi mới sáng tạo được xem như là phương thức để doanh nghiệp tồn tại, phát triển trên thị trường hiện nay.

Ông Dương Bình Phú, Giám đốc Sở KH-CN nhận định, Phú Yên là tỉnh có nền kinh tế quy mô nhỏ, xuất phát điểm thấp, nằm xa các trung tâm lớn của cả nước, kinh tế chưa phát triển mạnh. Để thúc đẩy hoạt động ứng dụng KH-CN, tỉnh đã có nhiều biện pháp để đổi mới cơ chế, chính sách, triển khai thực hiện các nghị quyết của Trung ương, Chính phủ để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về KH-CN nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên thực tế hiện nay cho thấy khoảng cách giữa cung - cầu công nghệ còn khá xa. Vì vậy, để rút ngắn khoảng cách này, trong những năm qua, Phú Yên đã thực hiện việc chuyển hướng hoạt động nghiên cứu KH-CN, trong đó tập trung vào các nội dung như hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ; hỗ trợ doanh nghiệp bảo hộ sở hữu trí tuệ, định hướng doanh nghiệp tham gia chủ trì thực hiện các dự án KH-CN; ưu tiên xét duyệt các nhiệm vụ, ý tưởng đề xuất của doanh nghiệp...

Đổi mới và nâng cao nhận thức

Theo Sở KH-CN, đa số các doanh nghiệp của Phú Yên là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đầu tư của doanh nghiệp về tổ chức, hạ tầng chiếm tỉ lệ rất ít trong tổng chi tiêu của doanh nghiệp. Rất ít doanh nghiệp có phòng nghiên cứu và phát triển độc lập; doanh nghiệp cũng chưa quan tâm đến việc thành lập Quỹ Phát triển KH-CN; hoạt động tạo thị trường mới chiếm tỉ lệ thấp; hoạt động tư vấn, đào tạo phục vụ đổi mới công nghệ cũng chiếm tỉ lệ thấp… dẫn đến thực trạng công nghệ của các doanh nghiệp đang ở trình độ thấp so với mặt bằng chung của cả nước.

Để KH-CN và đổi mới sáng tạo thực sự đóng vai trò đột phá trong tiến trình phát triển bền vững giai đoạn tới, ông Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao CiT EDU, cho rằng doanh nghiệp cần nhìn lại toàn bộ mô hình kinh doanh của mình từ góc độ nội bộ, sau đó đặt lại nó trong bối cảnh của những thay đổi hiện tại để tìm ra được vấn đề mà mình đang phải đối mặt. Nếu không đủ năng lực để trả lời câu hỏi này, chủ doanh nghiệp có thể thuê tư vấn công nghệ, sau đó tự tìm kiếm và lựa chọn các giải pháp, phát triển giải pháp nội bộ.

Theo bà Hoàng Thu Hiền, đổi mới công nghệ bao gồm 2 hình thức chủ yếu, đó là đổi mới nâng cao và đổi mới triệt để. Trong đó, đổi mới nâng cao là cải thiện các công nghệ đã tồn tại, làm cho nó mới mẻ và hoàn thiện hơn; đổi mới triệt để là tạo ra các công nghệ thật sự mới mẻ, mang tính đột phá, tập hợp các đặc tính hiệu quả hoàn toàn mới; giảm chi phí; thay đổi nền tảng cạnh tranh. Thông thường, doanh nghiệp lựa chọn đổi mới nâng cao để ít tốn thời gian, chi phí và giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, giải pháp tối ưu là cần đưa quá trình đổi mới triệt để và đổi mới nâng cao diễn ra song song với nhau. Khi đổi mới triệt để thành công thì nối tiếp nó sẽ là một quá trình đổi mới nâng cao, làm tăng hiệu suất và mở rộng phạm vi ứng dụng. 

THÁI HÀ