Quy chế tuyển sinh đại học năm 2020 có nội dung rất mới, đó là quy định tuyển sinh theo đặt hàng thực hiện Nghị định 32/2019 về việc giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước từ nguồn kinh phí chi thường xuyên đối với lĩnh vực GD-ĐT.
Theo đó, các trường muốn thực hiện phải xây dựng và công bố trong đề án tuyển sinh. Các chủ thể đặt hàng đào tạo và cam kết sử dụng sinh viên tốt nghiệp thực hiện theo hợp đồng giữa các bên liên quan, không trái với quy định của pháp luật; có văn bản giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước hoặc thỏa thuận giữa các bên và thông tin liên quan phải được đưa vào thành phụ lục của đề án tuyển sinh. Ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào thực hiện theo quy định của Quy chế tuyển sinh đại học. Điểm trúng tuyển theo yêu cầu đặt hàng không thấp hơn điểm trúng tuyển của ngành đào tạo.
Theo đánh giá của nhiều cơ sở đào tạo, chủ trương đặt hàng đào tạo là đúng và mang tính nhân văn, nhằm đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế cho các địa phương, nhất là những địa phương còn khó khăn. Điều mà các trường mong muốn là khi thực hiện phải đặc biệt tránh việc lãng phí như chương trình cử tuyển trước đây (thực hiện Nghị định 134/2006).
Việc các trường chủ động ký kết đào tạo nguồn nhân lực theo phương thức đặt hàng và giải quyết việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp là xu hướng được nhiều trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp thực hiện thành công trong thời gian qua, giúp cho doanh nghiệp chủ động nguồn nhân lực được đào tạo bài bản theo đúng yêu cầu của doanh nghiệp, phục vụ cho chiến lược phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Riêng đối với các trường đại học thì còn e dè.
Thực tế bài học từ việc thực hiện theo diện cử tuyển cho thấy, sinh viên tốt nghiệp về địa phương không bố trí việc làm, thậm chí ngay cả sinh viên sư phạm tỉnh cử đi học về cũng… thất nghiệp. Vậy nên để hạn chế bất cập, lãng phí trong tuyển sinh đào tạo theo đặt hàng, vấn đề sử dụng và cam kết bố trí việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp, rất cần các địa phương làm rõ và cam kết: điều kiện ràng buộc ra sao, ra trường phải về làm việc ở địa phương bao lâu, nếu vi phạm sẽ bồi thường như thế nào. Chủ tịch UBND cấp tỉnh đặt hàng phải chịu trách nhiệm giải trình về nhu cầu đặt hàng đào tạo và sử dụng lao động sau đào tạo. Nếu có những ràng buộc chặt chẽ thì nội dung mới này mới phát huy hiệu quả chủ trương của Nhà nước về đào tạo nguồn nhân lực và tránh lãng phí nguồn ngân sách.
MẠNH THÚY
