Việc chế biến, dự trữ nguồn phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho gia súc thích ứng với tình hình hạn hán, ngập mặn là rất cần thiết. Xin giới thiệu một số kỹ thuật chế biến rơm cuộn làm thức ăn cho gia súc…
Thời gian qua, tình hình biến đổi khí hậu, trong đó có hạn hán và xâm nhập mặn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng. Xâm nhập mặn đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc giải quyết nguồn thức ăn thô xanh cho đàn gia súc. Do vậy việc chế biến, dự trữ nguồn phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho gia súc thích ứng với tình hình hạn hán, ngập mặnlà rất cần thiết.
Mặt khác, theo tập quán canh tác của người dân, sau khi thu hoạch lúa xong, nông dân thường cày vùi rơm cho tự phân hủy hoặc đốt đồng. Đây là việc làm gây ra nhiều tác hại, nhất là việc để rơm tự phân hủy mất nhiều thời gian, trong khi nhu cầu sản xuất vụ mùa cấp bách. Chính vì thế khi sản xuất lúa vụ sau dễ bị ngộ độc hữu cơ. Còn việc đốt đồng thì đã vô tình làm mất đi chất hữu cơ cung cấp lại cho đất, gây hiện tượng phát thải khí nhà kính.
Nhằm góp phần giải quyết các hạn chế nêu trên và tiếp tục thực hiện mục tiêu đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, máy cuốn rơm được hệ thống khuyến nông triển khai làm mô hình. Rơm được cuộn lại thành từng cuộn hình trụ, đường kính 45cm, dài 75cm. Kích thước này giúp nông dân thuận tiện hơn trong khâu vận chuyển. Qua thực tế cho thấy việc ứng dụng máy cuốn rơm không chỉ mang lại lợi ích qua việc giảm chi phí thu gom rơm, giảm phát thải khí nhà kính mà còn tạo điều kiện cho việc tăng thu nhập từ sử dụng rơm.
Quy trình ủ rơm urê trong các bao ni lông có kích cỡ vừa đúng cuộn rơm đang được nông dân sử dụng hiện nay (rơm được cuộn bằng máy sau khi thu hoạch lúa bằng máy liên hợp). Sử dụng 4% urê và ủ trong thời gian 2 tuần để tăng giá trị dinh dưỡng của rơm, tăng hàm lượng đạm, giảm hàm lượng xơ và tăng tỉ lệ tiêu hóa.
Quy trình ủ rơm urê làm thức ăn cho bò được Trung tâm Công nghệ sinh học chăn nuôi xây dựng từ kết quả nhiệm vụ khoa học công nghệ đã được nghiệm thu. Quy trình như sau: Vật dụng để ủ là túi ni lông có kích thước vừa đúng cuộn rơm. Các chất bổ sung: Nước để hòa tan các chất bổ sung và ngấm vào rơm; urê bổ sung chất đạm, tạo amoniắc cho vi sinh vật; rỉ mật bổ sung chất đường cho vi sinh vật; muối tạo chất đệm, tính ngon miệng.
Công thức ủ: 100kg rơm + 100 lít nước sạch + 4kg urê + 2kg rỉ mật + 1kg muối. Các bước tiến hành: Hòa urê, rỉ mật, muối vào nước theo tỉ lệ như trên. Cho cuộn rơm vào túi ni lông. Tưới nước đã hòa các chất bổ sung vào rơm (tưới từ từ cho ngấm). Cột chặt miệng bao, túi ni lông, để vào nơi râm mát.
Một con trâu, bò ăn khoảng 3-7kg rơm mỗi ngày (tùy theo lượng cỏ). Một con dê, cừu ăn bằng 1/10 lượng trâu, bò; ủ đủ ăn trong 1 tuần. Sau 1 tuần lấy cho ăn thì ủ tiếp đợt khác. Kiểm tra chất lượng rơm ủ: Rơm ẩm, có màu vàng tươi; có độ nóng cao, mùi khai nước tiểu rất nồng; không bị mốc xanh, đen; có thể có một ít mốc trắng.
Tập cho gia súc ăn từ từ, cần thiết cho nhịn đói; không rửa lại nước, không phơi khô khi cho ăn. Cho ăn tối đa, có thể thay thế đến 80% lượng cỏ xanh. Đối với rơm urê so với rơm không ủ (rơm khô, rơm tươi), hàm lượng đạm đã tăng lên khoảng 50%, tỉ lệ tiêu hóa tăng khoảng 30%, khả năng sản xuất của gia súc tăng khoảng 15% so với trước đây.
NGỌC NHƯ (tổng hợp)
