Từ ngày 23/10, Thông tư 22 của Bộ GD-ĐT quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành đào tạo và đình chỉ tuyển sinh, thu hồi quyết định mở ngành đào tạo trình độ đại học chính thức có hiệu lực. Theo đó, những điểm mới cơ bản trong Thông tư 22 vừa được Bộ GD-ĐT công bố, được nêu rõ như ngành đăng ký đào tạo phải phù hợp với nhu cầu của xã hội và người học; phù hợp với yêu cầu nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, vùng, miền và cả nước; phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ sở đào tạo. Đội ngũ giảng viên cơ hữu bảo đảm về số lượng, chất lượng, trình độ và cơ cấu để tổ chức đào tạo. Giảng viên cơ hữu giảng dạy ít nhất 70% khối lượng chương trình đào tạo; khối lượng kiến thức còn lại do giảng viên thỉnh giảng đã được ký kết hợp đồng thỉnh giảng với cơ sở đào tạo thực hiện... Cơ sở đào tạo ngoài công lập phải có tối thiểu 40% giảng viên cơ hữu giảng dạy ngành đăng ký đào tạo trong độ tuổi lao động. Cơ sở vật chất, thiết bị, thư viện, giáo trình đáp ứng yêu cầu giảng dạy, học tập theo yêu cầu của ngành đăng ký đào tạo trình độ đại học…
Theo các trường, so với Thông tư 08 thì Thông tư 22 có nhiều điểm mới nhằm siết chặt việc mở ngành đào tạo nhằm để giữ chất lượng giáo dục đại học. Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, tính đến hết năm học 2016-2017, bộ này quản lý 235 trường đại học, học viện (bao gồm 170 trường công lập, 60 trường tư thục và dân lập, 5 trường có 100% vốn nước ngoài). Tính từ đầu năm 2016-31/7/2017, tổng số ngành mở mới ở trình độ đại học là 184 ngành, tập trung chủ yếu vào các nhóm ngành Kỹ thuật, Công nghệ kỹ thuật, Máy tính và Công nghệ thông tin, Khoa học xã hội và hành vi, Kinh doanh quản lý, Pháp luật. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, nhiều trường vẫn chưa quan tâm đầu tư các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo để đáp ứng quy mô tuyển sinh; đội ngũ giảng viên, đặc biệt là giảng viên cơ hữu chưa đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn; nguồn lực tài chính phân tán; chưa đầu tư dự báo thị trường nên các ngành đào tạo còn trùng lặp, chồng chéo trong một địa bàn... Nhiều nơi mở ngành đào tạo vẫn dựa vào năng lực và kinh nghiệm vốn có, dẫn đến những ngành xã hội cần thì lại thiếu. Đó là những nguyên nhân khiến cơ cấu ngành nghề chưa hợp lý và chất lượng đào tạo hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Thực tế tuyển sinh đại học, cao đẳng những năm qua cho thấy, nhiều trường tuyển không đủ chỉ tiêu. Nhiều người cho rằng tình trạng tuyển sinh khó khăn là hậu quả của việc mở trường tràn lan; mở ngành đào tạo trùng lắp. Vì vậy, việc người học phải đắn đo cân nhắc học trường nào là điều dễ hiểu. Các trường ngoài công lập trách móc các trường công lập đã vét sạch nguồn thí sinh của họ. Đó là một trong những nguyên nhân trực tiếp nhưng không phải là nguyên nhân cơ bản. Vì thực tếcho thấy ngay chính các trường công cũng đang có khó khăn trong việc tuyển sinh và nhiều ngành học không tuyển được thí sinh.
Vậy thì tình trạng khó khăn trong tuyển sinh đã gửi đi một tín hiệu báo động cho tất cả các trường đại học, và xét về mặt này, việc siết chặt điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành đào tạo và đình chỉ tuyển sinh, thu hồi quyết định mở ngành đào tạo trình độ đại học có ý nghĩa tích cực. Nó khiến tất cả các trường công lập và ngoài công lập đều phải nhìn lại sứ mạng, chương trình đào tạo, kết quả đào tạo của mình theo hướng coi người học là trung tâm và gắn chặt với nhu cầu của thị trường lao động. Tương lai và thương hiệu của mỗi trường sẽ được quyết định bởi thành công của những người được đào tạo từ ngôi trường ấy.
MẠNH THÚY
