Đội ngũ tiến sĩ Phú Yên là một bộ phận của trí thức Phú Yên, đại diện những trí thức tiên phong, nỗ lực vượt qua khó khăn, gian khổ để vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức. Họ đã đem trí tuệ, nhiệt huyết, góp phần cho sự phát triển kinh tế - xã hội của quê hương, đất nước nói chung, cho nền khoa học nước nhà nói riêng.

Phú Yên - vùng đất hiếu học

Trải qua mấy ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, cha ông ta đã từng rút ra triết lý: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu. Trong thời đại ngày nay, Đảng ta cũng nhiều lần khẳng định: Trí thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội, đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho phát triển bền vững…

Nhìn lại lịch sử 400 năm hình thành và phát triển tỉnh Phú Yên, mỗi người dân sống trên vùng đất này đều luôn tự hào về quá khứ vẻ vang với những chiến công mà tổ tiên, ông bà đã giành được trong sự nghiệp chinh phục vùng đất mới, đấu tranh, xây dựng, tạo ra những tiền đề để bao lớp người kế tục viết tiếp những trang sử đương đại. Phú Yên không phải là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học lớn của đất nước, nhưng có truyền thống hiếu học và đã có những nhà khoa bảng, những người đỗ đạt bằng cấp đáng kể. Đặc biệt từ khi có Đảng lãnh đạo, nhân dân Phú Yên đã phát huy cao độ truyền thống yêu nước và tinh thần hiếu học để cùng với nhân dân cả nước làm nên Cách mạng Tháng Tám thành công; tiếp tục tham gia sức người, sức của trong hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm giành độc lập tự do cho dân tộc. Cùng với chống giặc ngoại xâm, nhân dân Phú Yên đã hưởng ứng tích cực chủ trương diệt giặc đói, giặc dốt để tạo nên những thành quả to lớn về kinh tế - xã hội.

Trong mấy chục năm qua, đội ngũ trí thức Phú Yên không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, giàu tinh thần yêu nước, lòng tự hào tự tôn dân tộc, luôn gắn bó đồng hành với sự nghiệp cách mạng của đất nước do Đảng ta lãnh đạo. Đội ngũ tiến sĩ Phú Yên là một bộ phận của trí thức Phú Yên và có thể phần nào đại diện là những trí thức đi tiên phong, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn, gian khổ để vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức, đem trí tuệ, nhiệt huyết, đã góp phần cho sự phát triển kinh tế - xã hội của quê hương, đất nước nói chung, cho nền khoa học nước nhà nói riêng…

Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ở Phú Yên chỉ đỗ được 32 cử nhân và mấy chục tú tài. Vậy mà chỉ hơn 70 năm, dù phải trải qua mấy cuộc chiến tranh tàn khốc, đánh đuổi ngoại xâm giải phóng đất nước, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc cũng như trong công cuộc xây dựng kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Phú Yên đã xây dựng được một nền dân trí phát triển toàn diện, một đội ngũ nhân lực ngày càng đa dạng, phong phú.

Trong đội ngũ trí thức Phú Yên đã xuất hiện ngày càng nhiều trí thức có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ ở hầu hết các ngành, lĩnh vực, đặc biệt là khoa học kỹ thuật hiện đại. Đó là vốn quý, là tài sản vô giá cần được tập hợp và sử dụng cho sự phát triển của quê hương, đất nước. Nhìn lại giai đoạn từ 1945-1954, Phú Yên chưa có một trí thức nào đạt học vị tiến sĩ. Từ năm 1954-1975, Phú Yên đã có một số trí thức ở độ tuổi 70 trở lên đạt được các học vị tiến sĩ, học hàm giáo sư và nhiều danh hiệu cao quý của Đảng và Nhà nước tặng.

Đó là những học sinh tốt nghiệp cấp 2, cấp 3 loại giỏi trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp ở Trường Lương Văn Chánh, các trường cấp 2 ở Tuy Hòa, Tuy An, Đồng Xuân được tập kết ra Bắc, tiếp tục học tập ở Hà Nội, ở các trường học sinh miền Nam rồi được cử đi làm nghiên cứu sinh ở các nước thuộc hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa, chủ yếu là Liên Xô (cũ) và Đông Âu. Người bảo vệ thành công học vị phó tiến sĩ đầu tiên của Phú Yên tại Trường đại học Xây dựng Moscow - Liên Xô năm 1964 là ông Thái Phụng Nê, người thứ hai là ông Hà Thế Ngữ tại Viện Hàn lâm Khoa học giáo dục Liên Xô và sau đó ở miền Nam cũng có một số sinh viên học ở Sài Gòn được du học và đạt học vị tiến sĩ ở các nước phương Tây…

PGS-TS Nguyễn Thị Thu Trang (thứ hai từ trái sang) có nhiều đóng góp cho quê hương - Ảnh: VIỆT HÀ

Con đường chinh phục tri thức

Từ năm 1975 trở lại đây, nhất là từ năm 1986, sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, quán triệt tư tưởng “giáo dục là quốc sách hàng đầu” của Đảng và Nhà nước, sự nghiệp giáo dục của cả nước nói chung và của tỉnh nói riêng đạt được những thành tựu to lớn. Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều chính sách về việc đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đã bước đầu có tác dụng kích thích sự hăng say, phấn khởi, ham mê học tập, nâng cao trình độ của giới trẻ.

Cùng với kế hoạch đưa đi đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ của Nhà nước, nhiều sinh viên đã nỗ lực quyết tâm vượt khó vươn lên đạt kết quả học tập xuất sắc để tìm được học bổng du học; nhiều gia đình có điều kiện kinh tế cũng đưa con em mình đi du học tự túc theo nguyện vọng. Do đó trí thức trẻ đạt được học vị thạc sĩ, tiến sĩ của Phú Yên trong những năm qua ngày càng tăng nhanh. Đây là tín hiệu đáng mừng. Các tiến sĩ được đào tạo tại các trường đại học, viện nghiên cứu có tiếng như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, Đà Lạt, Đà Nẵng và tại những trường đại học danh tiếng ở các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nga, Hà Lan, Úc, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore…

Nhìn lại hành trình cuộc đời và sự nghiệp của mỗi tiến sĩ ta đều nhận thấy những bước thăng trầm trong đó. Phần đông trong số họ trải qua những năm tháng tuổi thơ đầy thiếu thốn, những nhọc nhằn gian khổ tuổi thanh xuân; nhưng ở họ vẫn luôn có một điểm chung là đều có tinh thần ham học hỏi, có nghị lực không bao giờ lùi bước trước khó khăn, vươn lên để đạt được đỉnh cao của tri thức. Và ở họ sự học, sự phấn đấu cho khoa học là suốt đời không có đích cuối cùng. Trong số các tiến sĩ Phú Yên, phần đông đều tham gia công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học trong các trường đại học. Họ thực hiện sứ mệnh của người mang tri thức truyền thụ cho các thế hệ học trò, không ai nhớ hết mình đã truyền thụ kiến thức cho bao thế hệ sinh viên, vững bước trên đường đời lập nghiệp.

Tận tâm với nghề nghiệp dường như là đam mê bất tận luôn thôi thúc các tiến sĩ Phú Yên, góp phần đào tạo nguồn nhân lực có chuyên môn nghiệp vụ cho đất nước. Kết quả đó thể hiện rõ nhất là hướng dẫn học viên cao học và nghiên cứu sinh để đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, những trí thức có học vị cao cho nền khoa học nước nhà. Bên cạnh đó, các tiến sĩ còn là những nhà khoa học, những nhà quản lý giỏi, những trí thức có chuyên môn nghiệp vụ cao, có vai trò quan trọng trong các lĩnh vực công tác và nghiên cứu.

Đức tính đáng khâm phục của các tiến sĩ Phú Yên còn thể hiện ở sự nỗ lực rất lớn trong công tác nghiên cứu khoa học, bằng các công trình nghiên cứu đã được áp dụng vào thực tiễn mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực. Những đóng góp của các tiến sĩ Phú Yên thuộc nhiều lĩnh vực khoa học, sẽ còn lan tỏa, ngân vang, là niềm tự hào, là tấm gương sáng để người dân đất Phú thêm tự hào, để các thế hệ trẻ tiếp bước, học tập, noi theo.

ThS NGUYỄN HOÀI SƠN