Thông tư 44/2014/BGDĐT quy định về đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã ra đời nhằm động viên, khuyến khích, tạo điều kiện, cơ hội cho mọi người được học tập thường xuyên và suốt đời. Báo Phú Yên phỏng vấn GS-TS Phạm Tất Dong, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Khuyến học Việt Nam, về việc triển khai thông tư này trong cả nước.

GS-TS Phạm Tất Dong - Ảnh: H.MY

* Thông tư 44 có hiệu lực từ ngày 25/1/2015, nhưng hơn một năm sau mới được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam và Bộ GD-ĐT họp thống nhất triển khai trong cả nước. Ông có thể lý giải tại sao lại như vậy?

- Ngày 12/12/2014, được sự ủy nhiệm của Chính phủ, Bộ GD-ĐT đã ra Thông tư 44 quy định về đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã. Tuy nhiên, hơn một năm sau, Thông tư 44 mới được triển khai trong cả nước là vì có lý do chính đáng. Theo Thông tư 44, để đạt được yêu cầu đối với một “Cộng đồng học tập” cấp xã, các đơn vị hành chính cấp xã, phường và thị trấn phải đảm bảo thực hiện đầy đủ 15 tiêu chí. Chúng ta cần xây dựng ý thức thực hiện những tiêu chí này như một pháp lệnh Nhà nước, không có sự cắt xén, thêm bớt về số lượng các tiêu chí. Mức độ đạt được của mỗi tiêu chí phải được nghiên cứu để bảo đảm tính phù hợp của nó với trình độ phát triển của địa phương. Trên cơ sở này, hàng năm, chính quyền các cấp ra quyết định xác nhận kết quả và xếp loại “Cộng đồng học tập” của các xã trên địa bàn. Tuy nhiên, thời điểm thông tư ra đời, chúng ta vẫn chưa xác định được các tiêu chí cụ thể và mức độ cần thực hiện như thế nào cho phù hợp. Mãi đến tháng 3/2016, tại TP Đà Nẵng, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam mới phối hợp với Bộ GD-ĐT tổ chức họp 5 tỉnh, thành phố đại diện cho cả nước tham gia xác định mức độ cần phải đạt được của 15 tiêu chí đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã.

* Để đẩy nhanh tiến độ triển khai Thông tư 44, trong thời gian tới, Hội Khuyến học các cấp phải làm những gì tiếp theo, thưa ông?

- Vừa qua, tại Phú Yên, Trung ương Hội tổ chức hội nghị tập huấn đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã cho 250 đại biểu của 63 tỉnh, thành. Tháng 5 tới, Hội Khuyến học các tỉnh, thành phố sẽ phối hợp với Sở GD-ĐT tham mưu UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch chỉ đạo điểm về đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã tại địa phương; tổ chức hội nghị quán triệt mục tiêu, yêu cầu, nội dung, kế hoạch chỉ đạo điểm cũng như các tiêu chí, cách thu thập minh chứng phù hợp, quy trình đánh giá, xếp loại… Tháng 6, Hội Khuyến học các tỉnh, thành phố phối hợp với Sở GD-ĐT hướng dẫn Hội Khuyến học và Phòng GD-ĐT các huyện tham mưu với UBND huyện chọn xã để chỉ đạo điểm và phê duyệt kế hoạch chỉ đạo điểm; tổ chức hội nghị phân công các đơn vị liên quan theo dõi, giám sát việc thực hiện các tiêu chí.

Từ tháng 7 đến tháng 9, Hội Khuyến học huyện phối hợp với Phòng GD-ĐT huyện hướng dẫn Hội Khuyến học xã và nhà trường tham mưu UBND xã phê duyệt kế hoạch tự đánh giá, tổ chức hội nghị quán triệt… và phân công các đơn vị liên quan phụ trách đánh giá các tiêu chí. Tháng 10, Hội Khuyến học xã phối hợp với các trường học tham mưu UBND xã chỉ đạo các đơn vị đánh giá tiêu chí được phân công và thu thập các minh chứng phù hợp để tập hợp làm hồ sơ, tờ trình đề nghị UBND huyện tổ chức kiểm tra. UBND huyện thành lập đoàn kiểm tra, đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” của xã chỉ đạo điểm và lập hồ sơ, tờ trình đề nghị Chủ tịch UBND huyện công nhận kết quả đánh giá, xếp loại; đồng thời tổ chức hội nghị tổng kết chỉ đạo điểm.

Tháng 11/2016, tổ chức hội nghị tổng kết chỉ đạo điểm cấp tỉnh. Tháng 12/2016, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam phối hợp với Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị tổng kết chỉ đạo điểm tại TP Đà Nẵng. Hy vọng cuối năm nay, trong 713 xã, phường, thị trấn được chọn tham gia làm điểm, chúng ta có trên 600 xã đạt “Cộng đồng học tập”. Đây là cơ sở để năm 2017 triển khai mở rộng mô hình này, triển khai đại trà ở toàn bộ 11.164 xã, phường, thị trấn trong cả nước.

* Hiện nay, ở cấp xã đang triển khai nhiều chương trình, phong trào như: Xây dựng nông thôn mới, xây dựng khu đô thị văn minh… Thêm vào đó, Quyết định 281/QĐ-TTg về “Đẩy mạnh xây dựng gia đình học tập, dòng họ học tập, khu dân cư học tập đến năm 2020” cũng đang được triển khai đại trà ở các xã. Như vậy, có phải việc triển khai Thông tư 44 sẽ gây ra tình trạng “việc thêm việc” không, thưa ông?

- Việc triển khai Thông tư 44 sẽ thuận lợi hơn khi chúng ta gắn kết công việc này với các cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, xây dựng khu phố văn minh, gia đình văn hóa… Bởi lẽ, trong số các tiêu chí đánh giá những mô hình này đã có một vài tiêu chí trùng với tiêu chí xây dựng mô hình “Cộng đồng học tập” cấp xã như: tiêu chí đảm bảo vệ sinh, môi trường; tiêu chí giảm tỉ lệ hộ nghèo; tiêu chí chăm sóc sức khỏe cộng đồng; tiêu chí kết quả phổ cập giáo dục; tiêu chí đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội… Nếu như xã nào đã đạt những tiêu chuẩn nông thôn mới thì việc xây dựng “Cộng đồng học tập” càng thuận lợi. Còn nếu như xã nào đang đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh thì cũng dễ dàng lồng ghép, triển khai xây dựng “Cộng đồng học tập”.

Việc triển khai Quyết định 281/QĐ-TTg và Thông tư 44 tuy hai mà một vì những xã, phường, thị trấn đạt danh hiệu học tập phải bảo đảm có gia đình học tập, thôn, xóm, tổ dân phố học tập và các đơn vị học tập đặt dưới sự quản lý của chính quyền cấp xã như những điều kiện bắt buộc.

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng việc triển khai Thông tư 44 ở cấp xã thực sự quá rộng nên để đẩy mạnh hơn nữa việc đánh giá, xếp loại, đồng thời giúp cho việc xây dựng mô hình này trở thành dấu ấn tốt đẹp trong việc xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam, sự phối hợp nhịp nhàng và hỗ trợ lẫn nhau giữa ngành Giáo dục với Hội Khuyến học và các cấp chính quyền là hết sức quan trọng, cần thiết.

* Xin cảm ơn ông!

HÀ MY (thực hiện)