Liên kết đào tạo giữa các cơ sở đào tạo nghề (CSĐTN) và doanh nghiệp (DN) là nhu cầu khách quan xuất phát từ lợi ích của cả hai phía. Các DN sẽ đóng vai trò là những nhà cung cấp thông tin để các CSĐTN nắm được nhu cầu của thị trường lao động.
Sinh viên ngành Công nghệ ô tô Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên thực hành. - Ảnh: M.THÚY
Qua 4 năm thực hiện công tác đào tạo nghề gắn với DN Trường Cao đẳng nghề Phú Yên bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định.
HAI BÊN ĐỀU CÓ LỢI
Với tư cách là nơi đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu lao động cho nền kinh tế, các CSĐTN có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho DN. Nhưng điều cần phải nhấn mạnh ở đây là mối liên kết giữa các CSĐTN với DN không mang tính hỗ trợ từ phía này đối với phía kia, mà là một sự cần thiết khách quan vì sự tồn tại và phát triển bền vững chung, bởi tiến trình này đem lại lợi ích cho cả DN và CSĐTN.
Về phía CSĐTN, hoạt động trong cơ chế thị trường, các CSĐTN phải tuân thủ một nguyên tắc chung là sản phẩm đào tạo của nhà trường phải đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động rất đa dạng và đầy biến động. Không thể đánh giá một cơ sở đào tạo là vững mạnh, có triển vọng, khi mà số lượng học sinh, sinh viên (HS, SV) tốt nghiệp bị thất nghiệp ngày càng nhiều. Để có thể cung ứng cho thị trường những lao động có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các nhà tuyển dụng, CSĐTN cần phải nắm bắt nhu cầu của DN nói riêng, của nền kinh tế nói chung. Chính ở đây, các DN sẽ đóng vai trò là những nhà cung cấp thông tin để các CSĐTN nắm được nhu cầu lao động mà thị trường cần. Hơn nữa, HS, SV của CSĐTN được sử dụng vật tư, thiết bị máy móc hiện đại và những người thầy có kinh nghiệm trong sản xuất và lao động thực tế của DN. Do vậy, vì lợi ích của chính mình, hoạt động đào tạo của CSĐTN luôn hướng tới nhu cầu xã hội nói chung, hướng tới nhu cầu DN nói riêng, như vậy, các CSĐTN luôn có nhu cầu phải được gắn kết với DN.
Về phía DN, để có đủ đội ngũ lao động thực hiện các chiến lược kinh doanh của mình, các DN phải chủ động tìm kiếm lao động trên thị trường. Con đường chung mà các DN vẫn thực hiện là tuyển dụng lao động qua các hội chợ việc làm. Bên cạnh những mặt tích cực không thể phủ nhận, việc tổ chức hội chợ việc làm, về cơ bản, vẫn là con đường để đáp ứng nhu cầu lao động cho DN một cách thụ động và hầu hết các DN đều không dễ dàng tìm được những lao động phù hợp cho mình. Và nếu có tuyển dụng được thì DN cũng phải đầu tư thêm thời gian, kinh phí để đào tạo lại đội ngũ lao động này cho phù hợp với yêu cầu chuyên môn của DN. Trong điều kiện đó, nếu có một cơ sở đào tạo đảm bảo cung cấp những sản phẩm đào tạo của mình đáp ứng đúng nhu cầu của DN, thì đối với DN đó là điều lý tưởng. Chính vì vậy, được hợp tác CSĐTN là nhu cầu thiết thực của chính DN.
Như vậy, liên kết đào tạo giữa CSĐTN và DN ở Việt Nam nói chung và ở tỉnh Phú Yên nói riêng là nhu cầu khách quan xuất phát từ lợi ích của cả hai phía. Mối liên kết này mang tính tất yếu, tính khả thi cao trong việc đáp ứng lao động cho DN.
Tuy nhiên cho đến nay mối liên kết này vẫn chưa được các CSĐTN và DN thực hiện thường xuyên, còn mang tính đối phó, chắp vá. Thực tế này xuất phát từ nhận thức chưa đúng về nhu cầu và khả năng liên kết giữa CSĐTN và DN.
Công ty TNHH Xây dựng và Quảng cáo Phương Tuấn - một địa chỉ thường xuyên tiếp nhận học sinh, sinh viên Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên thực tập. - Ảnh: T.HẰNG
GIẢI PHÁP THẮT CHẶT LIÊN KẾT GIỮA CSĐTN VÀ DN
Các CSĐTN cần có cơ chế để các DN được tham gia vào quá trình biên soạn chương trình đào tạo, thông qua các hội nghị cộng tác viên, các sê-mi-na khoa học, các hội đồng thẩm định và xây dựng chương trình nghề. Thực tế cho thấy, đây là cách thức rất hiệu quả để các nhà đào tạo nắm được những kiến thức chuyên môn, cũng như những tư chất mà DN cần ở HS, SV tốt nghiệp. Hiện nay, chỉ đạo điều hành chương trình khung của Bộ LĐ-TB-XH có những điểm tích cực, thể hiện rõ quan điểm mở rộng tính tự chủ, linh hoạt của các CSĐTN. Phần cứng các chương trình do bộ quy định chiếm 70%. Phần còn lại của chương trình đào tạo do các CSĐTN tự xây dựng.
Thường xuyên điều chỉnh chương trình đào tạo cho phù hợp, đây cũng thể hiện quan điểm chỉ đạo của bộ. Một chương trình đào tạo nghề chỉ nên ổn định trong khoảng 4-5 năm. Sự điều chỉnh chương trình hợp lý, kịp thời sẽ giúp các cơ sở đào tạo có được những sản phẩm cập nhật hơn, hiện đại hơn, thích ứng hơn với quá trình đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của các DN trong nền kinh tế thị trường. Tạo cơ chế để những cựu HS, SV đang làm việc tại DN có liên hệ thường xuyên với chính cơ sở đào tạo họ, có thể thông qua tọa đàm trao đổi kinh nghiệm. Đây là con đường rất hiệu quả, rất thiết thực cho cả CSĐTN và DN. Tăng cường cho HS, SV tiếp cận DN từ khi còn đang được đào tạo trong nhà trường thông qua các đợt thực tập thực tế. CSĐTN mời các DN tham gia Hội đồng coi và chấm thi tốt nghiệp, tham gia giảng dạy một số học phần hoặc chuyên đề phù hợp với năng lực và thế mạnh của họ. Tổ chức các hội nghị giao lưu giữa DN và sinh viên…
Ngoài ra, để các hoạt động của các CSĐTN và DN đạt được hiệu quả cao, sự hỗ trợ của Bộ LĐ-TB-XH và của Tổng cục dạy nghề là rất cần thiết. Bộ và Tổng cục cần tạo ra sự thống nhất trong nhận thức về quan hệ giữa CSĐTN và DN bằng việc ban hành các quy định chung. Trên cơ sở đó, các CSĐTN sẽ cụ thể hóa và tìm kiếm những con đường riêng phù hợp với đặc thù đào tạo của đơn vị.
Thạc sĩ PHAN AN ĐỊNH
Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên
