Vấn đề phân luồng học sinh sau THCS, THPT đã được ngành Giáo dục - Đào tạo đặt ra từ lâu, nhưng đến nay hiệu quả vẫn thấp. Những giải pháp để “khơi thông” vấn đề này vừa được Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên đề ra tại hội nghị Tuyển sinh - phân luồng học sinh sau THCS, THPT với các trường phổ thông trên địa bàn toàn tỉnh.
Giờ thực hành của sinh viên ngành Công nghệ ô tô ở Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên - Ảnh: M.THÚY
RẤT ÍT HỌC SINH HỌC NGHỀ
Năm nào cũng vậy, cứ đến mùa tuyển sinh là các trường nghề lại “than thở” vì tỉ lệ tuyển sinh thấp, tuyển không đủ chỉ tiêu. Theo thống kê của Sở GD – ĐT Phú Yên, mỗi năm toàn tỉnh có vài ngàn học sinh rớt tốt nghiệp THPT và không trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn không chọn học nghề.
Tại hội nghị Tuyển sinh – phân luồng học sinh sau THCS, THPT vừa được Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên tổ chức, nhiều đại biểu cho rằng việc phân luồng học sinh sau THCS, THPT hạn chế là do nhiều nguyên nhân. Về khách quan, do nhận thức của người dân, nhà trường, xã hội đối với giáo dục nghề nghiệp chưa thật sự đúng đắn, hệ thống thông tin thị trường lao động chưa đáp ứng được yêu cầu. Về chủ quan, sự yếu kém của công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông do thiếu đội ngũ cán bộ giáo viên am hiểu tâm lý học nghề nghiệp, cũng như nhu cầu lao động các ngành nghề cũng gây trở ngại cho việc phân luồng học sinh. Nhiều trường chưa quan tâm đến chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp, thiếu sự phối hợp với doanh nghiệp trên địa bàn để đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp. Bên cạnh đó, quy mô và điều kiện của các cơ sở dạy nghề chưa đáp ứng được nhu cầu phân luồng học sinh. Chương trình đào tạo trong các trường trung cấp chuyên nghiệp và khả năng liên thông từ trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề lên cao đẳng, đại học còn hạn chế. Chính sách ưu tiên miễn giảm học phí cho đối tượng THCS vào học nghề chưa có. Trong khi đó, học sinh học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề với hệ tuyển THCS thường rất thấp vì khó xin việc làm. Mặt khác, học sinh THCS học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề thường không theo kịp chương trình vì ngoài học các môn chung, môn học cơ sở, môn học chuyên ngành, học sinh hệ này còn phải học các môn văn hóa và phải thi tốt nghiệp nhiều môn, cho nên học sinh không mặn mà với việc vào học trung cấp chuyên nghiệp, học nghề.
Năm 2010, các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề trên địa bàn Phú Yên tuyển 3.000 học sinh trung cấp chuyên nghiệp với 33 ngành đào tạo. Riêng đối với Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên, năm nay tuyển 420 sinh viên hệ cao đẳng nghề/6 ngành; trung cấp nghề có 770 học sinh/12 ngành. Đây là cơ hội tốt để học sinh chọn lựa ngành học. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng đặt ra hiện nay đó là làm thế nào để “hút” học sinh đến với trường nghề.
“THÔNG LUỒNG” CÁCH NÀO?
Khi nào môi trường gia đình và xã hội vẫn giữ cái nhìn thiếu công bằng và một cơ chế sử dụng lao động thiếu trọng dụng đối với những người học nghề, khi ấy trường nghề sẽ còn tiếp tục gặp khó trong việc thu hút học sinh. Nhiều đại biểu có mặt tại hội nghị tuyển sinh – phân luồng học sinh sau THCS, THPT nhận định như vậy.
Thạc sĩ Trần Ngọc Hiệp, Trưởng phòng Giáo dục thường xuyên – chuyên nghiệp Sở GD – ĐT Phú Yên, cho biết việc phân luồng học sinh sau THCS, THPT sẽ tạo nền tảng quan trọng cho việc chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Để việc phân luồng đạt hiệu quả, theo ông Hiệp, cần có sự cộng đồng trách nhiệm trong công tác tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh. Trong đó, đối với các cơ sở đào tạo, phải biết nhạy cảm với thị trường lao động và nguồn nhân lực, luôn tạo sự hấp dẫn về ngành nghề, nội dung, chương trình đào tạo. Đào tạo phải gắn với doanh nghiệp và phải mang tính thực tiễn cao. Công tác tư vấn tuyển sinh của các cơ sở đào tạo phải hướng đến chuyên nghiệp, mang tính công nghệ cao để giúp học sinh không chỉ biết mà còn hiểu rõ về ngành, nghề đào tạo. Đối với các trường phổ thông, phải thực hiện tốt giờ dạy giáo dục hướng nghiệp và tổ chức tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh một cách đầy đủ về nghề nghiệp. Nhà trường phải có trách nhiệm giới thiệu, hướng dẫn để học sinh tìm hiểu, tham khảo nhiều kênh thông tin khác nhau về ngành, nghề đào tạo, nhu cầu nguồn nhân lực hiện tại và tương lai để học sinh có thêm thông tin chọn đúng ngành, nghề. Đối với gia đình, các bậc cha mẹ phải biết lượng được sức học, năng lực, sở trường và nguyện vọng của con em mình để định hướng chọn ngành, nghề. Đối với doanh nghiệp, cần cung cấp thông tin về nhu cầu lao động ngành nghề và có thể đặt hàng đào tạo, giải quyết việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp.
Nếu làm tốt công tác phân luồng, đầu tư cơ sở vật chất tốt sẽ không thiếu học sinh theo học nghề. Ở góc độ này, ông Nguyễn Đức Nam, Hiệu trưởng Trường THCS và THPT Tân Lập (huyện Sông Hinh) bày tỏ: “Hai năm gần đây, học sinh trường chúng tôi tham gia học nghề tăng dần. Đây là một tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, để học sinh chịu học và cảm thấy hứng thú khi chọn học nghề thì các trường nghề cần có sự linh hoạt giữa học văn hóa và học nghề, giảm áp lực học tập cho học sinh”.
Để “hút” học sinh học nghề, bên cạnh những giải pháp nêu trên, nhiều đại biểu nhấn mạnh đến sự hợp tác của doanh nghiệp. Có một thực tế diễn ra lâu nay là nhiều doanh nghiệp dù rất cần nhưng lại không thật sự trọng dụng công nhân lành nghề, trả lương không tương xứng. Lời ta thán thiếu lao động kỹ thuật lành nghề sẽ còn tiếp tục nếu bản thân các doanh nghiệp không chịu thay đổi. Ông Phan Văn Kích, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên nói: “Định hướng xã hội không gì hiệu quả hơn những minh chứng thực tế, nghĩa là người học nghề có công ăn việc làm ổn định, thu nhập khá, thậm chí có thể làm giàu từ chính nghề mình đã chọn”.
THÚY HẰNG
