Đây là mùa tuyển sinh đầu tiên của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) hoạt động dưới sự quản lý của Bộ LĐ-TB-XH. Tuy nhiên, việc “khuyết danh” trong hồ sơ đăng ký nguyện vọng, áp lực từ quan niệm “trọng thầy hơn thợ”… là những vấn đề mà các cơ sở giáo dục này phải đối mặt trong mùa tuyển sinh 2017.

Chờ “lọt sàn” mới vào giáo dục nghề nghiệp

Việc Bộ LĐ-TB-XH tiếp nhận hơn 500 trường cao đẳng, trường nghề từ Bộ GD-ĐT nghĩa là phiếu đăng ký dự thi THPT quốc gia và xét tuyển đại học năm 2017 không có lựa chọn các trường cao đẳng, nghề ngoại trừ hệ thống ngành sư phạm. Trong khi, Bộ GD-ĐT tạo điều kiện cho các trường đại học tuyển sinh bằng cách không giới hạn nguyện vọng xét tuyển thì các trường cao đẳng, trường nghề sẽ gặp khó khi phải tự xoay sở tuyển sinh.

Đại diện của Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa cho biết, mùa tuyển sinh 2017 đã bắt đầu nhưng các trường cao đẳng cảm thấy chông chênh khi không còn thấy tên trong danh sách thí sinh đăng ký nguyện vọng của Bộ GD-ĐT bởi bộ này đã không còn quản lý. Hiện thông tin tuyển sinh của các trường có rồi nhưng để đến được với thí sinh là không phải dễ. Bộ GD-ĐT có hẳn một cổng thông tin tuyển sinh, trong khi Tổng cục Dạy nghề mới ban hành một cuốn Những điều cần biết về tuyển sinh cao đẳng, trung cấp năm 2017. Đây là thách thức lớn, đòi hỏi các trường phải năng động tìm cơ chế vận hành phù hợp. Nếu giữ lối tư duy ngồi chờ sinh viên, chắc chắn khó tồn tại.

Theo Thông tư 05/2017/TT-BLĐTBXH quy định về Quy chế tuyển sinh trình độ trung cấp, cao đẳng mà Bộ LĐ-TB-XH ban hành, các trường cao đẳng được phép tự chủ trong hoạt động tuyển sinh. Điều này có nghĩa là các trường được quyền xây dựng quy chế tuyển sinh với hình thức, chỉ tiêu cũng như số lượt tuyển sinh trong năm. Đây là điểm mới so với giai đoạn mà các trường còn thuộc quyền quản lý của Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, với nhiều trường, không phải cứ muốn tuyển sinh lúc nào cũng được vì còn ảnh hưởng tới việc áp dụng giáo trình, khung thời gian đào tạo, chưa kể những khó khăn khác do đặc thù ngành nghề, đối tượng tuyển sinh…

Chung nỗi lo về công tác tuyển sinh hệ cao đẳng, ThS Nguyễn Vân Trạm, Trưởng Phòng Quản lý đào tạo Trường đại học Xây dựng Miền Trung, cho hay: “Năm nay, trường tuyển 250 chỉ tiêu trình độ cao đẳng. Vì không có trong danh sách đăng ký nguyện vọng của Bộ GD-ĐT nên việc tuyển sinh cao đẳng năm nay thực hiện theo hồ sơ đăng ký dự tuyển độc lập theo quy định của hệ thống GDNN. Lợi thế của trường là đào tạo theo hệ thống tín chỉ nên khâu tuyển sinh được thực hiện liên tục trong năm. Tuy nhiên, với hình thức không giới hạn nguyện vọng xét tuyển vào đại học như năm nay thì nguồn tuyển vào hệ cao đẳng sẽ không còn nhiều”.

Những năm gần đây, tỉ lệ học sinh, sinh viên tốt nghiệp trường nghề có việc làm luôn ở mức cao; các trường nghề triển khai nhiều chính sách nhằm thu hút học sinh, như miễn giảm học phí, bắt tay với doanh nghiệp tìm kiếm đầu ra… Tuy cố gắng là vậy nhưng bởi quan niệm “trọng thầy hơn thợ” nên các trường nghề vẫn rất khó thu hút thí sinh. ThS Trần Khắc Lễ, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Nghề Phú Yên, băn khoăn: Khó khăn cũ còn đó, nay lại thêm áp lực mới, là “đầu vào” của các trường đại học được nới rộng nên chúng tôi lo lắng khó có thể giữ được số lượng đầu vào như ở mùa tuyển sinh hai năm gần đây.

Phải đảm bảo ra trường có việc làm để thu hút thí sinh

Hiện nội dung cuốn “Những điều cần biết về tuyển sinh cao đẳng, trung cấp năm 2017” được phát hành rộng rãi, trên website của Tổng cục Dạy nghề (Bộ LĐ-TB-XH). Thí sinh truy cập vào là có thể biết được trường nào đào tạo ngành nghề gì, ở đâu... Tuy nhiên, theo các trường, để thu hút được thí sinh thì ngoài việc chú trọng tuyên truyền, các trường cần chủ động nâng cao chất lượng đào tạo, chương trình đào tạo phải theo sát nhu cầu của doanh nghiệp để giải quyết việc làm cho sinh viên sau khi ra trường; tăng cường công tác giới thiệu việc làm cho sinh viên.

TS Trần Kim Quyên, Phó Hiệu trưởng Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa, chia sẻ: “Khi Bộ GĐ-ĐT đang nỗ lực “hút” thí sinh đại học thì những lợi thế của hệ thống cao đẳng - trường nghề không còn nhiều. Hơn nữa cái danh “cử nhân đại học” vẫn có sức hút quá lớn với thí sinh hiện nay”. Theo thầy Quyên, đây là thời điểm thách thức lớn, đòi hỏi các trường phải năng động. Nếu nhà trường ngồi chờ thì không tồn tại được mà phải đưa trường đến với thí sinh, tư vấn cho các em chọn ngành nghề mà xã hội cần. Nếu các trường không có trách nhiệm với người học và xa doanh nghiệp, đào tạo ra để học sinh, sinh viên thất nghiệp thì chắc chắn không tồn tại được.

Đồng ý với quan điểm này, BSCKII Bùi Trần Ngọc, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Y tế Phú Yên, nói: “Học cao đẳng, trung cấp ra phải có việc làm ngay thì mới thay đổi được cái nhìn của xã hội về GDNN. Từ đó, tuyển sinh mới thu hút. Muốn vậy, các trường phải tập trung vào chất lượng, từ giảng viên cho tới trang thiết bị thực hành phải được đầu tư”.

Theo đề án Đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN giai đoạn 2016-2020 (Bộ LĐ-TB-XH), GDNN cần đào tạo cho khoảng 12 triệu người, trong đó đào tạo mới trình độ cao đẳng, trung cấp cho khoảng 3,2 triệu người (trong đó 10% được đào tạo theo các nghề trọng điểm cấp độ quốc gia, khu vực ASEAN và quốc tế); đào tạo trình độ sơ cấp và đào tạo thường xuyên khoảng 8,8 triệu người. Do vậy đã đến lúc các ban, ngành chức năng phải giúp phụ huynh cũng như học sinh nhận thức rõ con đường vào đời không nhất thiết phải là đại học. Nếu đủ năng lực và đạo đức nghề nghiệp, các em có thể thành công và được xã hội đánh giá cao dù là tốt nghiệp cao đẳng hay trường nghề.

THÚY HẰNG