Nhân kỷ niệm 37 năm Ngày giải phóng huyện Sơn Hòa (24/3/1975 - 24/3/1012), sáng 23/3, UBND huyện Sơn Hòa cùng Đảng bộ và nhân dân xã Sơn Hội tổ chức lễ đón nhận Bằng Di tích cấp tỉnh “Trại an trí Trà Kê”.

Trà Kê thuộc thôn Tân Hội, xã Sơn Hội là vùng đồi núi có vị trí cách biệt với đồng bằng, năm 1940, được thực dân Pháp chọn xây dựng trại an trí nhưng thực chất là nhà tù để giam, cưỡng bức những nhà cách mạng yêu nước.

Tồn tại trong 5 năm (từ 1940-1945), Trại an trí Trà Kê đã giam cầm hàng trăm chiến sĩ cách mạng hoạt động trong Phong trào dân chủ 1930-1939 mà thực dân Pháp không có chứng cứ để buộc tội, bỏ tù; hoặc đối với những người tuy đã mãn hạn tù nhưng chúng cho là nguy hiểm nên không trả về quê quán. Những người bị giam tại đây luôn bị bọn thực dân Pháp hà hiếp, coi thường tính mạng và phẩm giá, nhưng với tinh thần kiên định cách mạng, các đồng chí trong tù đã nhiều lần đấu tranh quyết liệt buộc phía quản trại phải dần dần thay đổi cách đối xử, đáp ứng các yêu cầu về cải thiện sinh hoạt, lao động, chăm sóc sức khỏe cho người tù.

Sau sự kiện đảo chính ngày 9/3/1945, Nhật tuyên bố xóa bỏ quyền cai trị của Pháp. Nhân cơ hội đó các đồng chí trong trại đã tự tổ chức giải thoát, rời bỏ trại. Riêng đồng chí Đặng Sĩ Đối ở lại Sơn Hòa xây dựng cơ sở cách mạng, thành lập chi bộ đảng đầu tiên của huyện ở Tân Vinh (Sơn Hội) gồm 3 đồng chí: Đặng Sĩ Đối, Nguyễn Bình, Võ Châu. Sau đó, các đồng chí tiếp tục phát triển các cơ sở cách mạng ở Củng Sơn, Thạnh Hội và bắt liên lạc với Mặt trận Việt Minh tỉnh Phú Yên. Trong cách mạng tháng 8/1945, lực lượng khởi nghĩa ở địa phương đã phá bỏ trại giam và đồn Pháp ở Trà Kê.

KINH LUÂN