Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đầy gian khổ ác liệt, cùng với lực lượng Công an nhân dân cả nước, lực lượng An ninh Phú Yên đã lập nên nhiều chiến công xuất sắc, góp phần xứng đáng vào thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất tổ quốc. Một trong những chiến công đặc biệt xuất sắc của lực lượng An ninh Phú Yên là đã đấu tranh, triệt phá tổ chức gián điệp do tên Mười Lía cầm đầu dưới sự chỉ đạo tài tình, trí tuệ của An ninh Khu 5 và Ban An ninh tỉnh Phú Yên.
Lực lượng An ninh TP Tuy Hòa đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND. - Ảnh : T.LIỆU
Cuối năm 1962 đầu năm 1963, từ khi có Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị, Cách mạng miền Nam đã chuyển sang giai đoạn dùng bạo lực vũ trang để đấu tranh với địch bằng phương châm chiến lược “ hai chân, ba mũi giáp công”; đấu tranh với địch trên cả ba phương diện: Vũ trang, chính trị và binh vận. Sau phong trào Đồng khởi ở xã Hòa Thịnh năm 1960, phong trào đấu tranh chính trị ở các xã giáp ranh thị xã Tuy Hòa phát triển rất mạnh khiến bọn địch rất hoang mang. Cuối năm 1962, dưới sự chỉ đạo của Ban An ninh tỉnh Phú Yên, mũi công tác C6- ( tiền thân của Ban An ninh thị xã Tuy Hòa ) - bắt đầu móc nối, xây dựng cơ sở cách mạng trong lòng nội ô thị xã nhằm phát triển cơ sở cốt cán trong vùng địch nhằm phục vụ nhiệm vụ lâu dài của cách mạng theo phương thức “Hoa nở trong lòng”. Sau những lần đấu tranh chính trị, các đồng chí lãnh đạo mũi công tác C6 thấy nổi lên Tô Thị Nhạc ở Sơn Cẩm Thọ, xã Hòa Kiến. Nhạc là phụ nữ dáng người cao ráo, nhanh nhẹn, rất dũng cảm trong những lần đấu tranh với địch. Mỗi lần bị bọn lính dân vệ đánh đập trong các cuộc đấu tranh chính trị, Nhạc lại đến cơ sở đông y của vợ chồng Mười Lía khám bệnh, bốc thuốc. Khi được lãnh đạo mũi công tác C6 giao nhiệm vụ xây dựng cơ sở cách mạng trong lòng thị xã, Nhạc đã gặp Lê Thị Kim Đính, vợ bé của Phạm Lía, thường gọi là Mười Lía, quê ở Bình Định. Năm 1950, Lía xung phong gia nhập lực lượng vũ trang địa phương. Sau một số trận đánh ác liệt, Lía đào ngũ về nhà học nghề thuốc bắc. Hòa bình lập lại, Lía theo gia đình chuyển vào Nha Trang, Khánh Hòa, tiếp tục học nghề thuốc. Năm 1958, Lía tốt nghiệp đông y sĩ, lập nghiệp và có gia đình. Đầu năm 1961, do gia đình lục đục nên Lía cưới vợ bé là Lê Thị Kim Đính, một người phụ nữ có nhan sắc và chuyển gia đình ra Tuy Hòa, Phú Yên lập nghiệp. Từ việc xin thủ tục nhập cư và giấy phép hành nghề, vợ chồng Mười Lía đã bí mật hợp tác với cơ quan tình báo Mỹ để lấy tiền mua nhà, lập tiệm kinh doanh.
Từ khi gặp Lê Thị Kim Đính, Nhạc đã lọt vào tầm ngắm của vợ chồng Mười Lía. Qua nhiều lần tiếp xúc, khám chữa bệnh, bốc thuốc, Tô Thị Nhạc đã trở thành điệp viên không chính thức của tổ chức gián điệp này. Khi được tổ chức cách mạng gợi ý giao nhiệm vụ tìm cách móc nối với người tốt để xây dựng cơ sở trong lòng địch, thị Nhạc đã không ngần ngại giới thiệu Lê Thị Kim Đính cho các đồng chí lãnh đạo mũi công tác C6. Ban đầu Đính rất hăng hái, hoạt động hiệu quả nhằm tạo vỏ bọc chắc chắn, âm mưu chui sâu, leo cao vào hàng ngũ của ta. Tuy nhiên, những thông tin mà Đính nắm được từ thị Nhạc và qua những lần Nhạc đưa về Hòa Kiến gặp cán bộ cách mạng để cung cấp thông tin, thị Đính đều về cung cấp lại để Mười Lía báo cho tổ chức gián điệp Mỹ.
Trong thời gian tổ chức gián điệp này hoạt động, phong trào cách mạng ở xã Hòa Kiến gặp rất nhiều khó khăn. Cơ sở ta thường xuyên bị bọn địch phục kích đánh. Mỗi lần thị Nhạc và thị Đính đến gặp các cơ sở của ta ở Hòa Kiến để cung cấp thông tin thì vài phút sau bọn địch lại ập vào xóm. Nhiều cán bộ cơ sở và du kích xã phải băng đồng chạy thoát về núi Hóc Kèo thoát thân. Sau những lần địch phục kích hụt, bà con và chính quyền địa phương bắt đầu sinh nghi. Từ những thông tin do An ninh khu 5 cung cấp, Ban An ninh tỉnh đã giao Ban An ninh thị xã Tuy Hòa điều tra, xác minh, lập kế hoạch triệt phá tổ chức gián điệp nguy hiểm này. Một kế hoạch phá án hết sức hoàn hảo đã nhanh chóng được vạch ra.
Sau khi xác minh, thu thập đầy đủ chứng cứ, Ban An ninh tỉnh Phú Yên đã cử đồng chí Nguyễn Anh Hào (Năm An) - Ủy viên Ban An ninh tỉnh trực tiếp chỉ đạo phá án. Mười Lía là tên gián điệp cáo già nên đấu tranh với hắn cần phải hết sức khéo léo, mưu lược. Bằng biện pháp “Tương kế, tựu kế”, “Điệu hổ ly sơn”, lãnh đạo Ban An ninh thị xã đã gửi cho vợ chồng Mười Lía một bức thư với nội dung nhấn mạnh: Trong thời gian tới, lực lượng cách mạng sẽ có một trận đánh lớn nên trước mắt cần phải nuôi giấu một số lãnh đạo cấp cao cả về chính trị và quân sự để tìm hiểu, nắm tình hình địch. Đồng thời tổ chức bàn giao nhiệm vụ giữa hai đồng chí Bí thư Thị ủy Tuy Hòa, trong đó trao đổi nhiều công việc quan trọng. Vì vậy yêu cầu vợ chồng Mười Lía phải có mặt. Địa điểm và thời gian, thị Nhạc sẽ hướng dẫn cụ thể sau. Đây là bức thư để thăm dò nhằm đánh lừa đối phương trong nghệ thuật phản gián của lực lượng An ninh. Nhận được thư của đồng chí Bí thư Thị ủy, cả ba tên đều khấp khởi mừng thầm. Khi việc thử thách đã đến độ chín muồi, đồng chí Ba Diệu - Bí thư Thị ủy viết tiếp một bức thư, nội dung hết sức ngắn gọn, vo lại chỉ bằng hạt bắp. Để tạo niềm tin với thị Nhạc, đồng chí Bí thư Thị ủy giả vờ dặn đi dặn lại rằng trên đường chuyển thư nếu xảy ra bất trắc thì dù phải hy sinh cũng phải thủ tiêu cho bằng được, tuyệt đối không để lọt vào tay địch. Nhận được thư, bọn chúng liền hồ hởi đến địa điểm gặp và chắc mẩm lần này sẽ nắm được nhiều tin tức quan trọng mà không hề biết rằng một cái bẫy lớn đang giăng chúng.
Trước khi bố trí bắt tổ gián điệp, dưới sự chỉ đạo của đồng chí Năm An, Ban An ninh tỉnh đã kiểm tra, quan sát địa bàn, bố trí lực lượng, mai phục ém quân kỹ lưỡng. Vào một buổi sáng trung tuần tháng 4/1965, Tô Thị Nhạc và vợ chồng Mười Lía đi trên ba chiếc xe đạp đến điểm hẹn. Thị Nhạc hăng hái dẫn đường. Khi cả nhóm đến nơi thì trước mặt, sau lưng đều có các chiến sĩ An ninh vũ trang khép dần lại như hai gọng kìm. Đến khi bọn chúng chạm mặt các chiến sĩ An ninh vũ trang, ba tên đều dừng lại ngơ ngác, chân tay bủn rủn, mặt mày tái nhợt. Thay mặt lực lượng An ninh vũ trang, đồng chí Lê Trọng Bình đã công bố lệnh của Ủy ban Mặt trận dân tộc giải phóng tỉnh Phú Yên bắt cả ba tên với tội danh làm gián điệp cho Mỹ, bán nước hại dân. Cả ba tên phải cúi đầu nhận tội.
Tại một địa điểm bí mật trong vùng căn cứ cách mạng, bằng những biện pháp nghiệp vụ mềm dẻo và sáng tạo, sau 10 ngày khai thác, cả ba tên đều cung khai đầy đủ tội lỗi của mình trước chính quyền cách mạng. Trung tuần tháng 6 năm 1965, Tỉnh ủy chỉ đạo cho Huyện ủy Tuy Hòa II và C6 phối hợp mở phiên tòa công khai xét xử toán gián điệp này và bọn chúng đã phải chịu một bản án nghiêm khắc nhất. Tổ chức gián điệp do Mười Lía cầm đầu bị triệt phá đã tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào đấu tranh cách mạng trên địa bàn phía tây thị xã Tuy Hòa, bảo vệ vững chắc vùng căn cứ lõm có vị trí chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và dân thị xã Tuy Hòa anh hùng.
KIM PHƯỢNG
(Ghi theo lời kể của đồng chí Trần Tử Minh –
Nguyên Trưởng ban An ninh thị xã Tuy Hòa)
