Sau Tết Nguyên đán 1975, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân Phú Yên hồ hởi bắt tay vào chiến dịch. Ngày 10/3/1975, tiếng súng tiến công địch trên mọi chiến trường đã vào cuộc. Về phía địch, ngày 13/3/1975, TX Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) bị thất thủ. Mặt trận Tây Nguyên thất thủ, tổng thống ngụy Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu ra lệnh rút bỏ Tây Nguyên về cố thủ các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ bằng cuộc di tản chiến lược (thực chất là tháo chạy) xuống Phú Yên theo liên tỉnh lộ số 7 cũ. Khi chạy đến Ngân Điền, huyện Sơn Hòa do đoạn từ Ngân Điền đến đèo Dinh Ông bị quân dân ta đào phá, bố phòng làm chủ từ lâu nên địch bỏ ý định chạy theo đường số 7. Chúng chạy xuống Thạnh Hội, bắc cầu phao sang sông Nhau chạy xuống Hòn Kén, theo đường số 5 chạy về Phú Lâm - Đông Tác (huyện Tuy Hòa I).
Đồng chí Võ Chí Công (giữa) Bí thư Khu ủy 5; đồng chí Bùi Hồng Thái (phải), Phó Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa; đồng chí Cao Kỳ Trí (Xuân Diệu - trái), Phó Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên họp ngày 25/3 tại P318 nhận mệnh lệnh “Hành quân như thần tốc, thắng giặc như chẻ tre” - Ảnh: T.LIỆU
Phát hiện được ý đồ của địch, Ban Chỉ huy tiền phương đã linh hoạt chỉ đạo các đơn vị vũ trang tập trung binh hỏa lực với sự hỗ trợ đắc lực của các tầng lớp nhân dân đã phục kích, truy kích đánh tiêu diệt phần lớn đội hình di tản (chạy trốn) của địch, lập nên “Chiến công đường 5 lịch sử” giải phóng hoàn toàn huyện Sơn Hòa vào chiều 24/3/1975, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước tiến nhanh theo mệnh lệnh của Đại tướng tư lệnh quân đội nhân dân Việt Nam Võ Nguyên Giáp “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa”…
Từ lúc nhận được mệnh lệnh của Quân ủy Trung ương, Bộ Chỉ huy tiền phương quyết định đặt tên chiến dịch giải phóng miền Nam là chiến dịch “Hồ Chí Minh lịch sử” (sau ngày 19/4/1975) đưa tốc độ hành quân của quân giải phóng nhanh như sóng trào bão cuốn… Ở chiến trường Phú Yên sau chiến dịch đường 5 kết thúc. Ngày 24/3/1975, Thường trực Tỉnh ủy nhận được điện hỏa tốc của đồng chí Võ Chí Công, Bí thư Khu ủy 5, triệu tập họp khẩn cấp để nhận lệnh bổ sung, địa điểm tại P318. Sau khi xin ý kiến anh Chín Cao, Bí thư Tỉnh ủy (đang ở chiến trường Tuy Hòa I), nhất trí cử anh Ba Diệu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy đi dự cuộc họp này. Cùng về dự cuộc họp này có anh Năm Thái, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Khánh Hòa. Sau khi truyền đạt mệnh lệnh bổ sung của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương trong đó có cụm từ “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa”, bởi chần chờ, do dự là có tội với Tổ quốc với nhân dân.
Ngày 27/3/1975, Thường trực Tỉnh ủy triệu tập và chủ trì cuộc họp khẩn cấp với lãnh đạo các huyện, thị xã, đồng chí Năm Phổ (Nguyễn Hồng Châu), Ủy viên Thường vụ Khu ủy 5, trực tiếp phổ biến nhiệm vụ mới của chiến dịch. Trong đó mọi nhiệm vụ phải được triển khai thực hiện theo tư tưởng “Thần tốc và táo bạo hơn nữa”; nghĩa là công tác chiến đấu và phục vụ chiến đấu ở Phú Yên phải đạt mục tiêu “Hành quân như thần tốc, thắng giặc như chẻ tre”. Theo tinh thần đó cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Phú Yên nhất tề vùng lên. Đến cuối ngày 29/3, ta hoàn tất việc tháo gỡ hết bom, mìn, cạm bẫy bố phòng ở các khu tử địa từ vùng hậu cứ kháng chiến đến khu căn cứ lõm trong vùng địch kiểm soát, sẵn sàng đón phối hợp với lực lượng đại quân Sư đoàn 320 tiến về giải phóng TX Tuy Hòa.
Đến cuối ngày 30/3/1975, toàn huyện Đồng Xuân và các xã phía tây đường quốc lộ 1A thuộc huyện Tuy An được giải phóng, Ủy ban quân quản các xã, các huyện được thành lập. Rạng sáng 1/4/1975, lực lượng vũ trang và nhân dân TX Tuy Hòa phối hợp với bộ đội chủ lực Sư đoàn 320 quân giải phóng, rầm rộ tiến đánh trung tâm TX Tuy Hòa. Bọn ngụy quân, ngụy quyền hoảng hốt tháo chạy tán loạn. 11g ngày 1/4/1975, TX Tuy Hòa (nay là TP Tuy Hòa) được hoàn toàn giải phóng, toàn tỉnh Phú Yên được hoàn toàn giải phóng.
Ngày 1/4/1975 mãi mãi đi vào lịch sử, mãi mãi được khắc sâu vào đáy lòng của cán bộ đảng viên và nhân dân Phú Yên anh hùng.
TRẦN TỬ MINH
