Vẫn rạng ngời và bất biến qua dâu bể thời gian về tầm cao văn hóa Việt và lòng nhân nghĩa Việt. Câu chuyện chiều cuối năm của tác giả Kỳ Duyên đầy ắp tính nhân văn cao cả về cuộc hội ngộ không hẹn trước của hai con người một thời là kẻ thù. Câu chuyện tỏa sáng lòng nhân ái của người Việt
Có một câu chuyện của một con người bé nhỏ, diễn ra vào thời khắc những tháng cuối năm 2010, đã khiến con tim của những ai được chứng kiến vô cùng xúc động. Xúc động vì vẻ đẹp những giá trị tinh thần nhân văn ở nơi con người ấy.
Đó là ông Vũ Minh Tằng, một chiến sĩ cách mạng bị lao tù tại đảo Phú Quốc, vừa có chuyến vi hành trở lại nơi đây, để gặp lại Bảy Nhu, nguyên thượng sĩ, cai ngục tại nhà tù Phú Quốc năm xưa, một cai ngục được mệnh danh là “ác quỷ”. Bảy Nhu đã từng đích thân bẻ gãy cả 9 cái răng của ông Tằng, bắt ông nuốt cả răng và máu, đập vỡ đầu gối và dùng đinh sắt dài hàng chục centimet đóng vào đó, bắt ông vê cơm lẫn phân và máu để ăn...
Số phận khốc liệt đã cho họ gặp mặt ở cả hai thì: quá khứ và hiện tại. Quá khứ là người tù cộng sản kiên trung và cai ngục tàn ác. Hiện tại là hai công dân chung sống dưới bầu trời Tổ quốc. Quá khứ là tuổi trẻ đầy niềm tin và lý tưởng yêu nước, trực diện với tuổi trẻ cuồng ngông của thân phận tay sai. Hiện tại là cả hai con người tóc đã bạc, da đã mồi, đều đứng ở bên kia dốc cuộc đời để ngẫm nghĩ về lẽ nhân sinh của kiếp người.
Quá khứ, người kia là nỗi kinh hoàng của người này. Hiện tại, người này là nỗi kinh hoàng của người kia. Quá khứ, ngục tù là cuộc sống đày ải của người này. Hiện tại, cuộc sống tự do giữa đồng loại mới là sự đày ải của người kia. Người này, thân thể ốm đau. Người kia, tinh thần đau ốm, chết chưa tới mà sống cũng dở...
Sự gặp lại của hai số phận khốc liệt ấy, có cây cầu nối là những tấm lòng. Có lẽ, trong sâu xa của những tấm lòng ấy, muốn thấy được sự hòa giải, sự thứ tha, để mỗi người trong cuộc gặp gỡ bất đắc dĩ của quá khứ, cuối cùng tìm thấy được sự bình yên trong hiện tại, sau rất nhiều đêm dài mất ngủ. Người này vì những vết thương cơ thể bị tra tấn tàn khốc và người kia vì những cơn đau hãi sợ với lương tâm.
Đương nhiên, sự hòa giải và tha thứ không thể đến ngay. Vì nỗi căm hận quả thật khó có gì so sánh, nếu ta biết được, những ngày xưa ấy, người chiến sĩ cách mạng Vũ Minh Tằng, đã từng lén bới phân của chính mình, tìm lại được 8 cái răng và những chiếc răng ấy cùng ông suốt cuộc sống ngục tù, cho đến khi ông được trao trả sau Hiệp định Paris. Những chiếc răng luôn nhắc ông nỗi đau và nỗi hận thấu tim.
Ông Tằng đã rít lên và đã muốn đập chết kẻ tử thù ngay khi gặp lại. Thế nhưng, trực diện với ông giờ đây, bất ngờ, chỉ là sự thảm hại, sự cô độc, sự già nua và yếm thế. Và cái hình ảnh ấn tượng nhất với ông là kẻ tử thù ấy chìa ra cánh tay nhăn nheo, đầy những vết đồi mồi “Tôi đây, ông đánh bao nhiêu thì cứ đánh”. Cái sự bất lực của Bảy Nhu đã khiến ông Tằng trở nên... bất lực!
Không biết hai kẻ thù ấy đã nói với nhau những gì? Có lẽ chỉ những con sóng biển xanh và trời xanh Phú Quốc là nghe được. Chỉ biết cuối cùng, thật bất ngờ, ông Vũ Minh Tằng đột ngột rút ví tặng ông Bảy Nhu một ít tiền (phụ cấp bệnh binh): “Tôi có mấy đồng, để bác mua thêm một chén thuốc dưỡng bệnh. Đời tôi với bác bây giờ có sống được cũng chỉ là nhờ thuốc thang mà thôi”.
Chỉ biết, sau câu nói ấy, cả hai người đàn ông, người này 70, người kia 83 tuổi, đều khóc.
Sau tiếng khóc, tâm hồn họ bình yên... cho dù, người này là đỉnh trời và người kia là đáy vực (mượn ý của nhà báo Đỗ Doãn Hoàng).
Họ, người này cuối cùng đã thứ tha cho người kia. Tôi bỗng tin, đêm đó, sẽ là đêm bình yên đầu tiên của Bảy Nhu trong những ngày còn lại của cuộc đời.
Khi tâm hồn con người ta bình yên, ấy là sự góp phần cho xã hội bình yên.
KỲ DUYÊN
