Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội dành cả ngày 27/5 để thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật BHXH (sửa đổi).

Các đại biểu cho rằng quy định về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc quy định tại Điều 3 đã bổ sung trường hợp được xác định là người lao động nhưng hai bên không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm, có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên. Quy định này nếu đánh giá về bản chất là phù hợp với quy định về hợp đồng lao động được quy định tại Bộ luật Lao động.

Tuy nhiên, xét về hình thức hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản đối với loại hợp đồng có thời hạn từ 1 tháng trở lên và đảm bảo các nội dung cơ bản theo quy định của Bộ luật Lao động. Vì vậy, nếu đã xác định là tồn tại quan hệ lao động và hai bên chưa thực hiện đúng theo quy định của pháp luật lao động thì phải có sự điều chỉnh kịp thời.

Các đại biểu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, đánh giá bổ sung một đối tượng được mở rộng trong quy định của Luật BHXH, đó là lao động không trọn thời gian, ví dụ như lao động xe công nghệ.

Thảo luận về vấn đề dự thảo luật đã mở rộng thêm một số đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người điều hành HTX, liên hiệp HTX không hưởng lương…, các đại biểu cho biết, quy định như trong dự thảo luật thì các đối tượng trên sẽ phải gánh hai vai, vừa là người lao động, vừa là người sử dụng lao động và phải đóng tổng mức 25%.

Cũng trong phiên thảo luận ngày 27/5, nhiều đại biểu tiếp tục thể hiện sự quan tâm đối với quy định hưởng BHXH một lần. Cho rằng các phương án Chính phủ trình đều chưa phải là phương án tối ưu, chưa giải quyết được triệt để tình trạng hưởng BHXH một lần, song nhiều ý kiến đồng tình với quy định tại phương án 1.

Theo đó, người lao động tham gia BHXH trước khi luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm và có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần như quy định hiện hành. Người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định này.

Nhấn mạnh đến mục tiêu của Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, các đại biểu phân tích: Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, đến tháng 4/2024, số người nghỉ việc hưởng BHXH một lần cao nhất từ trước đến nay. Dự báo nếu theo đà này, đến năm 2024 có khoảng 1,4 triệu người hưởng BHXH một lần. Giai đoạn 2016- 2021, trung bình mỗi năm chỉ có hơn 700.000 người và riêng năm 2022 có gần 900.000 người hưởng BHXH một lần. Trong khi mục tiêu của Nghị quyết 28 đặt ra là tỉ lệ bao phủ đạt 45% lực lượng lao động trong độ tuổi vào năm 2025 và bảo hiểm thất nghiệp đạt 35%.

Theo các đại biểu, phương án 1 cơ bản đảm bảo tính kế thừa quy định hiện hành, không gây xáo trộn trong xã hội, hạn chế được tình trạng một bộ phận người tham gia BHXH có nhiều lần hưởng BHXH một lần thời gian qua; có hướng tới việc khi có việc làm, có thu nhập thì sẽ tham gia BHXH để tích lũy cho tương lai khi về già. Song, nếu chọn phương án 1 thì cần có giải pháp khắc phục các hạn chế đã nêu và về lâu dài cần có định hướng truyền thông tham gia BHXH để hướng đến chế độ an sinh bền vững cho người lao động…

BTV (tổng hợp)