Trong tác phẩm Hồ Chí Minh - Tinh hoa và khí phách của dân tộc, Thủ tướng Phạm Văn Ðồng khẳng định “Hồ Chí Minh đã làm gương mẫu để xây dựng Ðảng. Tấm gương của lãnh tụ được sự hưởng ứng tự nguyện và nhiệt tình của toàn Ðảng, đã tạo nên khuôn phép chặt chẽ và thiêng liêng, để lại truyền thống tốt đẹp về Ðảng và sự lãnh đạo của Ðảng”.

Tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (Hà Nội), là tác phẩm điêu khắc có giá trị đặc biệt để tôn vinh người lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Ảnh: MINH NGUYỆT

Ngay từ ngày thành lập Ðảng và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc xây dựng và chỉnh đốn Ðảng.

Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Bác nhấn mạnh: “Một Ðảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Ðảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”.

Tôn trọng quy luật khách quan

Tự nhìn nhận mình, tự rút ra những vấn đề tốt, xấu qua từng giai đoạn để sửa chữa, làm cho mình hoàn thiện, tốt hơn nữa, đó là quy luật phát triển khách quan của mỗi cá nhân, tổ chức. Một đảng cầm quyền mà không tự soi xét, chỉnh đốn rất dễ xảy ra tình trạng quyền lực bị tha hóa.

Ngay sau Cách mạng Tháng Mười, xây dựng nên nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới, lãnh tụ V.I.Lênin đã chỉ ra Ðảng Cộng sản Nga đang có 3 kẻ thù “bên trong” phá hoại. Ðó là tính kiêu ngạo cộng sản chủ nghĩa, nạn thất học và nạn hối lộ.

Tình hình kinh tế - xã hội rối ren sau cách mạng cộng với căn bệnh “bên trong” của Ðảng đã làm cho quần chúng bất bình. Thanh đảng là liều thuốc để Ðảng hồi sinh trong tình trạng nguy cấp đó. Thanh đảng là “một công tác nghiêm chỉnh và vô cùng quan trọng”, nhằm đấu tranh để giữ cho Ðảng không đi chệch con đường cách mạng, để Ðảng xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp cách mạng và của quần chúng.

Lênin đã viết: “Phải biết lắng nghe và chọn lọc những ý kiến xây dựng của quần chúng. Ðối với việc đánh giá người và gạt bỏ những “kẻ chui vào Ðảng”, bọn “làm quan”, bọn đã bị “quan liêu hóa” thì những lời chỉ dẫn của quần chúng vô sản ngoài Ðảng và trong nhiều trường hợp có những lời chỉ dẫn của quần chúng nông dân ngoài Ðảng nữa là rất quý báu”.

Lịch sử tư tưởng phương Ðông cũng đặc biệt đề cao tinh thần tự mình soi xét qua công thức “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Người có chí lớn trước tiên phải biết tu dưỡng bản thân. Và cách ứng xử “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, muôn sự xảy ra, đều phải xem xét lại bản thân mình trước.

Xuất thân trong một gia đình có truyền thống Nho học, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình tiếp thu các tư tưởng cách mạng đã luôn có sự kế thừa, phát huy những giá trị tinh hoa tư tưởng phương Ðông. Là người sáng lập và rèn luyện Ðảng, trải qua quá trình cách mạng giành độc lập và trở thành Ðảng cầm quyền, Người ý thức rất rõ vai trò của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, làm cho Ðảng trong sạch, vững mạnh, là nhiệm vụ then chốt, có vị trí đặc biệt quan trọng, xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo đất nước. Ðó là công việc tất yếu, theo đúng quy luật khách quan.

Ðề cao đạo đức cách mạng để xây dựng, chỉnh đốn Ðảng

Tháng 10/1947, trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, lần đầu tiên Người dùng cụm từ “việc chỉnh đốn Ðảng”, xác định 12 chuẩn mực về tư cách của đảng chân chính cách mạng. Người nhắc nhở: “Muốn cho Ðảng được vững bền; Mười hai điều đó chớ quên điều nào”; nêu rõ phận sự của người đảng viên và cán bộ là: “Trọng lợi ích của Ðảng hơn hết... lợi ích của cá nhân nhất định phải phục tùng lợi ích của Ðảng. Lợi ích của mỗi bộ phận nhất định phải phục tùng lợi ích của toàn thể. Lợi ích tạm thời nhất định phải phục tùng lợi ích lâu dài”; phải rèn luyện đạo đức cách mạng - nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm.

Hát múa ca ngợi Ðảng và Bác tại Ðại hội đại biểu Ðảng bộ tỉnh Phú Yên lần thứ XVII. Ảnh: MINH NGUYỆT

Về tự phê bình và phê bình, Người chỉ rõ: “Mục đích phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn. Cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ”. Người khẳng định: “Chủ nghĩa cá nhân là như một thứ vi trùng rất độc, do nó mà sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm”; vì vậy Người yêu cầu trong chỉnh đốn Ðảng phải kiên quyết chống lại “bệnh cá nhân”.

Tháng 5/1952, tại lớp chỉnh huấn đầu tiên của trung ương, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định: “Mục đích chỉnh Ðảng là nâng cao tư tưởng và trình độ chính trị của đảng viên và cán bộ, làm cho đảng viên và cán bộ theo đúng quan điểm và lập trường vô sản”. Người nhấn mạnh: “Nhưng vì điều kiện khó khăn, mà số đông cán bộ và đảng viên chưa được huấn luyện hẳn hoi cho nên tư tưởng và trình độ chính trị còn thấp kém và lệch lạc. Ðiều đó tỏ rõ ra ở mỗi khuyết điểm như: không nắm vững chính sách trường kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh; không phân biệt rõ ràng bạn và địch, bệnh quan liêu, công thần và nạn tham ô hủ hóa khá nặng...”.

Năm 1969, trong tác phẩm cuối cùng của mình Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, Người nhấn mạnh: “Ðạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

Trong Di chúc để lại trước khi đi xa, Người cũng đề ra những yêu cầu cơ bản về đạo đức của cán bộ, đảng viên và yêu cầu xuất phát từ bản chất cách mạng của Ðảng, từ mối quan hệ máu thịt giữa Ðảng với Nhân dân: “Ðảng ta là một Ðảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Ðảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân”.

Nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của Ðảng

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng có vai trò đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa sống còn đối với Ðảng và chế độ, luôn được Ðảng ta xác định là nhiệm vụ then chốt, thường xuyên, liên tục, xuyên suốt các thời kỳ cách mạng.

Hát múa về Ðảng và Bác Hồ ở một chương trình nghệ thuật. Ảnh: MINH NGUYỆT

Trong điều kiện xây dựng CNXH ở miền Bắc sau năm 1954 - một sự nghiệp cách mạng chưa có tiền lệ - Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải thường xuyên xây dựng, chỉnh đốn Ðảng vững mạnh toàn diện.

Mùa xuân năm 1961, Ðảng ta mở cuộc chỉnh huấn với mục đích là xây dựng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân lao động tinh thần tập thể XHCN, hiểu rõ nhiệm vụ sản xuất và tiết kiệm trong giai đoạn mới; phê phán chủ nghĩa cá nhân, tham ô, lãng phí, tác phong quan liêu, mệnh lệnh, bảo thủ, rụt rè.

Sau đó, Bộ Chính trị tiếp tục có Chỉ thị về cuộc vận động chỉnh huấn mùa xuân năm 1965, nhằm nâng cao ý chí phấn đấu, ý thức tổ chức và kỷ luật của giai cấp công nhân để bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng, khắc phục những tư tưởng lệch lạc, phê phán những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân.

Từ khi bước vào công cuộc đổi mới, Ðảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Ðảng. Chỉ tính riêng trong các nhiệm kỳ đại hội gần đây, ngay từ đầu mỗi nhiệm kỳ, qua các Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, XII, XIII đều ban hành các nghị quyết, kết luận, quy định hết sức quan trọng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng; lần sau sâu sắc, toàn diện và cụ thể, rõ ràng hơn so với lần trước.

Trước yêu cầu mới, Ðại hội XIII của Ðảng đã phát triển thành tố “Tăng cường xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh” của Ðại hội XII thành “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Ðảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”.

Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII đã ban hành Kết luận 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Ðảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Ðặc biệt, việc thành lập, bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã tạo sự chuyển biến tích cực, rõ nét trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, được Nhân dân tin tưởng, ủng hộ, góp phần rất quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế sâu rộng của đất nước.

Trong suốt lịch sử 94 năm, Ðảng ta đã lãnh đạo Nhân dân vượt qua mọi khó khăn, thách thức tạo nên những mốc son chói lọi trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng Tổ quốc Việt Nam XHCN. Dưới sự lãnh đạo của Ðảng, chưa bao giờ đất nước có được cơ đồ, tiềm lực và vị thế chính trị như ngày hôm nay.

Có được thành quả vĩ đại đó chính là Ðảng ta luôn quán triệt tư tưởng của Người về xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, coi đó là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng, xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo cách mạng để Ðảng thực sự trong sạch, vững mạnh, đáp ứng ngày càng cao trước tình hình và nhiệm vụ mới.

HUYỀN TRÂN