LTS: Trong phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thủy lợi mới đây, ĐBQH tỉnh Phú Yên Nguyễn Hồng Vân đã có ý kiến phát biểu thảo luận. Báo Phú Yên trích đăng phát biểu trên.
Tôi thống nhất với tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra dự án Luật Thủy lợi của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường của Quốc hội. Sau đây, tôi có một số ý kiến góp ý về dự án Luật Thủy lợi.
Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh (Điều 1)
Tôi thống nhất với quy định của dự thảo luật tại Điều 1, tuy nhiên tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm quy định về “khai thác các công trình thủy lợi” cho đầy đủ và phù hợp với thực tế.
Hiện nay, có trường hợp một hồ thủy lợi được sử dụng nhiều loại hình dịch vụ khác nhau như: phục vụ thủy điện, dịch vụ du lịch, nuôi trồng thủy sản… Cùng một công trình hồ thủy lợi nhưng lại điều chỉnh bởi nhiều luật khác nhau, khó vận dụng thực hiện và có thể dẫn đến tình trạng lách luật.
Thứ hai, về các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 8)
Tại khoản 3 quy định nghiêm cấm “phá hoại công trình thủy lợi”; khoản 6 quy định cấm “cản trở việc kiểm tra các hoạt động khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi”; khoản 7 quy định cấm “chống đối, cản trở hoặc không chấp hành quyết định của cơ quan hoặc người có thẩm quyền đối với việc huy động nhân lực, vật tư, phương tiện phục vụ ứng phó khẩn cấp công trình thủy lợi khi xảy ra tình huống thiên tai”. Tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, thiết kế lại cho phù hợp hơn, vì những quy định nghiêm cấm nói trên đã được luật hóa trong Bộ luật Hình sự.
Thứ ba, điều tra cơ bản thủy lợi (Điều 9)
Tôi thống nhất với quy định của dự thảo luật, tuy nhiên tôi đề nghị Ban soạn thảo bổ sung thêm “quy định về trồng rừng đầu nguồn và trồng rừng thay thế” để đảm bảo “sinh thủy” phục vụ các công trình thủy lợi và điều hòa khí hậu, môi trường, đa dạng sinh học, nếu không một thời gian nữa các công trình thủy lợi sẽ không còn nước để vận hành.
Thứ tư, về vận hành đập (Điều 28)
Điểm d khoản 1 Điều 28 quy định chủ đập, đơn vị quản lý đập có trách nhiệm “trước khi vận hành xả lũ phải thông báo tới chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan theo quy định”.
Thực tế trong thời gian qua, nhiều hồ thủy điện xả lũ mà không thông báo hoặc thông báo không kịp thời đến cơ quan có thẩm quyền (hoặc người có thẩm quyền), góp phần gây ra nhiều thiệt hại về con người, vật chất, tài sản của Nhà nước và nhân dân. Đơn cử như trong khoảng thời gian cuối tháng 10 và đầu tháng 11 vừa qua, thủy điện An Khê - Kanak xả lũ về sông Ba (có thời điểm lên đến 10.000m3/s) đã góp phần gây thiệt hại vùng hạ du Phú Yên nhưng lãnh đạo tỉnh này không biết. Tôi cho rằng sở dĩ có việc xả lũ “tùy tiện” trong thời gian qua là vì chúng ta “chưa có chế tài đủ mạnh” trong vận hành đập, mặc dù Thủ tướng Chính Phủ đã ban hành văn bản vận hành liên hồ chứa trên sông Ba. Do đó, tôi đề nghị bổ sung quy định về chế tài vào dự thảo luật này.
Thứ năm, tại Điều 67 quy định tổ chức, cá nhân trực tiếp sử dụng dịch vụ thủy lợi có rất nhiều trách nhiệm, trong đó có trách nhiệm tham gia xây dựng kế hoạch khai thác và phương án bảo vệ công trình thủy lợi, có trách nhiệm bảo vệ công trình thủy lợi trong phạm vi sử dụng, bảo vệ chất lượng nước trong phạm vi công trình thủy lợi (khoản 3) và có trách nhiệm tham gia ứng cứu, khắc phục khi công trình thủy lợi xảy ra sự cố, bảo vệ môi trường nước trong công trình thủy lợi (khoản 4).
Tuy nhiên, quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trực tiếp khai thác công trình thủy lợi tại Điều 65 lại không quy định tổ chức, cá nhân trực tiếp khai thác công trình thủy lợi phải đền bù như thế nào khi thực hiện không đúng, không đầy đủ những thỏa thuận về các dịch vụ trong hợp đồng, như vậy sẽ không công bằng giữa người cung cấp dịch vụ và người hưởng dịch vụ. Ngoài ra, tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của tổ chức, cá nhân trực tiếp khai thác công trình thủy lợi trong một số trường hợp như: mùa hạn không cung cấp được nước tưới dẫn đến hạn hán (tích nước để sử dụng quyền lợi riêng), mùa mưa thì xả lũ góp phần làm thiệt hại cho vùng hạ du… có như vậy mới công bằng.
