Sáng 18/11, Quốc hội đã nghe ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp (DTSĐHP) năm 1992, Trưởng Ban biên tập Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến ĐBQH thảo luận ở tổ và hội trường và chỉnh lý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và Dự thảo Nghị quyết về việc thi hành Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi năm 2013).
Sau khi báo cáo giải trình, Ủy ban DTSĐHP đề nghị các ĐBQH nghiên cứu, sửa trực tiếp vào các điều khoản của dự thảo sửa đổi Hiến pháp; đồng thời cho ý kiến về một số nội dung của dự thảo được thể hiện trong phiếu xin ý kiến gửi ĐBQH. Trên cơ sở ý kiến của các ĐBQH, Ủy ban DTSĐHP sẽ tiếp tục nghiên cứu, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo với mong muốn có bản dự thảo Hiến pháp với chất lượng tốt nhất, phản ánh được ý chí, nguyện vọng của nhân dân, trình Quốc hội xem xét, thông qua vào ngày 28/11 tới trước khi Quốc hội bế mạc.
Không quy định nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự trong Hiến pháp
Báo cáo tiếp thu, giải trình cho thấy, về sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (Điều 4), tuyệt đại đa số ý kiến tán thành với quy định tại điều này. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị chỉnh lý lại về câu chữ, cách thể hiện; có ý kiến đề nghị thay quy định Đảng “chịu trách nhiệm về những quyết định của mình” bằng quy định Đảng “chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình”. Ủy ban DTSĐHP thấy rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội thì Đảng phải chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình. Nhưng quy định Đảng “chịu trách nhiệm về những quyết định của mình” như dự thảo là cụ thể và rõ hơn trách nhiệm của Đảng trước nhân dân và dân tộc. Vì vậy, đề nghị Quốc hội cho giữ nội dung này như đã thể hiện trong dự thảo.
Về Quốc kỳ (Điều 13), có ý kiến đề nghị quy định cụ thể kích thước, vị trí của ngôi sao trên Quốc kỳ; đề nghị bổ sung một số biểu trưng quốc gia khác vào điều này. Ủy ban DTSĐHP nhận thấy, các biểu trưng quy định tại Điều 13 là những biểu tượng mang tính quốc gia, có tính lịch sử, đã được quy định và sử dụng ổn định từ Hiến pháp năm 1946 đến nay. Do vậy, đề nghị Quốc hội cho tiếp tục kế thừa quy định này của các Hiến pháp mà không bổ sung một số biểu trưng quốc gia khác. Đồng thời, để bảo đảm tính ổn định lâu dài, Hiến pháp chỉ quy định có tính khái quát và cơ bản, còn các chi tiết cụ thể về kích thước, vị trí của ngôi sao trên quốc kỳ sẽ được xem xét để mô tả và quy định trong các văn bản khác.
Về nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự (Điều 45), nhiều ý kiến đề nghị trong Hiến pháp chỉ quy định về nghĩa vụ quân sự mà không nên quy định về nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự. Ủy ban DTSĐHP tán thành với ý kiến nêu trên và nhận thấy, việc quy định về nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự là yêu cầu thực tiễn nhưng Hiến pháp chỉ nên quy định về nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ cơ bản, thiêng liêng của mỗi công dân. Việc thực hiện nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự là nội dung mới, sẽ được xem xét, nghiên cứu khi sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về nghĩa vụ quân sự. Do đó, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban DTSĐHP đề nghị không quy định nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự trong Hiến pháp.
Về thu hồi đất (khoản 3 Điều 54), có ý kiến đề nghị bổ sung vào khoản 3 Điều 54 nội dung: “được Quốc hội, HĐND cấp tỉnh xem xét, phê duyệt” trước cụm từ “vì mục đích quốc phòng, an ninh quốc gia...”. Có ý kiến băn khoăn về cụm từ “thật cần thiết” trong các trường hợp thu hồi đất vì rất khó xác định. Ủy ban DTSĐHP thấy rằng, để tránh lạm dụng và hạn chế việc thu hồi đất tùy tiện, Hiến pháp chỉ quy định nguyên tắc về thu hồi đất và các trường hợp được thu hồi đất; còn thẩm quyền xem xét, phê duyệt, quyết định cụ thể và xác định như thế nào là trường hợp “thật cần thiết” để thu hồi đất thì sẽ do Luật Đất đai quy định. Do đó, Ủy ban DTSĐHP xin phép Quốc hội cho giữ quy định về thu hồi đất như dự thảo.
Về trưng dụng đất (khoản 4 Điều 54): Có ý kiến đề nghị quy định chặt chẽ hơn các trường hợp trưng dụng đất theo hướng: Nhà nước chỉ trưng dụng đất trong trường hợp thật cần thiết để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh hoặc trong tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, phòng chống thiên tai. Tiếp thu ý kiến nêu trên, Ủy ban DTSĐHP đề nghị cho chỉnh lý lại khoản 4 Điều 54 về các trường hợp Nhà nước trưng dụng đất như dự thảo…
Q.THUẦN (tổng hợp)
