* Giới khoa học Úc: Cần tiếp tục chống dịch "trên mọi mặt trận”
Một nhóm chuyên gia tại Đại học Công nghệ Vienna (Áo) và Đại học Padova (Ý) cho biết giọt bắn chứa virus SARS-CoV-2 bay lơ lửng trong không khí có thể lan xa hơn trong môi trường ẩm ướt.
Đây là phát hiện mới trái với các giả thuyết trước đây cho rằng chỉ những giọt bắn kích cỡ lớn mới có nguy cơ lây lan dịch bệnh vì những giọt bắn có kích thước nhỏ thường bay hơi nhanh chóng.
Nghiên cứu trên cũng chỉ ra rằng khi không khí có độ ẩm cao, những giọt bắn nhỏ cũng lơ lửng lâu hơn ngoài môi trường và bay xa hơn. Nói cách khác, khả năng lây lan của các giọt bắn không phụ thuộc kích thước mà vào độ ẩm của không khí trong môi trường.
Quan điểm này của nhóm chuyên gia một lần nữa ủng hộ giả thuyết trước đó về việc trong mùa đông, con người thường dễ nhiễm các bệnh cúm và các bệnh liên quan đến virus hơn trong mùa Hè.
Trong nghiên cứu trên, GS Alfredo Soldati và cộng sự tại Viện Cơ học chất lỏng, truyền nhiệt, thuộc Đại học Công nghệ Vienna, đã quan sát không khí mà người mắc COVID-19 thở ra khi hắt hơi.
Kết quả cho thấy virus SARS-CoV-2 nằm trong các giọt bắn với kích thước khác nhau. Ở giữa các giọt chất lỏng là lớp khí bao bọc virus. Hỗn hợp này dẫn đến chuyển động dòng chảy tương đối phức tạp. Giọt bắn (dưới dạng lỏng và khí) đều chuyển động và tác động qua lại với nhau. Giọt bắn lỏng có thể tự bay hơi và trở thành dạng khí.
Các nhà nghiên cứu cũng quan sát các giọt bắn ở nhiều môi trường, độ ẩm, diện tích khác nhau để biết giọt bắn nào còn sót lại trong không khí và bay bao xa.
Kết quả cho thấy các giọt bắn thoát ra trong hơi thở bình thường của người có nhiều kích cỡ, từ khoảng 1/10 đến 1.000µm. Trung bình, các giọt bắn thường có đường kính khoảng 50-100µm, nghĩa là chỉ hơn kém kích cỡ của một sợi tóc người (khoảng 70µm).
GS Soldati khẳng định giọt nhỏ lưu lại trong không khí lâu hơn dự tính trước đó. Lý do của hiện tượng này là tốc độ bay hơi của các giọt bắn không tùy thuộc độ ẩm tương đối của môi trường, mà phụ thuộc vào độ ẩm trực tiếp tại vị trí của giọt bắn. Hiểu một cách đơn giản, không khí tại vị trí gần mũi, miệng của bệnh nhân có độ ẩm cao hơn mức ẩm trung bình ngoài môi trường.
Độ ẩm này làm các giọt bắn nhỏ bốc hơi chậm hơn và lan xa hơn. Độ ẩm từ hệ hô hấp của người bệnh tiếp tục khiến quá trình bay hơi của những giọt lân cận chậm theo. Có thể nói độ ẩm của môi trường cộng hưởng, khiến mức độ lây lan của các giọt bắn cao hơn, song nhóm chuyên gia chưa thể tìm ra chính xác các giọt bắn này lơ lửng trong không khí trong thời gian bao lâu.
Trước đó, một nghiên cứu khác công bố giữa tháng Tám trên tạp chí Physics of Fluids cho thấy độ ẩm ảnh hưởng tốc độ di chuyển của các giọt bắn. Không khí khô có thể làm tăng tốc độ bay hơi tự nhiên.
Trong môi trường độ ẩm 100%, các mô phỏng cho thấy giọt bắn với đường kính 100µm rơi xuống đất cách xa người thở ra khoảng 2m. Các giọt có đường kính 50µm có thể di chuyển xa hơn tới 5m. Ở môi trường độ ẩm 50%, không có giọt bắn 50µm nào bay xa hơn 3,5m.
Tuy nhiên, GS Soldati cho biết điều này không phải vấn đề quá đáng lo ngại; cần thêm nghiên cứu kỹ hơn để hiểu khi ở khoảng cách xa cơ thể người bệnh, khả năng lây nhiễm của virus trong giọt bắn là bao nhiêu. Khi đó mới có thể đưa ra khuyến cáo hợp lý về khẩu trang, khoảng cách an toàn.
* Theo phóng viên TTXVN tại Sydney, Viện Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm và miễn dịch Peter Doherty (Viện Doherty) có trụ sở tại thành phố Melbourne, Úc mới đây công bố báo cáo cảnh báo dịch COVID-19 sẽ tiếp tục lây lan, do vậy cần phải phòng chống dịch trên nhiều mặt trận.
Giám đốc dịch tễ của Viện Doherty, Giáo sư Jodie McVernon nhận định các lệnh phong tỏa ngắn, nghiêm ngặt có thể dập tắt sự bùng phát của một số biến thể của virus SARS-CoV-2, song việc kiểm soát biến thể Delta “thực sự khó khăn".
Theo GS McVernon, Viện Doherty khuyến nghị tăng cao tỉ lệ tiêm chủng, đồng thời chấp nhận thực tế là cần duy trì một số biện pháp xã hội trong tương lai để giữ an toàn cho người dân.
Cùng quan điểm trên, TS Michael Lydeamore, nhà nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Monash, cho rằng các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng sẽ cần được duy trì ở một mức độ nhất định cho đến khi các cơ quan y tế chắc chắn rằng việc dỡ bỏ những biện pháp này sẽ không làm bùng phát các ca nhiễm ngoài tầm kiểm soát.
Chuyên gia này cho rằng người dân vẫn cần phải đeo khẩu trang tại các địa điểm trong nhà vì đây một biện pháp có thể giảm phần nào sự lây nhiễm mà không tốn kém.
Trong khi các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng sẽ tiếp tục có vai trò quan trọng trong ứng phó với đại dịch, số liệu từ Hệ thống giám sát các bệnh quốc gia của Úc cho thấy tiêm chủng có ảnh hưởng rất rõ đến tỉ lệ tử vong.
Năm ngoái, Úc ghi nhận 28.428 trường hợp mắc COVID-19, trong đó có 909 ca tử vong. Theo đó, tỉ lệ tử vong là 3,2%. Năm nay, tính đến ngày 15/9, số trường hợp mắc là 53.780 ca, trong đó 229 người tử vong, tỉ lệ tử vong là 0,42%.
Theo TS Lydeamore, tỉ lệ tử vong do COVID-19 trong năm 2021 tương đương mức ghi nhận trong các đợt cúm mùa nặng nhất ở Úc trong vài năm qua, trong đó năm 2017 ghi nhận 0,48%.
Tuy vậy, các chuyên gia đánh giá COVID-19 vẫn là một căn bệnh nghiêm trọng và trong thời gian tới, số ca nhập viện do mắc biến thể Delta ở Úc sẽ tiếp tục tăng và sẽ cao hơn số ca mắc cúm.
Cho đến nay, hơn 47% dân số đủ điều kiện từ 16 tuổi trở lên ở Úc đã tiêm 2 mũi vắc xin phòng COVID-19. Mặc dù vẫn đang duy trì lệnh phong tỏa áp dụng trong nhiều ngày qua, chính quyền hai bang New South Wales và Victoria đông dân nhất ở nước này đều đã bắt đầu công bố kế hoạch nới lỏng các hạn chế sau khi 70% và 80% dân số đủ điều kiện đã hoàn thành tiêm chủng.
Trong ngày 20/9, Úc ghi nhận hơn 1.600 trường hợp mắc mới COVID-19, bao gồm 1.022 ca tại bang New South Wales, 603 ca tại bang Victoria và 16 ca ở Vùng lãnh thổ Thủ đô ACT. Có thêm 11 ca tử vong được ghi nhận.
T.LÊ (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
