Vừa qua, Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Ban điều phối vùng duyên hải miền Trung và UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế phối hợp tổ chức Hội nghị phát triển du lịch miền Trung - Tây Nguyên để bàn và đưa những giải pháp căn cơ giúp các địa phương trong vùng phát triển du lịch bền vững.

Một vùng tài nguyên rộng lớn

Từ nhà kinh tế chiến lược đến nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch đều nhận thấy các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên đang có lợi thế rất lớn so với các vùng khác trong cả nước về nhiều lĩnh vực để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Là cửa ngõ ra biển của hành lang kinh tế Đông - Tây, lại có địa phận trải dài trên tuyến du lịch xuyên Việt, xuyên Á, miền Trung - Tây Nguyên có vị trí đặc biệt quan trọng trong bản đồ du lịch Việt Nam. Toàn khu vực hiện có 12 sân bay đang vận hành, trong đó có 5 sân bay quốc tế. Hệ thống cảng biển được nâng cấp với 10 cảng biển loại 1; trong đó, Cảng nước sâu Chân Mây (Thừa Thiên - Huế) đón được tàu biển lớn nhất thế giới cập cảng.

Bên cạnh đó, đây còn là nơi hội tụ nhiều nguồn tài nguyên và tiềm năng về du lịch; trong đó tiềm năng du lịch biển, đảo được xem là thế mạnh với chuỗi các bãi biển đẳng cấp quốc tế, nhiều vịnh đẹp thế giới và nhiều đảo, bán đảo hấp dẫn trải dài từ Thanh Hóa đến Bình Thuận; tài nguyên du lịch núi rừng với nhiều điểm du lịch sinh thái đồi núi, thác hồ nổi tiếng tập trung ở các tỉnh Tây Nguyên.

Ngoài ra, toàn khu vực còn có 9 vườn quốc gia, nhiều khu bảo tồn thiên nhiên hoang sơ, nguyên vẹn. Đáng chú ý, đây cũng là nơi tập trung 14 di sản văn hóa thế giới; là địa bàn cư trú của 47 dân tộc anh em - những chủ nhân đã và đang xây dựng nên một bảo tàng văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc bậc nhất của Việt Nam hiện nay.

Ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, Chủ tịch Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm miền Trung dẫn ra các số liệu, trong đó có kết quả lượng khách du lịch năm 2018 đến các tỉnh khu vực miền Trung và Tây Nguyên (khoảng 56 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế hơn 9,5 triệu lượt; tổng thu từ du lịch khoảng 120.000 tỉ đồng), đồng thời thừa nhận sự phát triển của du lịch chưa tương xứng với vị thế và tiềm năng to lớn của khu vực.

Tổng doanh thu từ du lịch còn thấp; chưa thu hút thị trường khách du lịch cao cấp. Hệ thống hạ tầng du lịch còn hạn chế, cơ sở vật chất kỹ thuật còn thiếu (khách sạn tiêu chuẩn 3-5 sao chỉ chiếm khoảng 17% cả nước). Tính liên kết trong phát triển du lịch còn yếu, nhất là liên kết xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù và trong hoạt động xúc tiến, quảng bá...

Nói về thế mạnh tài nguyên và điểm yếu trong liên kết vùng, PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên của Tổ tư vấn Phát triển vùng duyên hải miền Trung, thẳng thắn: “Miền Trung - Tây Nguyên có thế mạnh du lịch nhất nước. Nhưng cái mạnh nhất đó là mạnh ai nấy làm nên các thế mạnh du lịch đó không phát huy được”.

TS Trần Du Lịch, Trưởng Nhóm tư vấn liên kết phát triển vùng duyên hải miền Trung, thì kiến nghị 5 nhóm nội dung trọng tâm để tạo ra động lực để vùng này phát huy lợi thế và liên kết vùng. Cụ thể là xác định rõ cơ sở thực tiễn và pháp lý vùng kinh tế để lập quy hoạch vùng và xây dựng cơ chế liên kết phát triển vùng.

Xác định kinh tế ven biển miền Trung có vai trò động lực trong chiến lược kinh tế 2021-2030. Ưu tiên xây dựng và hoàn thiện tuyến đường ven biển gắn với việc phát triển 5 trụ cột kinh tế ven biển mang tầm dự án quốc gia. Xây dựng cơ chế liên kết, tạo điểm đến cho các “Vùng du lịch phía Bắc và phía Nam” (thay đổi tư duy phát triển từ “điểm du lịch” sang “vùng du lịch”). Xây dựng quỹ xúc tiến du lịch vùng, Nhà nước phân bố ngân sách đầu tư du lịch theo vùng.

Tháp Nhạn - Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt, điểm đến lý thú của du khách ở ngay trong lòng TP Tuy Hòa - Ảnh: TRẦN QUỚI

“Công chúa” chờ được đánh thức

Trong tương quan chung của khu vực, Phú Yên được đánh giá là địa phương giàu tiềm năng để phát triển du lịch. Giao thông thuận lợi, có quốc lộ 1 và đường sắt Bắc - Nam đi qua, có quốc lộ 25 nối với Tây Nguyên, quốc lộ 29 nối cảng biển quốc tế Vũng Rô với cửa khẩu Đắk Ruê (Đắk Lắk). Sân bay Tuy Hòa hiện đại. Cảng biển Vũng Rô có thể tiếp nhận các tàu có trọng tải trên 5.000 tấn...

Phú Yên còn có bờ biển dài 189km nhiều nơi quanh co, núi biển liền kề tạo nên nhiều đầm, vịnh, gành mang vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ rất kỳ thú; có các nguồn nước khoáng nóng. Tỉnh hiện có 22 di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, danh thắng cấp quốc gia và 52 di tích được xếp hạng cấp tỉnh...

Với tài nguyên thiên nhiên và nhân văn phong phú, đa dạng, những năm gần đây, tỉnh bắt đầu quan tâm đầu tư hạ tầng cơ sở, xúc tiến, quảng bá du lịch. Đầu năm 2018, tỉnh đã tổ chức thành công hội nghị xúc tiến đầu tư với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.

Tại hội nghị này, tỉnh đã trao nhiều quyết định chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, thông báo tiếp cận, khảo sát, nghiên cứu đầu tư, ghi nhớ đầu tư cho nhiều dự án quy mô với tổng kinh phí khoảng 2,1 tỉ USD và 2.290 tỉ đồng. Trong giai đoạn 2016-2018, Phú Yên cũng đã thu hút, quyết định chủ trương đầu tư 24 dự án đầu tư lĩnh vực dịch vụ du lịch với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 7.992 tỉ đồng.

Số lượt khách du lịch đến Phú Yên từ năm 2016-2018, tăng trưởng đều từ 15-30%/năm. Năm 2016, tổng lượt khách hơn 1,17 triệu lượt; năm 2017, tổng lượt khách hơn 1,4 triệu lượt; năm 2018 con số này là hơn 1,6 triệu lượt...

Du lịch Phú Yên đã và đang có những bước phát triển với kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, với tiềm năng và kỳ vọng thì những kết quả ấy còn khiêm tốn. Nhận xét về tiềm năng du lịch Phú Yên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng nói: “Xứ sở hoa vàng trên cỏ xanh này đẹp hoang sơ như một nàng công chúa đang ngủ say, chờ hoàng tử đến đánh thức!”.

Trong khi đó, ngành Du lịch của tỉnh cũng đã nhìn thấy những hạn chế, rào cản nhất định từ nội tại và đề ra các giải pháp, từng bước khắc phục. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Đình Phùng, bên cạnh sự nỗ lực tự thân, trong mối quan hệ phát triển, Phú Yên rất cần liên kết vùng và sự quan tâm hỗ trợ từ các bộ, ngành Trung ương.

Tại hội nghị, đại diện UBND tỉnh đề nghị Bộ VH-TT-DL sớm ban hành quy định về quản lý, quy hoạch khu du lịch quốc gia để áp dụng cho Khu du lịch Vịnh Xuân Đài; hỗ trợ công tác đào tạo nhân lực du lịch; hỗ trợ chuyên môn, kinh phí đầu tư xây dựng mô hình du lịch cộng đồng tại buôn Lê Diêm (huyện Sông Hinh), thôn Xí Thoại (huyện Đồng Xuân), bảo tồn và phát huy rạn san hô quý tại khu vực danh thắng quốc gia Hòn Yến; hỗ trợ quảng bá, xúc tiến...

Đối với Bộ GT-VT, Phú Yên đề nghị quan tâm đầu tư, hỗ trợ nâng cấp sân bay Tuy Hòa, tăng đường bay nội địa và quốc tế; đầu tư nâng cấp hệ thống quốc lộ 25, 29 lên Tây Nguyên; tăng thời gian dừng tàu tuyến đường sắt Bắc - Nam tại ga Tuy Hòa...

TRẦN QUỚI