Đó là nhận xét của TS John Prados, một trong những nhà sử học hàng đầu của Mỹ nghiên cứu về Việt Nam - về Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

“Tướng Giáp là một nhân vật mấu chốt tạo nên sự thay đổi đối với những gì đã xảy ra tại nước Mỹ. Tướng Giáp là một nhân vật kiệt xuất". Tiến sỹ John Prados - một trong những nhà sử học hàng đầu của Mỹ nghiên cứu về Việt Nam - về Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định như vậy trong cuộc trả lời phỏng vấn.

Tiến sỹ John Prados - một trong những nhà sử học hàng đầu của Mỹ nghiên cứu về Việt Nam - về Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

PV: Thưa Tiến sỹ John Prados, ông đã viết hàng chục cuốn sách về thời kỳ chiến tranh Việt Nam, trong đó phần lớn đề cập tới Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Vậy Đại tướng có ảnh hưởng như thế nào đối với các tác phẩm của ông?

TS John Prados: Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nhân vật chủ yếu trong phần lớn các cuốn sách mà tôi viết về cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ của Việt Nam.

Khi còn trẻ, tôi mong muốn được gia nhập quân đội Mỹ để tham chiến tại Việt Nam và do vậy muốn tìm hiểu về Việt Nam để biết mình sẽ phải làm gì nếu tới đó. Đó là vào khoảng giữa những năm 1960, khi binh sỹ Mỹ còn chưa được triển khai ồ ạt tại Việt Nam nên tôi chủ yếu nghiên cứu cuộc chiến tranh của người Pháp.

Tôi đã đọc rất nhiều tác phẩm của tướng Giáp về Điện Biên Phủ, đã biết đến cuộc chiến tranh nhân dân của Việt Nam cũng như sự hy sinh mà người dân Việt Nam phải chịu đựng để chống lại người Pháp.

Qua đó tôi bắt đầu hiểu thêm về những hy sinh và mất mát của người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Từ đó, tôi phản đối chiến tranh và từ bỏ ý định nhập ngũ nhưng vẫn tiếp tục nghiên cứu về cuộc chiến tranh Việt Nam và bắt đầu viết về cuộc chiến này. Tướng Giáp là người đã định hình những suy nghĩ của tôi về Việt Nam.

PV: Ông đã từng sang Việt Nam vào năm 1996 và trực tiếp gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Vậy ông cảm nhận như thế nào về Đại tướng?

TS John Prados: Tôi gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong một hội nghị giữa các quan chức, nhà sử học Mỹ với các quan chức và nhà sử học Việt Nam.

Ấn tượng của tôi đối với Tướng Giáp là ông rất thân thiện, dễ mến và quả quyết, sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ quan điểm của mình. Một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất về Tướng Giáp đối với tôi là khi ông cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara trao đổi về sự kiện Vịnh Bắc Bộ.

Lúc đó, Tướng Giáp khẳng định, không có bất kỳ tàu Việt Nam nào tấn công tàu chiến Mỹ vào ngày 4/8/1964. Ông McNamara liên tục hỏi dồn để cố khẳng định sự việc là có thật nhưng Tướng Giáp vẫn cương quyết bảo vệ luận điểm của Việt Nam. Tôi nhớ, Tướng Giáp có chốt lại một câu: “Ông McNamara, tôi đã nói với ông tất cả sự thật và đó là những điều mà tôi cần phải nói”. Cuộc trò chuyện giữa hai người dừng tại đó.

PV: Ông nhìn nhận như thế nào về Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ của nhân dân Việt Nam?

TS John Prados: Dù là người lãnh đạo của Quân đội nhân dân Việt Nam nhưng Tướng Giáp không xuất thân từ một chuyên gia quân sự cũng như chưa từng trải qua trường lớp quân sự chính quy nào. Ông tự học tất cả mọi điều qua thực tiễn và thử nghiệm. 

Trong suốt cuộc kháng chiến chống Pháp, các binh sĩ Việt Nam đều tự học từ các hoạt động thực tiễn. Ban đầu quân đội Pháp chiếm thế thượng phong, không chỉ vì họ có một số lượng lớn binh sĩ, vũ khí và máy bay mà còn có những chiến thuật và kỹ năng quân sự phát triển. Nhưng dần dần, Tướng Giáp đã học hỏi, phát triển và sử dụng những kỹ năng và chiến thuật quân sự tương tự, tăng cường sức mạnh quân đội không thua kém gì người Pháp để rồi sau đó xây dựng một lực lượng quân đội nhân dân chống lại quân đội Mỹ.

PV: Nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới đánh giá Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong những thiên tài quân sự của thế kỷ 20. Ông đánh giá thế nào về vai trò của Đại tướng đối với lịch sử hiện đại?

TS John Prados: Tướng Giáp là một nhân vật mấu chốt tạo nên sự thay đổi đối với những gì đã xảy ra tại nước Mỹ. Tướng Giáp là một nhân vật kiệt xuất.

Đối với lịch sử thế giới, nếu chúng ta nhìn nhận cuộc cách mạng Việt Nam như một sự kiện bước ngoặt trong thế kỷ 20 và xét trên phương diện Tướng Giáp đóng vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng này thì có thể thấy rằng ông có ảnh hưởng đáng kể đối với thực trạng thế giới hiện nay.

PV: Xin cảm ơn ông!

Theo VOV