Những người đến với trung tâm trợ giúp pháp lý phần lớn là “những công dân đặc thù”. Họ là những người yếu thế trong xã hội, sự am hiểu pháp luật còn rất nhiều hạn chế. Những vướng mắc pháp luật của họ thường phức tạp, sự việc diễn ra đã lâu, một số trường hợp những vướng mắc pháp luật đã được một số cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhưng họ không đồng ý, không hài lòng nên tiếp tục gửi đơn khiếu nại, khiếu kiện đến các cơ quan chức năng. Trước khi yêu cầu trung tâm trợ giúp pháp lý cho mình, họ thường tỏ ra bức xúc, nhiều người quá bất bình còn có thái độ chống đối, trình bày sự việc dài dòng, không đi đúng trọng tâm vấn đề cần hỏi.
Khi tiếp dân tại phòng trực, cán bộ trực tiếp dân không nên quát nạt mà phải có kỹ năng để xử lý trong các tình huống, tỏ thái độ ân cần, khéo léo và tinh tế, nắm vững kiến thức pháp luật, hiểu được tâm tư nguyện vọng, chú ý lắng nghe đối tượng trình bày và hướng họ tới nội dung cần hỏi.
Những vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của trung tâm thì giải thích, hướng dẫn cho đối tượng đến các cơ quan có thẩm quyền. Còn đối với những vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết hoặc thuộc trách nhiệm của trung tâm thì cán bộ tiếp trực tiếp dân phải thụ lý hồ sơ cho đối tượng. Nếu hồ sơ còn thiếu thì yêu cầu đối tượng cung cấp bổ sung và sử dụng vốn hiểu biết, kinh nghiệm trong công tác trợ giúp pháp lý để tuyên truyền chính sách, pháp luật, giải quyết những băn khoăn vướng mắc, làm sao để đối tượng thấy thoải mái, tin tưởng vào lực lượng trợ giúp pháp lý.
Để đối tượng thụ hưởng chính sách trợ giúp pháp lý được tốt hơn trong thời gian tới, điều đầu tiên là cán bộ tiếp dân phải không ngừng nâng cao trình độ, thường xuyên nghiên cứu, học hỏi, tìm hiểu pháp luật để đáp ứng được yêu cầu công tác. Phòng trực tiếp dân cần đầu tư đúng mức như phải có chỗ riêng biệt để đối tượng đến trao đổi vấn đề được thoải mái nhưng vẫn bảo đảm thông tin bí mật riêng cho đối tượng cũng như giữ bí mật về nội dung vụ việc. Hai là, tăng cường tổ chức các cuộc tập huấn thường xuyên để bồi dưỡng kiến thức, nâng cao kỹ năng giao tiếp cho đội ngũ thực hiện trợ giúp pháp lý. Ba là, đẩy mạnh công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý giúp đối tượng biết và tìm đến trung tâm để được trợ giúp pháp lý kịp thời các vướng mắc pháp luật mà mình quan tâm. Đồng thời các cấp, các ngành trong phạm vi quyền hạn của mình thực thi tốt nhiệm vụ, tránh hiện tượng sách nhiễu người dân, giải quyết vụ việc không triệt để làm cho vụ việc tồn đọng nhiều, dẫn đến việc khiếu kiện, khiếu nại diễn ra nhiều ở các cấp và kéo dài. Thứ tư, mở rộng quyền và nghĩa vụ cho các chuyên viên trợ giúp pháp lý để họ có cơ hội học tập và làm quen với công tác tư vấn hướng dẫn trả lời đơn thư khiếu nại cho người dân. Hiện nay, các chuyên viên pháp lý đều được đào tạo bài bản, nhiều người có khả năng để tư vấn cho đối tượng. Nhưng theo quy định, chuyên viên không đủ quyền để tư vấn hướng dẫn cho đối tượng. Khi đối tượng đến trung tâm, chuyên viên chỉ làm khâu tiếp nhận hồ sơ, nhiều vấn đề có thể trả lời được ngay cho đối tượng nhưng lại không dám trả lời, phải chờ trợ giúp viên (trường hợp trợ giúp viên không ở phòng trực) về mới thực hiện được việc trợ giúp pháp lý. Đôi khi nhiều đối tượng ở xa đến phải tiếp tục hẹn họ các ngày sau mới trả lời dù vụ việc không phức tạp nên nhiều người tỏ ra không hài lòng. Do đó, cần mở rộng quyền cũng như thêm trách nhiệm để chuyên viên pháp lý phát huy hết khả năng của mình, phục vụ tốt hơn trong công tác tiếp dân. Hiện đội ngũ chuyên viên ở các trung tâm trợ giúp pháp lý phần lớn là lực lượng trẻ, năng động nhưng ngoài lương cơ bản, họ không có thêm khoản thu nhập nào. Để các chuyên viên trẻ an tâm công tác gắn bó với nghề, yêu nghề, Nhà nước cần có một cơ chế phù hợp hơn.
LỆ VĂN
