PYO ra ngày 15-7 có bài viết “CORIMEX xin phá sản khi công nợ còn ngổn ngang”. Sự việc không dừng lại khoản nợ nội bộ không có địa chỉ mà còn nhiều khoản chi phí xung quanh dự án Nhà máy ván xốp Tuy Hòa – đơn vị trực thuộc Công ty CORIMEX. Những điều bất ổn của dự án này là hàng loạt hạng mục chưa hoàn chỉnh, hoàn thiện để nghiệm thu bàn giao đã khiến công trình này chưa quyết toán được. Hơn thế nữa, việc đầu tư dự án Nhà máy ván xốp Tuy Hòa tiến hành không đồng bộ dẫn đến quá trình lắp đặt thiết bị chậm so với hợp đồng ký kết với Công ty Compak Systems (Anh Quốc) nên phát sinh chi phí trả tiền chuyên gia hai lần cho cùng một công việc. Khoản chi phí không đáng có này, ai chịu trách nhiệm?

NHIỀU HẠNG MỤC CHƯA HOÀN CHỈNH, CHƯA NGHIỆM THU BÀN GIAO

Ngày 14-2-1999, UBND tỉnh Phú Yên có quyết định chấp thuận đầu tư dự án Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa đặt tại Khu công nghiệp Hòa Hiệp (huyện Đông Hòa) do Công ty CORIMEX làm chủ đầu tư. Liền sau đó, UBND tỉnh Phú Yên ban hành một số quyết định điều chỉnh nội dung thực hiện đầu tư dự án Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa với tổng mức đầu tư hơn 79,5 tỷ đồng (đây là con số làm tròn-PV) với năng lực thiết kế 14.000m3 gỗ thành phẩm/năm. Trong đó, nguồn vốn vay Ngân hàng công thương hơn 75,7 tỷ đồng, số còn lại do ngân sách tỉnh hỗ trợ. Dự án bắt đầu triển khai từ tháng 9-1999, nhưng đến nay vẫn còn dở dang Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa chưa xây dựng xong đã đóng cửa và chuẩn bị phá sản.

Nhà máy ván xốp Tuy Hòa đóng cửa chờ phá sản

Điều đáng nói, nhiều hạng mục đầu tư hàng tỷ đồng nhưng vẫn chưa hoàn thành. Trong đó, hạng mục hệ thống sấy bã mía trị giá hơn 1 tỷ đồng do Công ty ICTI thi công chưa hoàn chỉnh so với thiết kế nên chưa thể bàn giao nghiệm thu; hạng mục giao thông sân bãi trị giá hơn 696 triệu đồng do Công ty DXCT 506 thi công chưa hoàn chỉnh nên chưa nghiệm thu bàn giao; máy đóng bành bã mía trị giá hơn 275 triệu đồng do cơ sở Hoàng Việt thi công chế tạo, lắp đặt không đạt yêu cầu nên không chấp nhận nghiệm thu; thời gian thực hiện đầu tư nhà xưởng sản xuất chậm nên ảnh hưởng đến tiến độ lắp đặt thiết bị ngoại nhập do Công ty Compak Systems cung cấp.

TĂNG THÊM CHI PHÍ CHUYÊN GIA DO LỖI TỪ CHỦ ĐẦU TƯ

Việc cung cấp vật tư thiết bị cho Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa được tổ chức đấu thầu và được UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt kết quả đấu thầu. Đơn vị trúng thầu lắp đặt thiết bị là Công ty Compak Systems với giá trúng thầu hơn 58 tỷ đồng (bao gồm thiết bị và chuyển giao công nghệ) với thời gian thi công 360 ngày. Trong quá trình triển khai, do việc đầu tư dự án Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa không đồng bộ dẫn đến quá trình lắp đặt thiết bị chậm so với tiến độ hợp đồng đã ký kết với Công ty Compak Systems. Ngày 26-2-2001, thiết bị của Công ty Compak Systems nhập về tại công trường Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa, nhưng mãi đến ngày 13-3-2001, UBND tỉnh Phú Yên mới có quyết định phê duyệt kết quả trúng thầu xây lắp nhà xưởng sản xuất chính. Đến ngày 20-3-2001, chủ đầu tư mới ký kết hợp đồng xây lắp với Công ty Xây dựng Hiệp Hòa. Thời gian nghiệm thu, bàn giao nhà xưởng sản xuất chính trong hợp đồng là ngày 16-5-2001, nhưng đến tháng 9-2001 (chậm mất 3 tháng) mới xây dựng xong. Thời điểm này xảy ra sự kiện 11-9-2001 tại Mỹ nên các chuyên gia hướng dẫn lắp đặt thiết bị về nước nghỉ phép và đã không trở lại Nhà máy Ván xốp Tuy Hòa để tiếp tục hướng dẫn việc lắp đặt thiết bị. Theo hợp đồng, chi phí chuyên gia lắp đặt thiết bị Nhà máy Ván xốp trong tổng giá trị gói thầu, vì vậy Công ty Compak Systems chịu chi phí này.

Thế nhưng, sau thời gian nghỉ phép, các chuyên gia của Công ty Compak Systems không quay trở lại Việt Nam để tiếp tục thực hiện hợp đồng đã ký kết. Không thể dừng công trình nửa chừng, ngày 12-12-2001, chủ đầu tư đã tự ý ký biên bản thỏa thuận với Đội dự án UK (Anh Quốc) để giám sát và hỗ trợ kỹ thuật việc lắp đặt, vận hành chạy thử thiết bị với chi phí lao động, phần mềm phải chi và các khoản chi phí khác cho chuyên gia hơn 2,5 tỷ đồng. Hơn một tháng sau, UBND tỉnh Phú Yên có có văn bản thống nhất cho chủ đầu tư được vay vốn để chi hộ các khoản chi phí cho đoàn chuyên gia, đồng thời yêu cầu chủ đầu tư có trách nhiệm làm việc với Công ty Compak Systems  và Ngân hàng HSBC (nơi Công ty Compak Systems mở thư bảo lãnh-PV) để thu hồi số tiền chi hộ này từ khoản tiền bảo lãnh hợp đồng. Ngày 26-9-2002, công việc lắp đặt thiết bị hoàn tất và được vận hành chạy thử, chuyển giao công nghệ. Số tiền chi hộ cho chuyên gia Đội dự án UK, chủ đầu tư không thu hồi được do số tiền chi hộ từ khoản tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng đối với Công ty Compak Systems đã hết thời hiệu hợp đồng.

Việc phát sinh chi phí chuyên gia lần hai có phải là nguyên nhân bất khả kháng? Hay vì làm ăn thiếu trách nhiệm đã khiến Nhà nước phải tốn thêm khoản tiền hơn 2,5 tỷ đồng? Rõ ràng, việc tăng thêm chi phí chuyên gia lần hai là do chủ đầu tư thiếu kiểm tra thời gian bảo lãnh hợp đồng và tiến độ thi công dự án chậm nên mới phát sinh khoản chi phí này. Vì vậy, cần xác định trách nhiệm của chủ đầu tư trong khoản tiền 2,5 tỷ đồng phát sinh chi phí chuyên gia lần hai để xử lý theo quy định của pháp luật.

Tổ phóng viên NỘI CHÍNH